Koszalińskie i legnickie - to województwa, które stały się na skalę ogólnokrajową prawdziwymi prekursorami w zakresie informatyzacji lokalnych administracji samorządowych. Informatyczna obsługa zarówno koszalińskich, jak i legnickich miast oraz gmin doszła do takiego momentu, gdy przedsięwzięciom tym zaczęły się bliżej przyglądać władze państwowe, widząc w ich realizacji okazję do połączenia interesów administracji rządowej i samorządowej.

Stan bieżący

Koszalińskie. Rozpoczęcie procesu informatyzacji gmin województwa koszalińskiego zaczęło się ponad 4 lata temu. W efekcie tych prac wszystkie urzędy miejskie i gminne województwa (ponad 40) wyposażone są w sprzęt komputerowy, a 85% gmin korzysta z sieci (Novell). W 90% gmin używane jest jednorodne oprogramowanie aplikacyjne, co dało możliwość budowy baz danych na poziomie województwa zasilanych za pośrednictwem wojewódzkiej sieci rozległej. Prace nad realizacją projektu prowadzone są przez ZETO Koszalin oraz firmy współpracujące.

Legnickie. Realizacja legnickiego projektu informatyzacji gmin trwa już ponad dwa lata. We wszystkich 37 gminach funkcjonują sieci Novell. W 85% gmin funkcjonuje jednorodny pakiet oprogramowania "Samorząd". Sytuacja taka dała podstawę do zawarcia porozumienia w sprawie zintegrowania lokalnych, gminnych sieci komputerowych w rozległą sieć komputerową województwa legnickiego. Prace nad realizacją projektu są prowadzone przez Forum Firm Komputerowych "Integrator" oraz firmy współpracujące.

Najważniejsze osiągnięcia roku 1994

Koszalińskie. Zakończono prace związane z tworzeniem Terenowych Banków Danych (TBD) systemu ewidencji ludności Pesel dla całego województwa koszalińskiego. W związku z tym zweryfikowano i uzupełniono dane o 526 tys. mieszkańców zameldowanych na terenie województwa. Na poziomie Lokalnych Baz Danych (LBD) oparto się przede wszystkim na systemie Mikropesel firmy ARAM (36 urzędów miast i gmin) oraz firmy PIK (2 urzędy miast). Dla obsługi pracy dużych gmin opracowano unixowy system Sezam. Zinformatyzowano 99% Ośrodków Pomocy Społecznej oraz zapewniono obsługę Rejonowych Urzędów Pracy. Utworzona została (na razie tytułem eksperymentu) baza danych o pojazdach z wykorzystaniem transmisji X.25 i systemu ADABAS.

W czerwcu ub.r. TP S.A. rozpoczęła eksploatację sieci złożonych z czterech węzłów Polpak, zlokalizowanych w Koszalinie, Kołobrzegu, Szczecinku i Drawsku Pomorskim. Do sieci przyłączono 18 urzędów miejskich i gminnych oraz ZETO Koszalin. W grudniu dołączono kilku kolejnych abonentów powstałej sieci rozległej - Wojewódzki Urząd Pracy w Koszalinie oraz rejonowe urzędy pracy w 6 miastach. Warto dodać, że już 17 urzędów ma zainstalowany moduł poczty elektronicznej oparty na X.25, umożliwiający przekazywanie danych do TBD za pośrednictwem teletransmisji. Rozwój informatyki w gminach województwa koszalińskiego odbywał się ze źródeł samorządowych.

Legnickie. Zakupiono i zainstalowano 10 kart X.25 w lokalnych, gminnych sieciach komputerowych. System obsługi gminy "Samorząd" uzupełniono o nowe programy - APET (Baza Petentów) i APER (Kadry-Płace). Opracowano także system SARP i GOSP do współpracy z protokołem X.25 i Wojewódzką Bazą Danych odpowiednio w zakresie Ewidencji Pojazdów i Ewidencji Podmiotów Gospodarczych. W przypadku sprzętu komputerowego zaobserwowano zjawisko wycofywania kilkuletniego sprzętu czy oprogramowania i zastępowania go nowym. Na realizację zadań w '94 r. wydano 2,2 mld szł (93% z kasy samorządowej, 7% z kasy Urzędu Wojewódzkiego).

