Modyfikacje nowej wersji Delphi usprawniają pracę programistów - ulepszono debugger, wprowadzono obsługę ADO i nowe składniki VCL. Środowisko Delphi 5 jest bardziej stabilne.

Delphi 5 jest najnowszą wersją narzędzia RAD firmy Inprise, opartego na języku Object Pascal. Na polskim rynku pakiet dostępny jest od września br. (o Delphi 5 pisaliśmy też w CW 32/99).

Dostęp do danych

Wydaje się, że Inprise powoli odchodzi od swojego sztandarowego mechanizmu obsługi baz danych opartego na BDE (Borland Database Engine), wykorzystującego ODBC, czy na specjalnych sterownikach IDAPI dostosowanych do narzędzi Borlanda (poprzednia nazwa firmy Inprise).

W Delphi 5 wprowadzono: obsługę technologii ADO Microsoftu (opartej na standardzie OLE DB) i specjalny komponent (InterBase Express), pozwalający na efektywny dostęp do serwera InterBase. Należy podkreślić, że struktura obiektów służących do obsługi BDE, ADO i InterBase jest bardzo podobna - mają analogiczne nazwy i funkcje. Przenoszenie między nimi kodu nie powinno sprawiać kłopotu.

Delphi 5 wyposażono w narzędzie Data Module Designer do zarządzania modułami danych. Jest to bardzo proste narzędzie typu CASE, w którym można zdefiniować "źródła danych", relacje między tabelami, sposób wyboru elementu z innej tabeli. Pojawił się też specjalny obiekt - TDataModule - który pozwala zgrupować wszystkie niewizualne elementy aplikacji związane z obsługą danych. W przypadku korzystania z OLEDB/ADO można tworzyć własne źródła danych i wbudowywać w nie logikę aplikacji. Projektant modułu danych opiera się na istniejących komponentach pośredniczących w dostępie do danych i tworzy relacje między komponentami.

W związku z wprowadzeniem obsługi ADO, w Delphi pojawiła się możliwość wykorzystania ActiveX Data Binding. Dzięki temu można np. skorzystać z kontrolek typu data-aware do wyświetlania informacji ze źródła danych. Przy tym stosowany dotychczas mechanizm wiązania kontrolki z danymi w komponentach VCL pozostał bez zmian. ActiveX Data Binding jest dodatkowym interfejsem, który można wykorzystać w Delphi.

Inprise wprowadziła nowy parametr w komponentach dostępu do danych - AutoRefresh. Jego ustawienie powoduje, że Delphi samodzielnie odświeża wartości pól zmienione po stronie serwera (np. pola automatycznie numerowane czy zmiany wynikające z działania triggerów). Ułatwi to tworzenie aplikacji klient/serwer, ale równocześnie spowoduje, że programista nie będzie miał pełnej kontroli nad tym, kiedy jego aplikacja komunikuje się z serwerem. Do wersji 5 dodawane jest specjalne narzędzie SQLMonitor, które pozwala podejrzeć kwerendy wysyłane do serwera.

Komponenty i język

W Delphi 5 wprowadzono specjalny obiekt - ramki (frames), pełniące rolę kontenera, w którym można umieszczać elementy interfejsu użytkownika. Ramka może być dodawana do palety narzędzi, a następnie można ją "dziedziczyć" w kilku formatkach. Bardzo ułatwi to tworzenie spójnego interfejsu użytkownika, a jednocześnie uprości programiście pracę.

Rozbudowano komponenty VCL i kreatory. Pakiet zawiera zestaw komponentów pozwalających na łatwą integrację z MS Office.

Delphi 5 może korzystać z obiektów COM, wykorzystujących "rzadkie" tablice funkcji wirtualnych, np. niektóre komponenty utworzone w Visual Basicu. Delphi wykrywa luki w definicjach interfejsu i wypełnia je "pustymi" funkcjami.

Język Object Pascal w Delphi 5 nie został zmieniony. Producent pakietu nadal nie zdecydował się na wprowadzenie mechanizmu przeciążania operatorów (jest możliwe przeciążanie funkcji) czy wielokrotnego dziedziczenia.

Aplikacje internetowe

Jak w każdej kolejnej wersji, również w tym przypadku rozszerzono możliwości internetowe. Wprowadzono komponenty InternetExpress i specjalny XML Broker do obsługi zhierarchizowanych informacji zapisanych w XML.

Dodano też narzędzia pozwalające na wykorzystanie danych w XML i np. na dynamiczne tworzenie strony HTML zawierającej dane w XLM. MIDAS PageProducer ułatwia przekształcanie aplikacji internetowych tak, by korzystały z XML i HTML 4.

Środowisko

Delphi 5 pozwala na zapisywanie wyglądu środowiska, by można było łatwo przywrócić wygląd pulpitu po ponownym otwarciu IDE. Jednak ustawienia są takie same dla wszystkich projektów. Nie można tworzyć różnych zestawów dla różnych projektów. Rozszerzono model Open Tools API, co ułatwia dostosowywanie środowiska do własnych wymagań.

Interesującym rozszerzeniem jest pogrupowanie właściwości Object Inspector w kategorie. Twórcy komponentów mogą decydować o przypisaniu parametrów do określonej kategorii.

W poprzednich wersjach Delphi udostępniono programiście Object Browser, który pozwalał przejrzeć wszystkie symbole z projektu dopiero po kompilacji. W Delphi 5 pojawiła się nowa przeglądarka (oparta na podobnym mechanizmie jak Code Insight), która umożliwia oglądanie symboli nawet bez kompilacji projektu. Wymaga jednak kodu bez błędów składniowych.

Debugger

W Delphi znacznie rozbudowano debugger. Pozwala on na jednoczesne śledzenie wielu wątków, umożliwia ingerowanie w wykonywane procesy. W podglądzie kodu w asemblerze programista może obejrzeć wszystkie rejestry procesora (włącznie z MMX i rejestrami koprocesora). Unikalną cecha debuggera jest możliwość grupowania pułapek. W ten sposób można jednym "kliknięciem" włączać czy blokować wiele pułapek w różnych modułach kodu. Jest to bardzo wygodne, zwłaszcza w przypadku dużych aplikacji.

Praca grupowa

Do Delphi 5 EE jest dodawany pakiet TeamSource, będący narzędziem do kontroli wersji w pracy grupowej. Pozwala on wielu programistom na równoczesną pracę nad jednym projektem. Ich zmiany są następnie łączone, jeśli to możliwe, automatycznie. Interesującym rozwiązaniem jest możliwość zablokowania projektu na określony czas np. po to, by dokonać zmian w strukturze projektu.

Przy pracy nad dużą aplikacją może przydać się specjalne okno z listą zadań, gdzie są zapisywane czynności "do wykonania". Co ciekawsze, elementy tej listy mogą być zapisywane w kodzie programu, by były widoczne dla członków całego zespołu.

Aplikacje w wielu językach

Równie interesującym narzędziem w Del-phi 5 jest Translation Manager, pozwalający łatwo tworzyć aplikacje z interfejsami w różnych językach. Translation Manager umożliwia utworzenie centralnego repozytorium, pozwalającego zachować często stosowane komunikaty w różnych aplikacjach (repozytorium można zapisywać w XML). Narzędzie to może być bardzo przydatne, jednak warto je stosować dopiero wtedy, gdy aplikacja jest już napisana i przetestowana - uaktualnianie bazy tekstów może sprawiać pewne problemy.