Specjalnie dla naszych czytelników przedstawiamy naszą ekspresową analizę właśnie otrzymanej przesyłki zawierającej upgrade MS-DOS 5.0. NaSZ PeCet pracował do późnych godzin nocnych, byśmy na własnej

skórze mogli się przekonać, ile wart jest nowy produkt firmy Microsoft.

Trochę nowoczesności

Zgodnie z przyjętą procedurą nasze badania rozpoczęliśmy od dokładnego obejrzenia pudełka. I tu pierwsza nowość: nalepki z hologramami, jedna

na samym pudełku, druga na podręczniku, widoczna przez wycięte okienko w pudełku. Jak stwierdza Microsoft, te nalepki dają nabywcy gwarancję autentyczności kupowanego produktu. Jeżeli brakuje tych nalepek lub są uszkodzone, należy pudełko bezzwłocznie zwrócić dealerowi. W ten sposób firma chce zapewnić swoim klientom najwyższą jakość, której oczekują od czołowego producenta oprogramowania.

Trochę reklamy

"Upgrade MS-DOS 5.0 jest najważniejszym upgrade'em systemu operacyjnego MS-DOS, jaki pojawił się od lat. Zapewnia aplikacjom więcej miejsca w pamięci niż starsze wersje DOS-u, daje się łatwo zainstalować i pozbawia DOS aury tajemniczości. Bez względu na poziom wiedzy użytkownika komputera, ten DOS jest przeznaczony dla każdego, w szczególności jeżeli korzysta się z MS-Windows." -stwierdza Microsoft.

Trochę liczb

Maksymalna wolna standardowa pamięć operacyjna dostępna w poszczególnych wersjach DOS na PC 80286 lub 80386:

• v.3.3 575 KB

• v.4.01 565 KB

• v.5.0 621 KB.

Minimalne wymagania są następujące:

• MS-DOS lub PC-DOS wersja 2.11 lub późniejsza

• 512 KB RAM (UWAGA: 2,8 MB jeżeli DOS 5.0 instalowany na twardym dysku).

Trochę zmartwień

Nasze wątpliwości dotyczyły przede wszystkim tego, czy MS-DOS 5.0 poradzi sobie z konfiguracją naszego komputera. Mamy na nim starą wersję DOS 3-30, zaś twardy dysk

40 MB jest podzielony na dwie partycje po 20 MB. Dla potrzeb poprzednich artykułów mamy na nim nagranych mnóstwo znakomitych programów. Wprawdzie można je ponownie zainstalować,. niemniej liczyliśmy na to, że nie będzie to konieczne.

Trochę lektury

Pudełko zawiera dwa podręczniki:

• "Getting Started" z opisem instalacji

• "User's Guide and Reference".

Zdecydowanie przed wykonaniem jakichkolwiek prób instalacji należy dokładnie przeczytać całą książeczkę "Getting Started". Ponieważ przypadki instalacji systemu operacyjnego na dyskietkach należą do rzadkości, pominiemy to w naszym opisie, prosząc zainteresowanych o zapoznanie się ze stosownymi rozdziałami podręczników.

Instalacji dokonuje program SETUP znajdujący się na dyskietce 1. Ten program podczas procesu instalacji:

• ustali konfigurację naszego sprzętu, zada stosowne pytania uzupełniające i umożliwi ewentualne zmiany

• wykona backup'y istniejących zbiorów systemowych przed przegraniem MS-DOS 5.0 na twardy dysk

• rozpakuje zbiory MS-DOS 5.0 i skopiuje je na twardy dysk lub dyskietki.

Trochę zmian

Program SETUP dokona następujących zmian w systemie:

• zmieni zbiory CONFIG.SYS i AUTOEXEC.BAT. Jeżeli nie może zmienić istniejących, założy nowe, zaś poprzednim nada inne rozszerzenia, np. CONFIG.l lub AUTOEXEC2;

• ewentualnie nada nowe oznaczenia napędom dysków. MS-DOS 5.0 -uważa, że pierwszy twardy dysk ma oznaczenie C. Jeżeli jako C oznaczony jest napęd dyskietek, MS-DOS zmieni to oznaczenie na pierwszą literę po oznaczeniach literowych twardych dysków;

• zapisze zbiory poprzedniej wersji MS-DOS w katalogu OLD_DOS.l;

• zapisze informację o poprzedniej wersji MS-DOS na jednej lub dwóch dyskietkach, nadając im nazwy UNIN-STALL 1 i UNINSTALL 2. Ta informacja zostanie wykorzystana, jeżeli zechcemy przywrócić poprzednią wersję MS-DOS. Operacja obejmuje także zapisanie na dyskietkach UNINSTALL zbiorów CONFIG.SYS i AUTOEXEC.BAT pod nowymi nazwami CONFIG.DAT i AU-TOEXEC.DAT.

