KOLPAK - polska sieć największa!

Kolejowa Sieć Transmisji Danych KOLPAK, oficjalnie oddana do użytku 4 listopada br., jest obecnie największą pakietową siecią transmisji danych w naszej części Europy i jedną z największych na świecie. Sieć, która zaczęła być budowana na początku 1993 r. służy już dzisiaj do obsługi systemu rezerwacji i sprzedaży biletów "Kurs 80", rozpoczyna wdrażanie podstawowej aplikacji pracującej w sieci KOLPAK, a mianowicie systemu kierowania przewozami towarowymi i zarządzania przedsiębiorstwem (SKPZ).

Kolejowa Sieć Transmisji Danych KOLPAK, oficjalnie oddana do użytku 4 listopada br., jest obecnie największą pakietową siecią transmisji danych w naszej części Europy i jedną z największych na świecie. Sieć, która zaczęła być budowana na początku 1993 r. służy już dzisiaj do obsługi systemu rezerwacji i sprzedaży biletów "Kurs 80", rozpoczyna wdrażanie podstawowej aplikacji pracującej w sieci KOLPAK, a mianowicie systemu kierowania przewozami towarowymi i zarządzania przedsiębiorstwem (SKPZ).

Jednym z zasadniczych warunków przyznania kredytów Banku Światowego na rozwój kolejnictwa w Polsce było stworzenie nowoczesnej infrastruktury informatycznej PKP. Zatrudnieni w Centrum Informatyki Kolejnictwa polscy specjaliści od dawna myśleli nad stworzeniem kolejowej sieci przesyłania danych. Realizacja tego pomysłu stała się możliwa dopiero po przyznaniu kredytów z Banku Światowego. Otwarty przetarg na dostawę i uruchomienie sieci wygrała amerykańska firma Sprint International. Kontrakt podpisano 10 listopada 1992 r., a w dwa lata później sieć została uroczyście oddana do użytku.

Budowa sieci

Sieć KOLPAK korzysta przede wszystkim z istniejących już łączy telekomunikacyjnych PKP (p. mapka). Łącza te obejmują cały kraj i przebiegają wzdłuż 23 tys. km tras kolejowych; głównie są to dalekosiężne linie kablowe (dalekosiężne kable symetryczne miedziane), uzupełniane liniami napowietrznymi. Na początku br. uruchomiono światłowodową magistralę PKP północ-południe, o długości ok. 1300 km. Może ona transmitować z szybkością do 140 Mbps. PKP planują dalsza budowę 11 tys. km linii światłowodowych w tempie ok. 1500-1700 km rocznie. Będą to światłowody jednomodowe o długości fali 1300 i 1500 nm. Do przekazywania danych między węzłami sieci pakietowej KOLPAK będą wykorzystane łącza 2,048 Mbps i 64 kbps. Do połączeń międzywęzłowych zainstalowano 1100 modemów Penril Datalink 14.4 model DLX V.32M (RACAL RM 3222) zgodnych z zaleceniami V.32/V.32 bis CCITT. Dla użytkowników korzystających już z sieci kolejowych (system rezerwacji miejsc i system gospodarki materiałowej) zakupiono modemy Penril DLX V.32 i modemy Swedex 2324 MP. Przewiduje się także stosowanie modemów radiowych działających w pasmie 450 MHz.

Wykorzystanie sieci przez PKP

Obecnie korzysta z sieci KOLPAK system rezerwacji i sprzedaży biletów "Kurs 90". Umożliwia on rezerwację wszelkiego rodzaju miejsc (siedzących, leżących i sypialnych) w pociągach krajowych i międzynarodowych oraz sprzedaż biletów wg odpowiednich taryf. Bilansuje wpływy i wydatki w kasach, wykonuje rozliczenia (także z innymi zarządami kolei), a także dostarcza danych do statystyk.

System "Kurs 90" jest scentralizowany. W komputerze głównym, w Centrum Informatyki Kolejnictwa w Warszawie, znajduje się aktualizowana na bieżąco baza danych, do której poprzez sieć KOLPAK mają dostęp użytkownicy systemu ze swoich terminali. Operator systemu ma wgląd w stan połączeń sieci (w przypadku uszkodzenia odcinka linii, system KOLPAK zapewnia natychmiastowe połączenie inną trasą) oraz w pracę poszczególnych terminali. Otrzymuje informacje nie tylko, jakie transakcje są w tym czasie przeprowadzane, ale i o tym, kto dany terminal obsługuje, jaki jest czas pracy, ile oraz jakie operacje sprzedaży i rezerwacji zostały tam przeprowadzone.

