Nową strategię Europa 2020 wspierają kolejne dokumenty programowe, istotne, gdyż określają wspólne europejskie cele polityczne i gospodarcze, co przekłada się na kierunki unijnych rozwiązań prawnych i konstrukcję unijnego budżetu. Po ogłoszonej niedawno Agendzie Cyfrowej, określającej wyzwania w zakresie dostępu szerokopasmowego, Komisja Europejska opublikowała następny przewodni dokument - Unia Innowacji. Z punktu widzenia przyszłości Europy debata na temat polityki innowacyjności ma znaczenie kluczowe, ponieważ jest to najważniejszy i najbardziej wrażliwy obszar konkurencji ze Stanami Zjednoczonymi, Japonią czy krajami BRIC (Brazylią, Rosją, Indiami i Chinami).

Niektóre państwa europejskie należą do światowej pierwszej ligi innowacyjności, kreatywności, produkcji, projektowania. Europa ma też dobrze ugruntowaną tradycję innowacji społecznych. Są europejskie firmy z obszaru aeronautyki, energetyki, telekomunikacji, które potrafią wygrywać w konkurencji światowej, ale ta konkurencja jest coraz większa. Unia Europejska będzie przegrywać w dziedzinach, w których liczą się proste kompetencje wytwórcze lub odtwórcze - tania siła robocza czy ekonomia skali. Inwestowanie w innowacyjność i kreatywność to z jednej strony nawiązanie do potencjału tradycji kulturowej, ale z drugiej strony jedyna możliwa strategia na przyszłość.

100 mld euro i Europejska Przestrzeń Badawcza

Osiągnięcie wskaźnika udziału 3% PKB do 2020 r. przeznaczonych na badania i rozwój to wyzwanie dla przemysłu prywatnego, który powinien sfinansować 66% wydatków. Wyrażone w liczbach bezwzględnych szacuje się to zwiększeniem kwoty na R&D o 100 mld euro. Wsparcie dla innowacji to też kolejny obszar, w którym Komisja Europejska mówi o znoszeniu wewnętrznych barier wobec gospodarki europejskiej, wyrażających się m.in. niejednolitą polityką ochrony praw własności intelektualnej czy problemami z ochroną patentową.

Wspólny rynek to też tworzenie mechanizmów lepszej współpracy ośrodków badawczych, unikanie nieefektywnej duplikacji i fragmentacji wysiłków badawczych. W tej sprawie zarysowano krótką perspektywę. Hasło "Europejska Przestrzeń Badawcza" ma się zmaterializować w ciągu czterech lat poprzez zapewnienie mobilności badaczy, dostęp do publikacji naukowych i bibliotek przez Internet, otwarcie infrastruktury badawczej, zapewnienie spójności unijnych i krajowych strategii badawczych.

Komisja zwraca również uwagę na niski poziom nauczania przedmiotów ścisłych w wielu państwach europejskich, a także konieczność reformy szkolnictwa wyższego, które nie jest wystarczająco atrakcyjne, aby utrzymać lub przyciągać najbardziej uzdolnionych badaczy i nauczycieli. Uniwersytety potrzebują specjalizacji, a także większego zróżnicowania celów. Aby osiągnąć zakładane wskaźniki, w sektorze badań i rozwoju powinno się znaleźć ok. 1 mln nowych miejsc pracy. Trzeba tworzyć zinstytucjonalizowane fora współpracy przemysłu i uczelni europejskich, aby profilować kierunki badań i nauczania.