Między cytowanym a własnym

W tej części artykułu zajmiemy się dopuszczalnymi rozmiarami cytowanych fragmentów, relacją pomiędzy nimi a naszym własnym utworem, sposobami oznaczania cytatu oraz konsekwencjami naruszenia prawa cytatu.

Wspomnieliśmy już, że w ramach cytowania cudzych utworów na zasadach przewidzianych przez prawo autorskie wolno przytoczyć jedynie urywki utworów lub drobne utwory w całości. Przepis art. 29 ust. 1 nie określa wprost, jakie rozmiary może przybrać cytat, a wskazuje jedynie ogólne przesłanki dozwolonego cytowania. Jednakże z istoty prawa cytatu wynika, iż cytat nie powinien stanowić o walorze nowego dzieła i nie powinien być jego większością. W związku z powyższym, przy każdorazowej ocenie jego dozwolonych wielkości uwzględnić należy przede wszystkim kontekst, w jakim dany cytat występuje w utworze oraz cel, w jakim został przytoczony. Dla przykładu - zazwyczaj zdjęcie albo rysunek jest całym i samoistnym utworem, powstaje zatem problem, czy utwór w postaci zdjęcia lub obrazka spełnia warunek bycia drobnym utworem. O ile na ogół zdjęcie takim drobnym utworem będzie (choć oczywiście nie jest to bezwzględną regułą), to w przypadku rysunku sprawa zależy już od jego indywidualnych cech, wyglądu oraz kontekstu, w jakim zostanie umieszczony.

Pamiętać należy o tym, że wskazany warunek, ograniczający cytowanie jedynie do przytaczania urywków utworów lub drobnych utworów w całości ma przede wszystkim chronić pierwotnego twórcę przed odtworzeniem w pełni całości jego zapożyczonego dzieła. Oznacza to, że rozmiar dozwolonego cytatu nie może być taki, aby dochodziło w gruncie rzeczy do reprodukcji dzieła, z którego zaczerpnięto cytat. Cytowanie bowiem, co wynika również z art. 35 Prawa autorskiego, nie powinno prowadzić do zawężenia możliwości twórcy wykorzystywania dzieła w normalny sposób i osiągania z tego tytułu wymiernych korzyści majątkowych.

Oznaczenie cytatu

Aby korzystanie z prawa cytatu nie naruszało praw autorskich twórcy, konieczne jest odpowiednie oznaczenie cytatu. Zgodnie z art. 34 prawa autorskiego "Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. (...)". Wymóg oznaczenia twórcy spełniony jest dopiero wtedy, kiedy w nowo powstałym dziele bez problemów można zidentyfikować, który fragment został zaczerpnięty i z jakiego źródła. Dlatego też nie wystarczy wskazać na końcu opracowania albo np. na dole strony internetowej, z jakich materiałów korzystaliśmy przygotowując dany utwór (tekst, obrazek, film), ale konieczne jest oddzielne oznaczenie każdego wykorzystanego przez nas fragmentu.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200