Obecnie do KOLPAK podłączonych jest ponad 400 terminali kasowych zlokalizowanych na terenie całej Polski. Do końca roku liczba ta ma ulec podwojeniu. Średni czas realizacji rezerwacji wynosi ok. 2 s, z czego 1-1,5 s to czas transmisji. W najbardziej niekorzystnych przypadkach korzystania z linii obejściowych i maksymalnego ich obciążenia, czas operacji nie przekracza 5 s. Obecnie przez KOLPAK przeprowadzane są w ciągu doby:

- 20 tys. rezerwacji

- 400 transakcji sprzedaży biletów międzynarodowych (dodatkowo ok. 400 sprzedaży przeprowadza się lokalnie w

terminalach)

- 15 tys. transakcji biletowych krajowych (ok. 30 tys. transakcji odbywa się dodatkowo lokalnie w terminalach).

W ciągu dwóch lat liczba transakcji biletowych obsługiwanych przez KOLPAK wzrośnie pięciokrotnie. Po uruchomieniu funkcji informowania KOLPAK obsługiwać będzie dodatkowo ok. 80 tys. transakcji dziennie.

KOLPAK a Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów potraktowało kasy kolejowe jako punkty podlegające systemowi fiskalizacji. W związku z tym każdy z terminali systemu "Kurs 90" musiałby spełniać wymogi stawiane przed kasą fiskalną mimo, że wszystkie transakcje poprzez KOLPAK są oczywiście rejestrowane. Następuje to jednak w centrum operacyjnym w Warszawie, a nie w poszczególnych terminalach. System nie jest obecnie przystosowany do fiskalizacji terminali kasowych. W

podobnych, lecz mniejszych i mniej nowoczesnych systemach europejskich, traktowanie terminala jako kasy fiskalnej ma miejsce jedynie w Grecji, Turcji i Włoszech, które to państwa dysponują znacznie mniejszą siecią kolejową. Dla rozwiązania tego problemu PKP prowadzi obecnie rozmowy z Ministerstwem Finansów.

KOLPAK - jedność kolejowej Europy aż po szerokie tory

Koleje zachodnioeuropejskie, zrzeszone w Międzynarodowym Związku Kolei (UIC), dysponujące własnymi, narodowymi systemami informatycznymi prowadzą intensywne prace nad stworzeniem wspólnej kolejowej sieci elektronicznej wymiany danych HERMES/EURADAT. Podstawowym założeniem tej sieci jest wymiana informacji w systemie EDIFACT (Elektronic Data Interchange For Administration Commers and Transport). Sieć HERMES/EURADAT wykorzystana będzie do:

- przesyłania do stacji granicznych komunikatów EDI awizujących nadchodzące pociągi

- przesyłania i rozliczania elektronicznych umów przewozu

- planowania i nadzorowania przewozów w ramach wspólnoty kolei europejskich UIC

- funkcjonowania międzynarodowego systemu elektronicznej rezerwacji miejsc i sprzedaży biletów.

Uruchomienie sieci KOLPAK stanowi podstawę do włączenia się PKP do sieci HERMES/EURASAT (od marca br. działa połączenie z siecią transmisji danych kolei niemieckich) i stworzenia elektronicznego systemu wymiany danych na najważniejszych europejskich szlakach kolejowych, od zachodnich krańców Europy aż do jej kolejowej wschodniej granicy, gdzie kończą się europejskie tory.

