Clarion firmy TopSpeed - środowisko opracowywania aplikacji do obsługi baz danych - doczekał się wersji dla Windows. Clarion for Windows nie używa półśrodków w rodzaju częściowej kompilacji i nie podpiera się modułem uruchomieniowym interpretującym kod pośredni w czasie wykonania.

Środowisko ma wbudowany kompilator optymalizujący kod i tworzący pliki wykonywalne, które pod względem szybkości mogą rywalizować z programami generowanymi przez translatory C. Ponadto środowisko zawiera zbiór interakcyjnych narzędzi do opracowywania programów. Język Clariona jest wyposażony w środki do programowania sterowanego zdarzeniami (event driven programming).

* Elegancki język

Wersja DOS-owska Clariona ma już spore grono lojalnych użytkowników. Producent musiał wprowadzić do języka pewne modyfikacje aby dostosować system do tworzenia aplikacji działających w środowisku Windows. Najważniejsze właściwości języka, które przysporzyły mu zwolenników, zostały jednak zachowane. To samo dotyczy narzędzi należących do systemu.

Po uruchomieniu Clariona możemy kodować i kompilować programy oraz śledzić ich działanie za pomocą interakcyjnego debuggera bez opuszczania środowiska. Możemy też łączyć pisanie programów i pracę z interakcyjnymi narzędziami opracowywania aplikacji.

Obsługa baz danych

Słownik danych umożliwia definiowanie pól, tablic i związków między nimi oraz ustalanie postaci formatek ekranowych odpowiadających polom danych. Można tworzyć tablice zgodne z różnymi rozpowszechnionymi formatami stosowanymi przez inne systemy (patrz - ramka). Możliwa jest kmunikacja za pośrednictwem protokołu ODBC (Open DataBase Connectivity) z każdą bazą SQL, dla której opracowano sterownik ODBC.

Tworzenie tekstu źródłowego

W skład systemu wchodzi generator aplikacji (Application Generator) - narzędzie do automatycznego tworzenia kodu na podstawie gotowych wzorców (templates) opatrzonych nazwami. Aplikacje mają postać hierarchicznego systemu współdziałających modułów. Na najwyższym poziomie hierarchii znajduje się okno systemu Windows zgodne ze standardem obsługi wielu dokumentów MDI (Multiple Document Interface). Studiowanie kodu utworzonego przez generator dla poszczególnych modułów jest dobrym sposobem oswojenia się z językiem Clarion.

Definiowanie modułu polega na uruchomieniu odpowiedniego narzędzia interakcyjnego i wyrysowaniu za jego pomocą okien, formatek, pól oraz innych obiektów służących do wprowadzania i wyświetlania danych. Narzędzia graficzne można uruchamiać w trakcie pisania kodu pod edytorem. Generator aplikacji na podstawie graficznego projektu ekranu i wzorców kodu wbudowanych w system tworzy fragmenty tekstu źródłowego aplikacji.

Projektowanie interfejsu

Narzędzie do projektowania ekranów (screen formater) jest rodzajem edytora: programista rozmieszcza kontrolki na ekranie a potem definiuje ich własności, np. określając, które pole danych ma być wyświetlane w konkretnej ramce. Ma on też możliwość związania z każdą kontrolką akcji, które będą podjęte, gdy użytkownik ją uruchomi. Do systemu można dołączać kontrolki VBX (Visual Basic Controls) utworzone samodzielnie, z uwzględnieniem potrzeb programisty i użytkowników.

Generator aplikacji pozwala programiście na dowiązywanie fragmentów kodu źródłowego do programów obsługi obiektów działających na ekranie, ale tylko w określonych miejscach i w wyznaczonym kontekście. Te fragmenty programów są włączane do aplikacji za każdym razem, gdy generator tworzy jej kompletny tekst.

Środowisko Clariona jest wyposażone we wbudowany kompilator, który optymalizuje tworzony kod i w linker. Kod dostarczany przez generator można przerobić przed uruchomieniem kompilacji. Jeśli jednak programista dokona modyfikacji kodu źródłowego z poziomu edytora tekstowego, to nie będzie mógł wrócić do pracy z generatorem aplikacji nie gubiąc wprowadzonych poprawek.

Modyfikacje szaty graficznej

Podobnie jak w DOS-owej wersji Clariona programista może wybierać z zestawu różnych wzorców (templates) używanych przez generator aplikacji do tworzenia kodu obsługi okien. Należą do nich m.in. przeglądarki (browse windows) i okienka wprowadzania danych. Cały ten aparat ma jedną wadę: trudno uwolnić się od szaty graficznej i sposobu działania (look and feel) właściwej Clarionowi, bo wzorce wymuszają myślenie w jej kategoriach.

Szata graficzna Clariona nie jast zła, ale co zrobić, jeśli ktoś woli inną? Otóż wszystkie jej wzorce (templates) są zapisane w postaci plików tekstowych. Można zatem oczekiwać, że znajdą się producenci, którzy w ślad za nową wersją systemu wprowadzą na rynek urozmaicone zestawy definicji wzorców. Inne wyjście: trzeba na jakiś czas odłożyć inne prace, postudiować język opisu wzorców i (mniej więcej po miesiącu) zacząć je samodzielnie projektować.

Opinie eksperta

Nicholas Petreley - kierownik redakcyjnego działu testów i przeglądów w amerykańskim tygodniku komputerowym Infoworld - jeszcze kilka lat temu, pracując jako programista, korzystał z dawniejszych wersji Clariona. Przypomnienie sobie języka i oswojenie się z wersją dla Windows zajęło mu kilka dni. Peterley nie twierdzi, że Clarion jest łatwym językiem i że nowi użytkownicy nauczą się go równie szybko, ale opłacalność takiej inwestycji uzasadnia czym innym. Otóż wielką zaletą Clariona jest szybkość programów tworzonych przez jego kompilator. "Możemy korzystać z wygód graficznego środowiska programistycznego nie tracąc szybkości, która jest porównywalna z wynikami programów utworzonych przez kompilatory C lub C++" - pisze amerykański ekspert.

Działają one znacznie szybciej ("setki razy" - pisze N. Peterley) niż programy systemów Paradox for Windows, Microsoft Access i dBase for Windows. Oszacowanie to nie dotyczy szybkości dostępu do danych - ta zależy od sterownika danych, z którym połączymy aplikację. Jednak inne operacje wykonywane są dość szybko. Jak podaje N. Peterley, wewnętrzne rozwiązania przyjęte w Paradox for Windows powodują, że użytkownik widzi, jak program umieszcza kolejne hasła w przegródkach listy rozwijanej i wyświetlanej na ekranie. Tymczasem Clarion ma robić to natychmiastowo i niedostrzegalnie.