25 października 1952 r. Telewizja Polska rozpoczęła regularne nadawanie swoich programów. Jubileuszu 40-latki nie przeoczyli czujni Francuzi. W dniach 20-21 października, w warszawskim Marriotcie i na Zamku Królewskim poprowadzili promocję ''Telewizji jutra, technik audiowizualnych, usług i programów'' w wydaniu swoich firm elektronicznych i komputerowych.

Blisko 200 polskich specjalistów z szefową TVP, Barbarą Borys-Damięcką zapoznało się z osiągnięciami i ofertami 16 firm z grupy Thomsona, Alcatelu, France Telecom oraz Eurodec, TDI, Getris Image, Velec i USPA. Całość zorganizował Francusko-Polski Ośrodek Informacji i Promocji Inwestycji CFPI - ACTIM (Agence pour la Cooperation Technique Industrielle et Economique).

Francuzi nie tylko lubią pić dobre wino i adorować piękne kobiety, ale również potrafią być mistrzami nauki i techniki - stwierdził nieskazitelną polszczyzną ambasador Francji, Alain Bry. Powołując się na udany mariaż Thomsona z Polcolorem, zachęcał do dalszego rozwijania współpracy. Przedstawiciel francuskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu Zagranicznego ocenił wartość światowego rynku techniki audiowizualnej na 250 mld USD.

Wanda Siwicka z Ośrodka Szkolenia Zawodowego TVP, która rozpoczęła pracę jeszcze przed wyemitowaniem pierwszego regularnego programu, zaprezentowała nieco danych o "utelewizyjnieniu Polski" i planach na najbliższe lata. Jakiś odbiornik telewizyjny jest niemal w każdym polskim gospodarstwie domowym. Przeszło połowa odbiorników w naszym kraju to telewizory dwusystemowe (SECAM i PAL). Ponad 10% telewidzów korzysta z anten zbiorczych, 5% zaopatrzyło się w indywidualne anteny satelitarne a 8% ma techniczne możliwości zainstalowania u siebie telewizji kablowej. Biorąc pod uwagę, że TVP dopiero w 1996 r. odejdzie od nadawania sygnałów w systemie przestarzałego SECAMu, większość telewidzów zdąży zapewne z przygotowaniem sprzętu domowego do odbioru sygnałów PAL-owskich. Polscy specjaliści chcą się włączyć do opracowywania europejskich standardów telewizji przyszłości.

Rewolucja sprzętu, norm i standardów

W ciągu ostatniego dziesięciolecia rewolucji sprzętu telewizyjnego towarzyszyła rewolucja norm i standardów. O ile w telewizji klasycznej jeden standard używany był w ciągu całego cyklu tworzenia programu (od produkcji, przez postprodukcję, aż do odbioru programu przez telewidza), to w dzisiejszych systemach do różnych etapów produkcji można używać całkowicie różnych norm i standardów (sygnał analogowy lub cyfrowy, całkowity lub rozdzielony) w zależności od typu wykonywanej operacji i przeznaczenia sygnału.

W systemach poprzedniej generacji całkowity sygnał wizyjny (PAL, SECAM czy NTSC) stosowany był we wszystkich elementach wyposażenia TV (od kamery po odbiornik użytkownika końcowego). Standardy te opracowano przeszło 25 laty, a ich głównym celem miało być zapewnienie możliwości odbioru telewizji kolorowej na setkach milionów aparatów czarno- białych. Sygnał wizyjny składa się więc z luminancji (pasmo 5 MHz i z podnośnej chrominancji (pasmo 4.43 MHz w systemie PAL).

Następnym etapem w rozwoju sprzętu TV było wprowadzenie standardu cyfrowego przetwarzania składowych sygnału, znormalizowanego w 1982 r. Standard ten, znany jest pod nazwą standardu 4:2:2 i posiada dodatkowo istotną zaletę. Jest on wspólny dla obydwu "światów TV (NTSC - 525 linii/60 Hz i PAL/SECAM - 625 linii/50 Hz), co znacznie rozszerza jego możliwości. Standard ten pozwala na uzyskanie szerokości pasma analogowego luminancji 5,75 MHz i chrominancji 2,75 MHz. Wartości te odpowiadają rozdzielczości: 720 punktów luminancji w linii oraz 360 punktów na każdy kolor.

Wysoka jakość standardu 4:2:2 w połączeniu z łatwością użytkowania szeregowego łącza 270 Mb/s sprawiły, że standard ten jest powszechnie stosowany we wszystkich nowych instalacjach TV oraz w projektowanych aktualnie systemach TV. Standard ten otwiera również drogę do telewizji wysokiej rozdzielczości (High Definition TV).

