Nadzieje i przewidywania

W Strategii Rozwoju Kraju do 2015 r. technologie informacyjno-komunikacyjne nie są traktowane priorytetowo. Wspominane są nie w kontekście tkwiącego w nich potencjału rozwojowego, lecz instrumentalnego wsparcia innych dziedzin życia.

W Strategii Rozwoju Kraju do 2015 r. technologie informacyjno-komunikacyjne nie są traktowane priorytetowo. Wspominane są nie w kontekście tkwiącego w nich potencjału rozwojowego, lecz instrumentalnego wsparcia innych dziedzin życia.

U progu nowego okresu dostępu do europejskich funduszy strukturalnych ożywają, tak jak trzy lata temu, nadzieje na awans cywilizacyjny Polski. Ożywają też spory o zasady i sposoby wykorzystania znacznie większej niż dotychczas kwoty z jak najlepszym pożytkiem dla kraju. Obecna dyskusja o szansach związanych z unijnymi środkami nie jest tak gorąca jak poprzednia. Na jej przebieg cieniem kładą się doświadczenia z obecnie realizowanych projektów - ocena efektów zagospodarowania dostępnych w latach 2004-2006 pieniędzy nie jest najlepsza. Mimo to wciąż powraca postulat modernizacji kraju, która mogłaby być skutecznie przeprowadzona przy rozsądnym dysponowaniu europejskimi środkami. Jakie warunki musiałyby zostać spełnione, aby tak się stało?

Modernizacja w kraju takim jak nasz nie jest zadaniem łatwym. Według danych Eurostatu, pod względem produktu krajowego brutto na mieszkańca znajdujemy się na przedostatnim miejscu w Unii Europejskiej. Pod względem konkurencyjności i innowacyjności gospodarki też znajdujemy się na szarym końcu. Za to w zestawieniu rynków pracy wysoka stopa bezrobocia sytuuje nas na miejscu pierwszym. Nasze wschodnie województwa są najbiedniejszymi regionami w całej Unii Europejskiej.

Nadzieje i przewidywania

Alokacja środków UE

Co w takiej sytuacji miałaby właściwie oznaczać modernizacja kraju, państwa, gospodarki, życia społecznego? Czy wystarczy zająć się tylko nadrabianiem zaległości w zakresie infrastruktury technicznej - a więc budowaniem nowych dróg, wodociągów, zakładaniem nowych sieci telekomunikacyjnych? Czy wystarczy unijnych pieniędzy na załatanie wszystkich dziur i uzupełnienie wszystkich braków? Już dzisiaj widać, że potrzeby w tym zakresie są znacznie większe niż możliwości ich zaspokojenia na drodze projektów realizowanych przy unijnym wsparciu.

Co zatem można zrobić innego? Jakie inne działania dają szanse, jeżeli nie gwarancje właściwego spożytkowania europejskich środków? Wydaje się, że jedynym rozsądnym, skutecznym rozwiązaniem jest wykorzystanie ich do pobudzenia rozwoju gospodarczego, do wspierania rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. Wzrost gospodarczy spowoduje rosnące zapotrzebowanie na infrastrukturę, a dochody z tytułu zwiększonych obrotów gospodarczych pozwolą na sfinansowanie infrastrukturalnych inwestycji. W ten sposób pomoc ze strony Unii Europejskiej nie zostanie w Polsce przejedzona, lecz uruchomi samonapędzające się procesy rozwoju i modernizacji.

Czy jest dziedzina, która mogłaby to koło zamachowe uruchomić? Kilka lat temu, tuż u progu możliwości korzystania przez nasz kraj z funduszy strukturalnych, niemal powszechnie wydawało się, że impuls do wejścia na ścieżkę wzrostu i rozwoju będzie pochodził z obszaru technik informacyjno-komunikacyjnych. Unijne środki zainwestowane w zastosowania IT miały przyczynić się do uruchomienia istniejącego w naszym kraju potencjału rozwojowego. Wśród przedstawicieli polskiego sektora IT panowało przekonanie, że europejskie pieniądze przyczynią się do pobudzenia rozwoju cywilizacyjnego i wielkiego ożywienia na rynku teleinformatycznym, które z kolei będzie generowało zapotrzebowanie na dalsze działania prorozwojowe.