Trochę przygotowań

Przed instalacją MS-DOS 5.0 upewniamy się, że:

• mamy na twardym dysku minimum 2,8 MB wolnego miejsca. Jeżeli tak nie jest, możemy zdecydować się na tzw. minimalną instalację, w czasie której na twardym dysku zainstalowane zostaną jedynie zbiory IO.SYS, MSDOS.SYS i COMMAND.COM;

• znamy producenta używanej wersji DOS-u;

• wiemy, jaki katalog przeznaczamy dla MS-DOS 5.0. SETUP "default'owo" umieszcza zbiory MS-DOS 5.0 w katalogu, gdzie znajdowała się poprzednia wersja DOS. Jeżeli nie ma takiego katalogu, SETUP zakłada katalog o nazwie DOS. W przypadku ustalenia katalogu o innej nazwie niż DOS, należy sprawdzić czy odpowiednie ścieżki w zbiorach CONFIG.SYS i AUTOEXEC. BAT uwzględniają tę zmianę. SETUP może tego nie zrobić;

• podjęliśmy decyzję czy program MS-DOS SHELL ma być wywoływany automatycznie

przy starcie systemu;

• znamy typ monitora;

• ze zbioru AUTOEXEC.BAT zostały usunięte wywołania wszystkich programów rezy-dentnych i restartujemy system. Te programy mogą zajmować pamięć potrzebną programowi SETUP;

• mamy pod ręką dwie nie sformatowane lub świeżo sformatowane dyskietki odpowiednie do napędu A. SETUP zapisuję dyskietki UNINSTALL tylko w napędzie A.

Tu nastąpiła instalacja MS-DOS 5.0 Upgrade w naszym komputerze.

Więcej niż trochę sukcesu

Włożyliśmy dyskietkę 1. do napędu A, wywołaliśmy A:SET-UP i postępowaliśmy zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie. Wystarczyła jedna dyskietka UNINSTALL. Cały czas na ekranie była informacja o zaawansowaniu operacji w procentach. Zaraz po zainstalowaniu nagraliśmy dyskietkę systemową za pomocą komendy SYS, niezbędną w razie awarii twardego dysku.

UWAGA: po zainstalowaniu MS-DOS 5.0 nie wolno startować komputera posługując się dyskietką z poprzednią wersją DOS- u. Spowoduje to uszkodzenie informacji na twardym dysku. By przywrócić poprzednią wersję DOS-u, należy posłużyć się dyskietką UNINSTALL.

Trochę pomocy

Rozdział 4. książeczki "Getting Started" wyjaśnia jak postępować w razie kłopotów podczas i po instalacji MS-DOS 5.0. Opisuje procedurę minimalnej instalacji systemu. Tłumaczy co robić, jeżeli konieczne okaże się ponowne

partycjonowanie twardego dysku. Wtedy do wykonania backup'u i restore'u dysku warto wykorzystać programy HDBKUP i HDRSTORE dołą-czone na dyskietkach instala-cyjnych. Omawia wiele problemów, które mogą wystąpić w czasie pracy z MS-DOS-em 5.0. Przedstawia, jakie zmiany SETUP nanosi w zbiorach systemowych. W naszym przypadku zbiór AUTOEXEC.BAT pozostał bez zmian. Natomiast zbiór CONFIG.SYS:

• wygląda tak:

DEVICE=C:\DOS\SETVER.EXE files - 50

buffers=20

DEVICE=C:\DOS\HIMEM.SYS SHELL=C:\DOS\COMMAND. COM C:\DOS/p DOS=HIGH

• wyglądało tak: files=50 buffers=20 device=c\himem.sys

Trochę zdolności

MS-DOS wersja 5.0 zawiera następujące nowe opcje:

• zdolność wykonywania MS-DOS w "wysokim" obszarze pamięci (ang. HMA = High Memory Area). Jeżeli system posiada rozszerzoną pamięć operacyjną, można uruchamiać MS-DOS w HMA zamiast standardowej pamięci. To z kolei wpływa na szybsze i bardziej wydajne wykonywanie innych programów poprzez udostępnienie więcej pamięci standardowej;

• zdolność ładowania pewnych sterowników urządzeń (driver'ów) i programów obsługi urządzeń do wyższego obszaru pamięci dla systemów 2 procesorem od 80386 wzwyż. To również wpływa na podwyższenie wydajności pracy;