Plany na rok 1995

Koszalińskie. W planach na rok 1995 r. zawarto budowę pełnej, ogólnowojewódzkiej sieci obejmującej m.in. Urząd Wojewódzki, wszystkie gminy, urzędy rejonowe, wojewódzkie i rejonowe urzędy pracy, Wojewódzki Zespół Pomocy Społecznej, Bankową Regionalną Izbę Rozrachunkową wyposażoną w oprogramowanie poczty elektronicznej. Zamierza się opracować oprogramowanie, które pracując w gminach i urzędach rejonowych będzie współpracowało z bazami danych o województwie - w tym bazami ewidencji ludności, pojazdów, praw jazdy, podmiotów gospodarczych, bezrobotnych i osób korzystających z opieki społecznej.

Planuje się również opracować nowe, uzupełniające systemy dla gmin (w tym Informacja dla Zarządu, Wyposażenie Gmin, Kadry) oraz przeniesienie systemów dla urzędów pracy i ośrodków pomocy społecznej na platformę systemów otwartych.

Legnickie. Wśród propozycji realizacji przedsięwzięć informatycznych w 1995 r. należy wymienić: budowę rozległej sieci komputerowej na terenie całego województwa, wdrożenie wojewódzkiej, automatycznie aktualizowanej ewidencji pojazdów SARP-IKAR X.25, budowę wojewódzkiej bazy danych dla potrzeb gmin (w tym teksty aktów prawnych, uchwał gmin, informacji o przetargach), pocztę elektroniczną, ewidencje gruntów i mienia komunalnego, szkolenie kadry.

Istnieją także projekty komputeryzacji zespołów opieki zdrowotnej oraz urzędów pracy i ośrodków pomocy społecznej na terenie województwa legnickiego.

Zbieżność interesów

Zaprezentowane wyżej przedsięwzięcia powstawały głównie z funduszy samorządowych w celu usprawnienia pracy urzędów miejskich i gminnych. Głównym uzasadnieniem tych inwestycji była możliwość wykorzystania komputeryzacji jako skutecznego narzędzia wspomagającego kontrolę dochodów i wydatków gmin - w tym rzetelnego i terminowego wpłacania podatków oraz racjonalnego gospodarowania wydatkami. Nie bez znaczenia była możliwość poprawy organizacji pracy urzędów i poprawy obsługi petentów.

Z punktu widzenia administracji rządowej gmina jest zauważana jako miejsce, gdzie wprowadza się i aktualizuje dane do ewidencji, które na wyższych poziomach są podstawą zarządzania województwem, regionem czy w końcu całym krajem.

Zamierzenia te są możliwe do spełnienia przede wszystkim, tam gdzie istnieje możliwość łatwego połączenia rozproszonych przestrzennie w miarę jednorodnych sieci lokalnych w systemy rozległe. W przypadku obu opisanych województw stało się to dlatego, że praktycznie jedna firma "gospodarzyła" komputeryzacją wielu gmin na terenie każdego z nich - Integrator w legnickim i ZETO Koszalin w koszalińskim.

I właśnie w tych województwach zaistniały takie warunki, dzięki którym administracja rządowa zaczęła wspierać (a nawet deklarować wsparcie finansowe) dla obu przedsięwzięć.

Czy budowa ogólnokrajowego systemu administracji rządowej musi zależeć od tego, żeby lokalne systemy komputerowe, wspomagające pracę administracji samorządowych, były budowane przez jedną firmę? Może wystarczyłyby w miarę spójne ogólnokrajowe ustalenia i standardy? Takie, aby system implementowany w jednej gminie mógł się, bez zbytnich nakładów finansowych, łączyć z systemem z gminy sąsiedniej. Aby systemy te opłacało się budować i eksploatować ku pożytkowi obywateli małych ojczyzn i całego kraju naraz.

(wg mat. Integrator i ZETO Koszalin/wn)