Tandberg Data pracuje nad napędami o pojemności co najmniej 600 GB danych na jednej taśmie.

Stały wzrost pojemności dysków twardych przy jednoczesnym spadku ich cen sprawia, że dyski powoli zastępują taśmy magnetyczne w roli nośnika dla kopii zapasowych. Powody są oczywiste: dyski pozwalają na znaczne skrócenie zarówno czasu potrzebnego na wykonanie kopii, dzięki czemu można je wykonywać częściej, jak i czasu odzyskiwania danych. Producenci dla utrzymania atrakcyjności napędów taśmowych, już nie tylko starają się zwiększać ich pojemność, ale także skracać czas zapisu i dostępu do danych.

W efekcie wzmożonych starań producentów zrzeszonych w dwóch najważniejszych konsorcjach technologicznych: DLT i LTO, najnowsze generacje napędów - Super-DLT 320 oraz LTO-Ultrium 2 - oferują pojemności odpowiednio: 160 i 200 GB bez kompresji, przy transferach rzędu 10-15 MB/s (Super-DLT 320) oraz 30-35 MB/s (LTO 2). Według zapowiedzi parametry te zostaną dwukrotnie zwiększone w kolejnej generacji napędów, która trafi na rynek w 2004 r.

Tymczasem na rynku taśmowych pamięci masowych zapowiada się rewolucja. Uczestnicząca w obu konsorcjach norweska firma Tandberg Data, za pośrednictwem spółki-córki współpracującej z firmą Imation (wywodzącą się z 3M), pracuje nad nowatorską technologią o nazwie O-Mass. Dzięki innowacyjnemu podejściu do technologii zapisu i odczytu danych napędy O-Mass mają już w pierwszej generacji osiągnąć pojemności rzędu 600 GB bez kompresji - przy nominalnej prędkości zapisu danych 64 MB/s.

Nieco szersza taśma

Od początku firma zamierzała stworzyć rozwiązanie godzące sprzeczne wymagania: dużą pojemność (minimum ok. 600 MB) z dużą szybkością zapisu - 64 MB/s przy niewiarygodnym wręcz czasie dostępu do danych nie przekraczającym 3,5 s. Tak krótki czas dostępu zamierzano osiągnąć dzięki specjalnej wewnętrznej konstrukcji kasety. Przy zachowaniu powierzchni zapisu zbliżonej do tej w standardowych taśmach półcalowych, stosowanych w technologiach DLT/LTO, taśma O-Mass miała mieć szerokość niemal równą głębokości kasety i niewielką długość - podobnie jak film w szerokoobrazkowych aparatach fotograficznych.

Tandberg Data jednak zmienił plany. Badania rynku przeprowadzone wiosną 2002 r. wykazały bowiem, że szybkość dostępu do danych na taśmie jest funkcją interesującą stosunkowo wąskie grono klientów - większość oczekuje od pamięci na nośnikach taśmowych przede wszystkim dużej pojemności i dużej szybkości zapisu za rozsądną cenę. Zaawansowane już prace nad "szeroką taśmą" trzeba więc było - na jakiś czas - odłożyć.

Zdecydowano, że napędy O-Mass będą wykorzystywać jednoszpulowe kasety o wymiarach zewnętrznych zgodnych z obecnymi kasetami DLT/LTO. Dzięki temu napędy O-Mass będzie można bez problemu umieszczać w istniejących bibliotekach taśmowych.

Mimo zgodności wymiarów zewnętrznych, szerokość taśmy w napędach O-Mass będzie wynosić 3/4 cala, czyli o połowę więcej niż w przypadku kaset DLT/LTO. Premierę napędów O-Mass o parametrach w większym stopniu odpowiadających oczekiwaniom rynku przełożono na wiosnę/lato 2004 r. W ciągu kilkunastu miesięcy od premiery na rynek ma trafić napęd o dwukrotnie większej pojemności. Być może jeszcze w tym roku Tandberg zaprezentuje prototyp.

Głowice w natarciu

Gęstość zapisu danych na taśmie zależy w dużej mierze od konstrukcji głowic zapisujących i precyzji ich pozycjonowania wobec przesuwającej się taśmy. W rozwiązaniach DLT i LTO dane są zapisywane za pomocą niewielkich cewek w głowicach. Technologia produkcji głowic cewkowych nie pozwala na ich dalszą miniaturyzację, dlatego możliwości ich "zagęszczania" przy stałej szerokości taśmy są ograniczone. To z kolei powoduje, że szerokość pojedynczej ścieżki danych jest znaczna - ok. 100-200 razy większa niż długość zapisywanego na taśmie pojedynczego bitu danych. Stąd w celu uniknięcia przypadkowego nadpisania już zapisanych danych między ścieżkami trzeba zachować spory odstęp.

Ponadto, oprócz ścieżek z danymi, na taśmie są umieszczane ścieżki odniesienia, służące do właściwego pozycjonowania głowic względem taśmy (formatowanie). W efekcie gęstość zapisu danych na taśmie jest mniej więcej stukrotnie mniejsza niż w przypadku dysków twardych.