Dzisiaj już widać, że tak się nie stało. Czy jest zatem szansa na skok cywilizacyjny za sprawą środków, które trafią do nas w kolejnej puli, w następnych ośmiu latach? Czy istotną rolę w tym procesie będą miały do odegrania technologie informacyjne? Jakie są dzisiaj priorytety związane z wykorzystaniem znacznie większej niż dotychczas kwoty z europejskich środków? Jaka część z tych pieniędzy zostanie wykorzystana na wspieranie zastosowań technik informacyjnych, tworzenie społeczeństwa informacyjnego i pobudzanie gospodarki opartej na wiedzy?

Rozdwojenie jaźni

Nadzieje i przewidywania

Produkt krajowy brutto

Gdyby patrzeć na zapisy Strategii Rozwoju Kraju w sposób statystyczny, to można by powiedzieć, że sektor IT w naszym kraju nie powinien mieć powodów do zmartwień. Wręcz przeciwnie, jego przedstawiciele powinni czuć się usatysfakcjonowani tak częstym i wyraźnym podkreślaniem roli technik informacyjnych w rozwoju różnych dziedzin funkcjonowania państwa i życia jego obywateli. O znaczeniu informatyki, społeczeństwa informacyjnego, gospodarki opartej na wiedzy, innowacyjności, transferze technologii jest mowa niemal na każdym kroku.

Na liście dziedzin zależnych w swoim dalszym funkcjonowaniu od zastosowania rozwiązań z dziedziny IT nie zabrakło zapewne żadnego z ważnych sektorów życia publicznego, ani żadnej z ważnych branż sfery gospodarczej. Bez udziału nowych technologii autorzy dokumentu nie wyobrażają sobie właściwego funkcjonowania żadnego z tych obszarów - ani administracji publicznej, ani szkolnictwa, ani służby zdrowia, ani sądownictwa, ani służb ratunkowych, ani rolnictwa, ani wielu, wielu innych dziedzin życia społecznego i gospodarczego.

Treść Strategii nie budzi jednak entuzjazmu w środowiskach związanych z zastosowaniami technik informacyjno-komunikacyjnych w naszym kraju. Przede wszystkim dlatego, że nowe technologie traktowane są w tym dokumencie tylko i wyłącznie w sposób instrumentalny. Mają pełnić jedynie rolę narzędzia wspierającego funkcjonowanie tej czy innej sfery życia, mają być co prawda ważnym, ale jednak drugoplanowym elementem działań dotyczących poszczególnych sektorów, branż czy dziedzin. Same nie są traktowane jako czynnik stymulujący rozwój społeczny czy gospodarczy, jako inspiracja do działań o ogólnym, ponadsektorowym znaczeniu.

"Społeczeństwo informacyjne tworzy warunki dla wysokiej sprawności administracji publicznej oraz zintegrowania różnych jej części za pośrednictwem technik przetwarzania i przekazywania informacji we współpracujący ze sobą system". To jedna z wielu deklaracji, których w Strategii Rozwoju Kraju jest bardzo wiele. Odnoszą się do każdej niemalże omawianej dziedziny życia w kraju. Nie stoją jednak za nimi żadne spójne, dalekowzroczne wizje rozwoju kraju w oparciu o zastosowania nowych technologii. W ślad za nimi nie idą propozycje szerokich programów informatyzacji państwa. Są to raczej konstatacje istniejącego na świecie stanu rzeczy i widocznych gdzie indziej tendencji rozwojowych niż propozycje ich umiejętnego spożytkowania na gruncie polskim.

Autorzy Strategii Rozwoju Kraju zdają się nie zauważać potencjału tkwiącego w nowych technologiach, potencjału, który mógłby mieć decydujące znaczenie dla ożywienia polskiej gospodarki i wspierania procesów modernizacji społecznej. Bardzo charakterystyczny dla sposobu traktowania w Strategii technik informacyjnych, dla sposobu widzenia ich roli w rozwoju kraju jest następujący fragment. Jest on znamienny dla sposobu podejścia do sprawy wykorzystania IT w tym dokumencie. Dowiadujemy się, że "podnoszenie konkurencyjności gospodarki i wyrównywanie szans rozwojowych polskich regionów nie jest możliwe bez nowoczesnych technologii informatycznych i szeroko dostępnych usług sektora publicznego i biznesowego". Dlatego też "zakłada się rozwijanie technik informacyjnych i komunikacyjnych". Zakłada się! Jaką siłę strategicznego oddziaływania może mieć tak postawiony postulat?