• MS-DOS SHELL, ulepszony graficzny interfejs użytkownika, który służy do zarządzania programami, dyskami i zbiorami;

• rozszerzoną ochronę danych. MS-DOS zawiera dwie nowe komendy UNFORMAT i UNDELETE, które pozwalają cofnąć formatowanie lub usunięcie zbioru;

• stary HELP, który wywołuje się pisząc nazwę komendy łamaną przez znak zapytania lub HELP i nazwę komendy;

• MS-DOS EDITOR, nowy "pełnoekranowy" edytor tekstowy do tworzenia i zmiany zbiorów tekstowych. Zawiera własny HELP;

• zdolność łatwego tworzenia dużych partycji na dyskach, do 2 GB;

• zdolność poszukiwania zbiorów przez kilka poziomów katalogów;

• rozbudowaną komendę DIR, która pozwala sortować listy katalogowe według nazwy zbioru, typu, daty i godziny utworzenia oraz liczby bajtów;

• DOSKEY, program, który służy do przywołania, edyto-wania i wykonania wcześniej wywołanych komend oraz do tworzenia makrorozkazów;

• MS-DOS QBASIC, ulepszony kompilator Basica;

• zdolność dostępu do więcej niż dwóch twardych dysków;

• zdolność obsługi dyskietek 3,5" o pojemności 2,88 MB;

• nowy program SETUP. Dokładny opis większości z

tych opcji znajduje się w podręczniku "User's Guide and Reference".

Trochę wygody

Jednym z ułatwień MS-DOS 5.0 jest graficzny interfejs użytkownika o nazwie MS-DOS SHELL. Wywoływany komendą DOSSHELL wyświetla na ekranie informacje: o dyskach dostępnych w systemie, strukturze katalogów na dysku bieżącym, listę zbiorów w bieżącym katalogu i listę programów do wywołania. Czyli mamy do czynienia z jeszcze jedną nakładką. Korzystać z niej w miejsce naszej ulubionej czy nie? Przede wszystkim jest to nakładka dla MS-DOS 5.0. Inne mogą nie "dorastać" do tej wersji. Po drugie, ma kilka bardzo interesujących możliwości:

• można wywołać kilka programów na raz i przechodzić z jednego do drugiego po włączeniu opcji TASK SWAPPER. Wtedy w okienku ACTIVE TASK LIST wyświetlana będzie lista programów uruchomionych po włączeniu tej opcji. Sprawdziliśmy. Działa, jeżeli jest ścieżka ustawiona do katalogów tych programów, które korzystają ze zbiorów parametrów początkowych, np. LO-TUS-a 1-2-3. Przełączanie między programami odbywa się wciskając klawisze ALT i TAB. Efekt jest niesamowity. • można "asocjować" czyli powiązać zbiory z programem, np. zbiory o rozszerzeniu CHI z programem CHI-WRITER. Wtedy wybór zbioru typu CHI automatycznie wywoła program CHI- WRITER.

Trochę o zbiorach

Komenda UNDELETE pozwala odzyskać usunięty zbiór w miarę rychło po jego skasowaniu. Natomiast nie odzyska usuniętego katalogu ani usuniętego zbioru z usuniętego katalogu. Dodatkową pomocą przy tej operacji jest komenda MIRROR. jest to mały program typu TSR zajmujący 6,4 KB, który monitoruje system. Gdy tylko jakiś zbiór zostanie na danym nośniku usunięty, MIRROR zapisuje w zbiorze PCTRKACKR.DEL w katalogu głównym na tym nośniku informację przydatną programowi UNDELETE w odzyskaniu tego zbioru.

Trochę o katalogach

Zwiększono liczbę opcji komendy do uzyskania listy zbiorów według kolejności:

/on - alfabetycznej nazwy, /o-n - odwrotnie alfabetycznej nazwy (2..A), /oe - alfabetycznej rozszerzenia

/o-e - odwrotnie alfabetycznej rozszerzenia, /od - daty (od najstarszej), /o-d - daty (od najnowszej), /os - liczby bajtów (od najmniejszej)

/o-s - liczby bajtów (od największej).

Trochę o makrorozkazach

Program DOSKEY zajmuje około 3 KB pamięci operacyjnej RAM. Wygodny w edyto-waniu powtarzających się komend DOS-u, służy również do tworzenia makrorozkazów. Makrorozkaz tym się różni *od zbioru typu BAT.ee:

• jest przechowywany w pamięci R AM

• koriendy są wypisywane wszystkie w tym samym wierszu, oddzielane jedynie specjalnym znakiem. Maksymalna długość makrorozkazu wynosi 127 znaków

• wciśnięcie klawiszy CTRL+C przerywa wykonanie bieżącej komendy w makro-rozkazie, nie zaś całego makrorozkazu

• parametry zaznaczane są jako $1..$9

• nie można stosować komendy GOTO ani wywoływać innych makrorozkazów.