W tym celu PKP musi uruchomić jednak System Kierowania Przewozami Towarowymi i Zarządzania Przedsiębiorstwem (SKPZ), który umożliwia wprowadzenie nowoczesnej oferty przewozowej, ukierunkowanej na klienta i znacznie podnosi konkurencyjność polskiego przewoźnika. Niezbędnym elementem SKPZ było uruchomienie sieci KOLPAK. Do 1997 r. w ramach SKPZ uruchomiony zostanie pierwszy etap, obejmujący:

- bieżącą rejestrację zdarzeń i operacji technologicznych dotyczących pociągu, lokomotywy i przesyłki wagonowej

- monitorowanie lokalizacji i użycia taboru

- rejestrowanie przemieszczania przesyłek (od stacji nadania, przez trasę do stacji przeznaczenia)

- ewidencję i utrzymanie taboru (wagony i lokomotywy)

- ewidencję przychodów i rozchodów PKP

- obsługę klientów (automatyzacja procesu akwizycyjnego, informacje dla biur obsługi klientów)

- obsługę przewozów międzynarodowych (tranzyt, eksport, import) wg standardów UIC i EWG.

Inne zastosowania sieci KOLPAK

Sieć KOLPAK uzyskała, na mocy decyzji Ministra Łączności z 7 kwietnia 1994 r., uprawnienia i obowiązki publicznej sieci pakietowej w wyróżnikiem międzynarodowym (DNIC) 2606. Może więc oferować komercyjne usługi transmisji danych dla użytkowników zewnętrznych. Cechą charakterystyczną jest rozległość i rozproszenie terytorialne sieci KOLPAK oraz możliwość podłączenia się do niej praktycznie wszędzie tam, gdzie dociera kolej. Trwają rozmowy z GUC, który jest bardzo zainteresowany wykorzystaniem sieci KOLPAK i to nie tylko w punktach kolejowych przejść granicznych. Prawdopodobnie z sieci korzystać też będą biura poselskie i senatorskie. KOLPAK chce współpracować z innymi sieciami transmisji danych działającymi w Polsce, a szczególnie z pakietową siecią TP S.A. POLPAK. Cennik usług najrozleglejszej i najnowocześniejszej sieci pakietowej KOLPAK jest obecnie opracowywany. Ceny powinny być zbliżone do stosowanych w sieci POLPAK.

W sieci KOLPAK fukcjonuje także system poczty elektronicznej amerykańskiej firmy Sprint - PE SprintMail. Łatwa w obsłudze i rozbudowana poczta elektroniczna umożliwia szybki transfer zbiorów binarnych, plików tekstowych, danych graficznych, arkuszy kalkulacyjnych itp. Możliwe jest użycie jednocześnie do pięciu zestawów narodowych znaków literowych.

System SprintMail został zainstalowany na komputerze Tandem CLX 840, wyposażonym w 4 płyty procesora z 16 MB pamięci operacyjnej na każdej, 3 GB pamięci dyskowej, sterowniki komunikacyjne asynchroniczne i synchroniczne. Komputer połączony jest dwiema liniami V.35, 64 kbs z węzłem sieci KOLPAK, która służy do przesyłania poczty elektronicznej. Obecnie system umożliwia pracę 2 tys. skrytek pocztowych.

Centrum operacyjne i niezawodność sieci

Centrum zarządzania siecią mieszczące się w Centrum Informatyki Kolejnictwa spełnia pięć głównych funkcji:

- określenia i zmiany konfiguracji dla każdego węzła sieci, bez przerywania jego pracy

- diagnostyka i usuwanie uszkodzeń (dzięki prezentacji graficznej stanu sieci z możliwością szczegółowego pokazywania jej fragmentów, węzłów i ich modułów oraz możliwości śledzenia połączeń wirtualnych w sieci)

- nadzorowanie sprawności usługowej

- taryfikacja

- zabezbieczenie danych.

Niezawodność sieci zapewnia nieprzerwany nadzór nad siecią oraz w niektórych przypadkach także jego dublowanie. Niezawodność połączeń jest zapewniona dzięki licznym drogom obejściowym oraz starannemu utrzymaniu traktów teletransmisyjnych. Wszystkie węzły mają zapewnione podtrzymanie napięcia przez co najmniej 25 minut przez zasilacze bezprzerwowe (UPS) z zerowym czasem przełączania (system on-line).

Zasięg sieci KOLPAK

Schemat blokowy węzła regionalnego TP4944

Skróty użyte na schemacie

Linie światłowodowe sieci KOLPAK

Terminal kasowy systemu "Kurs 90"

Centrum zarządzania sieci KOLPAK

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200