Włączeni czy wyłączeni?

Nadzieje i przewidywania

Ranking najbardziej konkurencyjnych państw

Tymczasem w innych krajach nie "zakłada się" rozwijania technik informacyjnych, tylko się je faktycznie rozwija i wykorzystuje. I to w coraz większym zakresie i w sposób coraz bardziej zintegrowany z wszelkimi aspektami i poziomami funkcjonowania państwa i gospodarki oraz życia obywateli. Techniki informacyjne nie są już dzisiaj tylko narzędziami wspomagania niezależnych od nich czynności i działań. W związku z tym, że ich wykorzystanie odbywa się w sferze przekazu informacji i komunikacji, która jest sferą społeczną, same również wpływają na kreowanie dostępnej człowiekowi rzeczywistości. Dlatego tak często dzisiaj ich zastosowanie decyduje o przewadze konkurencyjnej czy możliwości uczestniczenia w globalnej wymianie wiedzy.

Jednym z trzech głównych celów Programu i2010. Europejskie społeczeństwo informacyjne - wzrost i zatrudnienie jest stworzenie społeczeństwa informacyjnego, które obejmuje (włącza) wszystkich obywateli, dostarczając im wysokiej jakości usługi publiczne przyczyniające się do poprawy jakości życia. Tylko takie społeczeństwo, w którym wszyscy uczestniczą czynnie w wymianie informacji, daje szansę na realizację kolejnego, wyznaczonego przez Unię Europejską celu, jakim jest osiąganie najwyższej jakości wyników w badaniach oraz innowacyjności w technologiach ICT dla nadążania za tempem rozwoju cywilizacyjnego na świecie i zmniejszania przewagi konkurencyjnej Stanów Zjednoczonych.

Unia Europejska postuluje stworzenie wspólnej, europejskiej przestrzeni informacyjnej zapewniającej wszystkim przystępną i bezpieczną łączność, zarówno pod względem technicznym, czyli łącza szerokopasmowe, jak i bogatą w różnorodne treści oraz usługi cyfrowe. Jeżeli chcemy w tej przestrzeni uczestniczyć na równych prawach, musimy zauważyć i odpowiednio docenić rolę technik informacyjnych w rozwoju naszego kraju. Inaczej sami skażemy się na wykluczenie, cyfrowe wykluczenie, które jest dzisiaj synonimem wykluczenia społecznego, kulturowego, cywilizacyjnego, ekonomicznego. Czy takiej Polski chcemy w 2015 r?

Strategia rozwoju kraju 2007-2015

Strategia wyznacza główne cele i kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz określa wymogi ich realizacji. Definiuje rolę państwa w procesach modernizacyjnych oraz wskazuje poziom życia obywateli, który ma zostać osiągnięty w 2015 r. Jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym, mającym stanowić odniesienie dla innych strategii i programów rządowych oraz samorządowych, w tym m.in. Narodowej Strategii Spójności 2007-2013 (Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia) określającej zasady i sposoby wykorzystania funduszy europejskich w zbliżającym się okresie finansowania.

Za główny cel rozwoju kraju w najbliższych dziewięciu latach uznano w Strategii podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców. Służyć temu ma m.in. stworzenie silnej, konkurencyjnej gospodarki. Wyznaczonych zostało sześć priorytetów rozwojowych, w ramach których z kolei określone zostały najważniejsze obszary działań.

Za główne priorytety rozwojowe kraju zostały uznane:

- wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki (rozwój przedsiębiorczości, zwiększanie dostępu do zewnętrznego finansowania inwestycji, podniesienie poziomu technologicznego gospodarki przez większe nakłady na badania i rozwój oraz innowacje, rozwój społeczeństwa informacyjnego przez informatyzację relacji biznesu i administracji publicznej, ochrona konkurencji, eksport i współpraca z zagranicą, rozwój sektora usług, restrukturyzacja tradycyjnych sektorów przemysłowych i prywatyzacja, modernizacja rybołówstwa);

- poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej (infrastruktura transportowa, mieszkaniowa, teleinformatyczna, infrastruktura energetyki, ochrona środowiska, edukacja, ochrona zdrowia i opieka społeczna, infrastruktura kultury, turystyki i sportu);

- wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości (tworzenie warunków sprzyjających przedsiębiorczości i zmniejszanie obciążeń pracodawców, uelastycznienie rynku pracy oraz wzrost mobilności pracowników, równość szans na rynku pracy, dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy, rozwijanie instytucji dialogu społecznego i wzmacnianie negocjacyjnego systemu stosunków między pracownikami i pracodawcami, poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy, wzrost efektywności instytucjonalnej obsługi rynku pracy, prowadzenie efektywnej polityki migracyjnej);

- budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa (budowa oraz utrzymanie wiarygodnej, zasługującej na społeczne zaufanie i sprawnej władzy publicznej, przeciwdziałanie korupcji, budowa sprawnego systemu ratownictwa, ochrony ludności oraz zarządzania kryzysowego, wspieranie samoorganizacji społeczności lokalnych, promocja aktywnej polityki społecznej, w tym prorodzinnej, zapewnienie bezpieczeństwa narodowego i poczucia bezpieczeństwa, bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny);

- rozwój obszarów wiejskich (różnicowanie działalności gospodarczej, rozwój przedsiębiorczości, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenów wiejskich, wzrost konkurencyjności gospodarstw rolnych, rozwój i poprawa infrastruktury technicznej i społecznej na obszarach wiejskich, wzrost jakości kapitału ludzkiego oraz aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi);

- rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej (podniesienie konkurencyjności gospodarczej polskich regionów poprzez: wsparcie rozbudowy infrastruktury, wspieranie działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw i placówek naukowych, wspieranie rozwoju instytucji szkoleniowych oraz innych działających na rzecz poprawy jakości kapitału ludzkiego, upowszechnienie dostępu do usług elektronicznych, wspieranie rozwoju regionalnej przedsiębiorczości; wyrównanie szans rozwojowych obszarów zagrożonych marginalizacją lub długotrwałymi problemami rozwojowymi, szczególnie: obszarów wiejskich, obszarów poprzemysłowych i powojskowych, obszarów o niekorzystnych warunkach przyrodniczych).

Narodowe strategiczne ramy odniesienia 2007-2013

Wspierają wzrost gospodarczy i zatrudnienie. NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI to dokument, który określa zadania i zakres działań rozwojowych planowanych przez państwo oraz zasady wykorzystania funduszy publicznych, głównie funduszy europejskich, przeznaczonych na ich realizację. Celem strategicznym wyznaczonym w Narodowej Strategii Spójności jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Realizacji wyznaczonych celów rozwojowych mają służyć następujące programy operacyjne, w ramach których określone zostały zadania priorytetowe:

- szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych (priorytetowe obszary działań określane przez poszczególne województwa);

- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi, bezpieczeństwo ekologiczne, dostosowanie przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska, ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych, transeuropejskie sieci transportowe TEN-T, transport przyjazny środowisku, bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe, infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej, infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku, bezpieczeństwo energetyczne, kultura i dziedzictwo kulturowe, bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia);

- Program Operacyjny Kapitał Ludzki (zatrudnienie i integracja społeczna, rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw, wysoka jakość edukacji, dobre państwo, profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa, rynek pracy otwarty dla wszystkich, promocja integracji społecznej, regionalne kadry gospodarki, rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, aktywizacja obszarów wiejskich);

- Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (badania i rozwój nowoczesnych technologii, infrastruktura sfery B+R, kapitał dla innowacji, inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, dyfuzja innowacji, polska gospodarka na rynku międzynarodowym, informatyzacja administracji na rzecz przedsiębiorstw);

- Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (nowoczesna gospodarka, wojewódzkie ośrodki wzrostu, infrastruktura drogowa i przejść granicznych);

- Program Operacyjny Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej (współpraca transgraniczna oraz międzynarodowa w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej i Regionu Morza Bałtyckiego);

- Program Operacyjny Pomoc Techniczna (sprawna realizacja Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, komunikacja i promocja).

Podział środków europejskich na realizację programów operacyjnych 2007-2013

  • szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych - 15 985,5 mln euro
  • Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - 21 275,2 mln euro
  • Program Operacyjny Kapitał Ludzki - 8125,9 mln euro
  • Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka - 7004,9 mln euro
  • Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej - 2161,6 mln euro
  • Program Operacyjny Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej - 576 mln euro
  • Program Operacyjny Pomoc Techniczna - 216,7 mln euro
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200