Dziesiątki milionów użytkowników i setki milionów dolarów inwestycji - tak mógłby wyglądać spełniony sen dostawców technologii WiMAX. Jednak jej upowszechnienie wciąż stoi pod znakiem zapytania.

Bezprzewodowy dostęp do Internetu zmienił charakter codziennej pracy i rozrywki. Z biur i domów znikają kable. Z kolei operatorzy komórkowi przyzwyczajają abonentów do możliwości korzystania z sieci trzeciej generacji w każdym miejscu znajdującym się w zasięgu ich infrastruktury. Nie inaczej dzieje się z postrzeganą jako konkurencyjna wobec telefonii komórkowej technologią WiMAX. Firma analityczna In-Stat już w zeszłym roku zdiagnozowała rosnącą liczbę wdrożeń mobilnej wersji standardu WiMAX (IEEE 802.16e), kosztem jej stacjonarnej wersji (802.16d).

W mobilne rozwiązania inwestują producenci, którzy wcześniej koncentrowali się na urządzeniach w standardzie d - Fujitsu, Sequans, Wavesat, Sierra Monolithics, Analog Devices oraz oczywiście Intel. Nad mobilnym WiMAX pracują także Beceem, Runcom, Altair Semiconductor, Amicus, ApaceWave czy Redpine Signals. Według analityków, tak wyraźne wsparcie producentów może pomóc mobilnemu WiMAX w rywalizacji z konkurencyjnymi technologiami (Ev-DO, HSPA, UMB, LTE). Juniper Research prognozuje, że liczba użytkowników sieci budowanych z wykorzystaniem standardu IEEE 802.16e może wzrosnąć do 80 mln, a wartość usług sprzedawanych za ich pomocą do 23 mld USD.

Interesującą hipotezę stawia firma analityczna inCode - rok 2008 będzie rokiem technologii HSDPA, którą operatorzy komórkowi wdrażają w sieciach 3G. Analitycy oceniają potencjał tej technologii na 10 mln użytkowników na całym świecie, a liczba ta ma się w tym roku co najmniej podwoić. Ten rok ma przynieść także popularyzację komputerów przenośnych z wbudowaną kartą HSDPA. W ten sam sposób mobilnej technologii WIMAX pomoże wprowadzenie układów zgodnych z 802.16e do notebooków, PDA czy telefonów. Podczas styczniowych targów CES, Intel zapowiedział, że układ Montevina wspierający mobilny WiMAX pojawi się w drugiej połowie br.

Niewykluczone, że w tym roku pojawią się także układy WiMAX do ultraprzenośnych komputerów. Baxter Peak to z kolei chipset wspierający WiMAX, który Nokia ma zamiar wykorzystać w tabletach, także w 2008 r.

Zamorskie wdrożenia

Najnowsze wieści związane z szerokopasmowym radiowym dostępem w standardzie 802.16 pochodzą z Indii. Tata Communications uruchomiła i z rozmachem planuje rozbudowę sieci, która docelowo pochłonie powyżej 500 mln USD i obejmie w ciągu 4 lat zasięgiem 50 mln abonentów prywatnych i biznesowych. Obecnie usługa jest dostępna w 10 miastach i ma... 5 tys. abonentów. Przez rok liczba miast wzrośnie do 115, a liczba użytkowników w 2009 r. ma sięgnąć 200 tys. Inwestycje pochłonęły do tej pory 100 mln USD, prace przygotowawcze trwały kilka lat, a testy pilotażowe zakończyły się w grudniu 2007 r.

Oprócz potencjalnych użytkowników usług, zadowoleni są zapewne szefowie amerykańskiej spółki Telsima, która dostarczy Tata Communications osprzęt. Projekt ten, zdaniem obserwatorów, ma szansę powodzenia ze względu na nadal niskie nasycenie stacjonarnym dostępem do Internetu, z którego korzysta nieco ponad 3 mln abonentów na 1,1 mld mieszkańców Indii. Tymczasem użytkowników telefonii komórkowej jest w Indiach 242 mln.

W sąsiadującym Pakistanie operator telekomunikacyjny Wateen Telecom planuje w ciągu trzech lat pozyskać milion użytkowników bezprzewodowego dostępu poprzez sieć łączącą technologię GSM i WiMAX. Będący zawsze na czele stawki w zaawansowanych technologiach mobilnych operatorzy w Korei Południowej i Japonii, oferują usługi z wykorzystaniem mobilnego WiMAX, od dłuższego czasu koncentrując się raczej na dużych ośrodkach miejskich.

