W urzędach celnych w Krakowie i Nowym Targu zakończyło się pilotażowe wdrożenie systemu Zefir.

Pilotażowym wdrożeniem systemu finansowo-księgowego Zefir zostały objęte urzędy celne w Krakowie i Nowym Targu. Dostawcą rozwiązania jest firma Systemy Komputerowe Główka SA z Bielska- Białej. Projekt rozpoczął się w kwietniu 1998 r. i był finansowany ze środków PHARE. Wdrożenie pilotażowe kosztowało ok. 1,1 mln euro. Z początkiem kwietnia br. rozpoczną się wdrożenia w pozostałych 17 urzędach celnych i podlegających im ok. 370 oddziałach i posterunkach odpraw celnych.

Zefir powstał na bazie systemu finansowego PowerCerv, stworzonego przez amerykańską firmę o tej samej nazwie. Firma Główka odkupiła od producenta prawa do kodu źródłowego i wzbogaciła system w funkcje specyficzne dla polskiej administracji celnej.

Zefir składa się z kilku modułów funkcjonalnych. Jego podstawą są moduły finansowe, wywodzące się z PowerCerv (księga główna, moduł kontroli kosztów i dyscypliny budżetowej, ewidencji środków trwałych i magazyn). Część finansową rozbudowano o moduły specjalistyczne. Należą do nich m.in. rozliczenie cła, podatków i opłat, obsługa kasy, zabezpieczeń i depozytów, ewidencja zastrzeżonych potwierdzeń zabezpieczenia, ewidencja dłużników i windykacja należności. System obsługuje także sprzedaż towarów z likwidacji pochodzących z przepadku w postępowaniu karno-skarbowym oraz wynikających z postępowania administracyjnego.

"Rolą Zefira jest uporządkowanie i scalenie w jednym systemie funkcji rozproszonych dotychczas pomiędzy wiele mniejszych systemów. Były one tworzone doraźnie w różnych technologiach, m.in. Access, FoxPro, Clipper. Często duplikowały dane" - tłumaczy Teresa Brach, kierownik projektu Zefir w Urzędzie Celnym w Krakowie.

Projektanci nadali systemowi Zefir architekturę hierarchiczną. Każdy oddział i posterunek odpraw celnych ma posiadać własną bazę danych, która w trybie online lub offline będzie replikowana do bazy macierzystego urzędu celnego. Bazy urzędów mają być z kolei replikowane z bazy centralnej. Na każdym poziomie zdefiniowano uprawnienia użytkowników i administracyjne. Jednak wszelkie istotne zmiany, np. plany kont, są wprowadzane na poziomie bazy centralnej i replikowane do baz lokalnych. Aby utrzymać spójność baz danych na każdym poziomie, wymiana danych z jednostkami tego samego poziomu odbywa się poprzez bazę nadrzędną.

Wymiana danych w systemie Zefir ma charakter różnicowy. W określonych odstępach czasu przekazywane są jedynie informacje o rekordach, które się zmieniły od momentu poprzedniej replikacji. "Przyjęty przez nas model wymiany danych odzwierciedla realia polskiej telekomunikacji. W wielu punktach możliwa jest transmisja jedynie z wykorzystaniem zwykłych łączy telefonicznych, często słabej jakości" - uzasadnia Andrzej Tyrowicz, dyrektor Departamentu Informatyki w Głównym Urzędzie Ceł.

Do budowy systemu Zefir firma Główka wykorzystała bazy danych i narzędzia Sybase. Centralna baza danych i bazy urzędów celnych wykorzystują Sybase Adaptive Server Enterprise w wersji 11.9. Podległe urzędom oddziały i posterunki wyposażono w bazę Sybase Adaptive Ser-ver Anywhere 5.5. Replikacje danych w formie poleceń SQL realizuje oprogramowanie Sybase SQL Remote.

Projektując system, specjaliści z firmy Główka rozważali użycie rozwiązań Oracle, jednak ostatecznie zdecydowali się na produkty Sybase. "Sybase oferuje małą, lecz skalowalną i stosunkowo niedrogą bazę danych. Można ją instalować zarówno w jednoosobowym punkcie odpraw, jak i w dziesięcioosobowym posterunku" - tłumaczy Jarosław Tomalik, analityk w firmie Główka.