Trochę o pamięci

Wykonanie komendy MEM dało następujący obraz naszej pamięci operacyjnej RAM:

655360 bytes total conventio-nal memory

655360 bytes available to MS-DOS

635232 largest executable program size

3145728 bytes total contiguous extended memory

0 bytes available contiguous extended memory

3080192 bytes available XMS memory

MS-DOS resident in High Memory Area

lub też:

Conventional Memory:

Total bytes available to pro-grams: 635488 (620.6K)

Largest executable program size: 635232 (620.3K)

3145728 bytes total contigu-ous extended memory

0 bytes available contiguous extended memory 3080192 bytes available XMS memory

MS-DOS resident in High Memory Area

Udostępnianie pamięci stało się jednym z najważniejszych celów wielu nowych produktów na rynku komputerów klasy PC. MS-DOS 5.0 jest ta-kim produktem. Jego program 00009HIMEM zarządzający rozszerzoną 6pamięcią jest lepszy od wersji , rozpowszechnianej z MS-W96indows 3-0 i powinien • być instalowany zamiast nie-'go. Z kolei przeniesienie MS-DOS do HMA czyli pierwszych 64 KB rozszerzonej pamięci zwalnia dalsze bajty standardowej pamięci operacyjnej RAM. Wystarczy podać DOS=HIGH w CONFIG.SYS. Wskazane jest także unikanie zbędnych programów rezy-dentnych. Szczególnej lekturze polecamy rozdział 12. podręcznika. Nas czeka dopracowanie zastosowania SMART-Drive'u

Trochę polskiego

Ponieważ MS-DOS 5.0 zawiera zestaw znaków znany jako IBM LATIN 2, postanowiliśmy spróbować uzyskać polskie litery. Według specjalnej tabeli na stronie 335 dowiadujemy się, że Polska ma:

• country code = 048

• keyboard code = pl

• default code page = 852

• alternate code page = 850 Nasz system nie ma tzw. polskiej hardware code page. Dlatego musieliśmy:

• w CONFIG.SYS dodać dwie komendy

COUNTRY=048„C:\DOS\CO-UNTRY.SYS

DEVICE=C:\DOS\DISPLAY. SYS CON=(EGA,437,1)

• wAUTOEXEC.BAT dopisać nlsfunc

modę con cp prep=((852)c: \dos\ega.cpi) -chcp 852 keyb pl„e\dos\keyboard.sys

To poskutkowało i otrzymaliśmy polskie litery na ekranie. Drukowania na razie nie próbowaliśmy. Klawisze CTRL+ ALT+Fl przełączają klawiaturę na znaki USA, CTRL+ALT+F2 -na znaki polskie. Jest to bardzo wygodne.

Trochę ostrożności

Zalecamy dużą ostrożność podczas instalacji i eksploatacji MS-ROS 5.0. Mogą wystą-pić kłopoty z uruchamianiem' programów dotychczas działających bez zarzutu. Polecamy przejrzeć zbiory README.TXT na dyskietce instalacyjnej 5. i APPNOTES.TXT na dyskietce 6. Są tam podane zastrzeżenia odnośnie pewnych programów i sprzętu. Ponadto z naszych własnych prób wiemy, że nasza mysz nie pasuje do MS-DOS SHELL i została "wy-łączona" (ang. disabled) dla tego programu.

Na tym kończymy nasze pierwsze podejście do MS-DOS 5.0. Jest wiele opcji, których nie omówiliśmy lub opisaliśmy pobieżnie, szczególnie zarządzanie pamięcią. Artykuł był przygotowywany "na gorąco". Wrócimy do tych spraw. Niemniej nasze wstępne wrażenie jest bardzo pozytywne. Czujemy, że dostaliśmy do ręki potężne narzędzie, które, opanowane, poważnie zwiększy moc naszego PeCeta. Lecz, jak stwierdził nasz kolega, gdzie jest koniec tego wyścigu? Kiedy producenci sprzętu i oprogramowania dadzą nam odsapnąć i spokojnie nauczyć się tego, co jest? Chyba nie tak prędko.

Microsoft MS-DOS Upgra-de 5.0 był testowany na zestawie amerykańskiej firmy UCR SYSTEM PC/AT 386, 4MB RAM, 20 MHz, z monitorem SAMSUNG SVGA, drukarką PANASONIC KX-P1124 i myszą LOGITECH Series 9.