Tam, gdzie miały być sieci

W ojczyźnie Intela, uznawanego za największego orędownika WiMAX, budowę miejskich sieci wykorzystujących jego mobilną wersję, amerykański PC World ochrzcił mianem technologicznego rozczarowania 2007 r. Na panewce spaliły inicjatywy publiczno-prywatne w wielu amerykańskich miastach, w tym także w Krzemowej Dolinie, gdzie koszty projektu oszacowano na 200 mln USD. I to właśnie wysokie koszty przekreślają wiele wdrożeń.

Najbardziej spektakularny projekt budowy sieci WiMAX oplatającej całe Stany Zjednoczone ugrzązł w miejscu. Szumne plany firm Sprint oraz Clearwire z początku ub.r. zakończyły się zerwaniem współpracy w październiku. Teraz Sprint musi tłumaczyć się przed akcjonariuszami z inwestycji w projekt Xohm, który ma pochłonąć 5 mld USD. Inwestorzy oczekują, że operator zaprosi np. Intela do współfinansowania przedsięwzięcia. Dla Sprinta - trzeciego pod względem wielkości operatora telekomunikacyjnego w USA - rozpoczęcie pionierskiego projektu byłoby szansą na zbudowanie konkurencyjnej oferty wobec rywali. W ciągu kilku lat sieć miała mieć 100 mln użytkowników. Powodzenie projektu stoi pod znakiem zapytania - czy WiMAX ma szansę odegrać znaczącą rolę na bardzo nasyconym rynku usług dostępowych.

Inni producenci, jak Cisco, które kupiło Navini, producenta sprzętu WiMAX, swoją szansę widzą na rynkach dopiero rozwijających się w krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej, gdzie dostęp do Internetu jest znikomy.

W Polsce pomału

Wspomniany wyżej Clearwire to firma znana na naszym rynku przede wszystkim ze śmiałych zapowiedzi budowy sieci WiMAX i uruchomienia jej już w zeszłym roku. Polskim oddziałem firmy przez pewien czas kierował Roman Durka. Na jego miejsce firma nie powołała nowego prezesa. Zwróciliśmy się do amerykańskiego biura firmy z pytaniem o zamiary firmy wobec polskiego rynku. "Nie ujawniamy informacji o przyszłych planach na konkretnych rynkach, poza Stanami Zjednoczonymi. W Europie świadczymy usługi w Belgii, Irlandii i Hiszpanii" - odpowiedziała Helen Chung z Clearwire Corporate Communications.

Okazuje się jednak, że spółka może w ogóle wycofać się ze Starego Kontynentu, w związku z kłopotami na macierzystym rynku. W jej rękach pozostaje jednak licencja na częstotliwości i pozwolenia na postawienie kilkudziesięciu masztów, które mogłyby przejść w ręce innego operatora - o czym donosiła Rzeczpospolita na początku marca br.

Netia, która również posiada ogólnopolską licencję na świadczenie usług w stacjonarnej technologii WiMAX, ma 78 stacji bazowych. Liczba abonentów jej sieci sięga ponad 11 tys. I - jak podaje firma - więcej niż połowa korzysta z szerokopasmowego dostępu do Internetu. Sieć Netii wykorzystuje technologię Alvarion, którą dostarczył i wdrożył Alcatel. W ogólnokrajowej szerokopasmowej sieci radiowej budowanej przez NASK pracuje obecnie 18 nadajników radiowych. W sieci stosowany jest system radiowy VectaStar firmy Cambridge Broadband Networks.

Obok Netii, NASK i Clearwire ogólnopolską licencję na WiMAX zdobyła Polska Telefonia Cyfrowa. Jesienią ubiegłego roku operator rozpoczął testy nowej technologii w Starachowicach, gdzie szkoły, urzędy i inne instytucje publiczne, a także klienci indywidualni będą korzystać z dostępu do Internetu.

Polski regulator rynku telekomunikacyjnego zorganizował tylko dwa przetargi na częstotliwości, trzeci z 2005 r. został unieważniony. Na temat nowej koncepcji Urzędu Komunikacji Elektronicznej budowy powiatowych sieci WiMAX piszemy na stronie 8.