Europejski standard HDTV

Podstawowym i ogólnie przyjętym założeniem przy pracach nad standardami HDTV jest imperatyw zgodności. Wykorzystanie istniejącego sprzętu jest istotnym warunkiem zarówno z punktu widzenia interesów producenta programów TV jak i odbiorcy. Założenie to akceptowane jest zarówno w Europie jak i w USA. Natomiast przedstawiona przed kilku laty propozycja japońska, która określała pierwszy standard HDTV, nie uwzględniała tego założenia. Proponowany przez Japończyków standard 1125 linii/60 Hz nie był bowiem zgodny ani z systemem NTSC ani z systemami PAL/SECAM. Japończycy zakładali, że ich standard będzie początkowo zastosowany do produkcji kinematograficznej, a następnie przyjęty jako standard telewizyjny. Jednak jego użycie wymagałoby wymiany wszystkich odbiorników na telewizory japońskie. Natomiast opracowywane w Europie w ramach programu EUREKA (EU '95) standardy HDTV opierają się na założeniu ewolucyjności i zgodności.

Zostały podjęte również liczne studia nad opracowaniem przejściowych standardów dla telewizji o rozszerzonej rozdzielczości EDTV (Extended Definition Television). Przyszłe standardy EDTV i HDTV są standardami cyfrowymi. Wybrane częstotliwości próbkowania stanowią wielokrotność częstotliwości używanych w standardzie 4:2:2.

Telewizja abonencka - wedle życzenia

Warunki ekonomiczne, ewolucja ustawodawstwa w poszczególnych krajach oraz nowe środki techniczne ułatwiają rozwijanie systemu telewizji abonenckiej.

Finansowe środki pochodzące bądź z budżetu bądź z reklam są stosunkowo ograniczone. Dlatego też zarządy stacji zmuszone są do poszukiwania innych źródeł wpływów. Jednym z nich jest koncepcja pobierania opłat za odbiór tylko tych programów, które telewidz życzy sobie oglądać. Na skutek presji zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej, władze wielu krajów (obecnie i polskie) otwierają rynek TV. Umożliwia to pojawianie się nowych źródeł programów TV opartych w dużym stopniu na najnowszych osiągnięciach technicznych. Telewizja satelitarna i przewodowa już dziś sprawia, że odbiór dużej liczby programów krajowych i zagranicznych jest w pełni możliwy.

Te czynniki wywołały przyspieszenie rozwoju techniki telewizyjnej, której jednym z istotnych elementów jest norma D2-MAC/Eurocrypt. FRANCE TELECOM opracował popularny już w wielu krajach system VISIOPASS. Jest to system dostępu warunkowego, przeznaczony do pracy właśnie w standardzie D2- MA/Eurocrypt. Oferuje on szeroki i zróżnicowany zakres usług zarówno dla odbiorców jak i nadawców programów TV. VISIOPASS jest już podstawą funkcjonowania 13 francuskich sieci TV kablowej oraz popularnych w wielu krajach telewizyjnych sieci filmowych, takich jak: Filmnet, Kinnevik czy Kabel Kanal. Wchodzi on także na rynek wielkich przedsiębiorstw (Bull, Renault, Volvo czy IBM).

Andrzej Munk nie przewidział

Praktyczną demonstracją możliwości najnowszych technologii była dokonana przez Thomson Broadcast projekcja na Zamku Królewskim w technice wysokiej rozdzielczości. W tym celu do Warszawy przyjechał 30-tonowy pojazd, a z nim ruchome, całkowicie zdigitalizowane studio telewizyjne Thomsona. Jest to jeden z 10 wozów, które znakomicie zdały egzamin jako zbiorowe studio telewizyjne podczas tegorocznych olimpiad w Barcelonie i Albertville. Ale nawet na najlepszych ekranach w naszych domach oglądaliśmy świetne obrazy, ograniczone możliwościami dzisiejszych odbiorników. Na Zamku Królewskim pokazano obrazy TV z możliwościami nowych technik kinowych. Różnica przeogromna!

Po projekcji szefowa TVP podzieliła się refleksyjną anegdotą. Gdy przed 34 laty kończyłam łódzką Szkołę Filmową, mój profesor Andrzej Munk zapewniał nas - powiedziała Barbara Borys-Damięcka - że telewizja to tylko moda techniczna, która szybko przeminie. Szkoda, że ten nieżyjący już wybitny reżyser i pedagog filmowy nie mógł zobaczyć dzisiejszego pokazu.