Bieganie po terenach największych w świecie targów komputerowych nie pozostawia wiele czasu na głębsze zastanawianie się nad tym, co nowego pojawiło się od ostatnich targów, jakie ujawniły się tendencje, co jest ważne a co jest chwytem reklamowym itd. Dopiero spokojne spojrzenie na zebrane materiały, porównanie ich i skonfrontowanie ze zbieranymi przez cały rok informacjami pozwala ocenić, czego nowego możemy się spodziewać w informatyce w nadchodzącym roku.

Nie zamierzam oceniać całości wystawy, gdyż jest to zajęcie przekraczające możliwości nie tylko jednego człowieka, ale także całych zespołów redakcyjnych. Skoncentruję się raczej na zagadnieniach mi bliskich, dotyczących systemów zarządzania bazami danych, narzędzi, techniki obiektowej i nowych technologii.

Równoległe bazy danych

Pojęcie równoległości w przetwarzaniu transakcji i zapytań do bazy danych jest realizowane różnie przez różnych producentów. Wielu producentów systemów zarządzania bazami danych oferuje (lub zamierza oferować) realizacje swych baz działające zarówno na sprzęcie z przetwarzaniem symetrycznym SMP, sprzęcie o masowej równoległości MPP, jak i na rozwiązaniach sprzętowych typu grono (cluster).

Po raz pierwszy pokazano bazę danych Oracle 7.1 Parallel Server, działającą na zestawie typu grono, złożonym z dwóch węzłów SPARCcluster 1000PDB (lub SPARCcluster 2000PDB); każdy z komputerów węzła jest systemem SMP (minimum odpowiednio 4 lub 6 procesorów), połączonym przez szybkie łącze światłowodowe między sobą i z 4 macierzami dyskowymi RAID o pojemności do 1000 GB. System może korzystać maks. z 40 procesorów SPARC i zapewnia moc obliczeniową, możliwości przetwarzania transakcji (do 6000 tps) oraz wspierania podejmowania decyzji zbliżone do największych komputerów typu mainframe.

W stoisku Software AG pokazywano prototypowy system zarządzania Adabas C działający na masowo równoległym megaserwerze ICL Goldrush, wyposażonym w 64 procesory SuperSPARC.

Hurtownie danych

Jeszcze do niedawna uważano, że baza danych o pojemności kilku GB przekracza potrzeby obsługi nawet największego przedsiębiorstwa. Jednakże potrzeba konkurowania na rynku o ciągle zmieniających się wymaganiach powoduje, że bazy danych rosną w tempie przekraczającym nawet tempo rozwoju wspierającej je elektroniki i oprogramowania. Powoduje to konieczność stworzenia warunków dostępu do ogromnych zasobów informacyjnych w taki sposób, aby zapewniona była nie tylko ochrona danych, ale także przetworzenie tej informacji w sposób nie dający się przewidzieć w momencie tworzenia systemu informatycznego. Z tego powodu znaczną karierę zrobiły tzw. hurtownie danych (data warehouse), to jest lokalne składnice danych. Dane są pobierane z centralnych lub rozproszonych zasobów przedsiębiorstwa w celu ich lokalnego zmagazynowania i dogłębnego przetworzenia.

"Hurtownia danych: specyficzny tematycznie, zintegrowany, nieulotny, zmienny w czasie zbiór danych, zorganizowany w taki sposób, aby wspierać potrzeby kierownictwa firmy" - taką definicję podał William H. Inmon, uważany za ojca koncepcji hurtowni.

Potrzeba dobrego rozwiązania dostępu i przetwarzania dużych zasobów z hurtowni danych doprowadziła do powstania międzynarodowego forum Data Warehouse Network - miejsca spotkań firm, oferujących kompletne rozwiązania problemu. Na targach CeBIT '95 firma Software AG prezentowała zestaw wymagań na moduły serwisowe do planowania, realizacji i wykorzystania hurtowni danych oraz oferowała narzędzia do tego celu. Użytkownik może sobie dobrać zestaw narzędzi spełniający jego wymagania w zakresie pobierania danych z baz, systemu obsługi, analizy danych, tworzenia interfejsu użytkowego, testowania, szkolenia itd.

Na przykład do obsługi danych w hurtowni można używać dowolnego z systemów zarządzania relacyjnymi bazami danych Adabas C lub D, Oracle, Sybase, Informix, Ingres lub DB2, ale także jednego z systemów nierelacyjnych (VSAM, IMS). Do modelowania danych oferowano Natural Enginering Workbench lub Strategic Information System (obydwa produkty Software AG). Do tworzenia wyciągów z danych można używać produktów z grupy Natural lub Passport (Carleton Inc.). Do administrowania hurtownią firma opracowała specjalistyczne narzędzie SourcePoint, zaś do szczegółowej analizy danych dostępny jest np. program Netmap (Alta Analytic Inc.)

Personalne bazy danych

Modna obecnie tendencja przechodzenia z aplikacjami i narzędziami do środowiska Windows spowodowała konieczność udostępniania użytkownikom i programistom na biurko dostatecznie potężnych systemów zarządzania relacyjnymi bazami danych w standardzie SQL (lub rzadziej XBase) w cenie typowego programu biurowego, to jest nie przekraczającej kilkuset USD. Na targach CeBIT '95 widoczne były takie systemy w stoiskach zarówno dużych, jak i małych producentów. Dostępna jest np. nowa wersja Gupta SQLBase 6.0 i Personal Oracle 7.1. Firmy oferujące narzędzia do projektowania aplikacji z dziedziny baz danych dołączają gratis niewielki serwer bazy danych SQL (np. Watcom SQL z PowerBuilderem) w celu umożliwienia testowania aplikacji, przed przeniesieniem jej ma większy system komputerowy.

Narzędzia

Wielka moda obecnych targów to narzędzia do tworzenia aplikacji klient/serwer i narzędzia obiektowe.

Wszyscy wielcy producenci systemów baz danych dają do dyspozycji programisty zestawy narzędzi i sterowników do aplikacji klient/serwer. W celu uzyskania dostępu do baz danych stosuje się sterowniki ODBC w środowisku Windows i nową technikę OpenDoc w środowisku Unix, Apple System 7 i OS/2. Coraz większą popularność zyskuje także technika DCE (Distributed Computing Environment) w niejednorodnym środowisku sieciowym.

Niezależni producenci narzędzi typu klient/serwer proponują różnorodne zestawy dla wielu użytkowników: od niewielkich pakietów dla grup roboczych (a nawet pojedynczego programisty) do rozbudowanych pakietów dla dużego przedsiębiorstwa. Szczególnie widoczne były firmy: Uniface, IBM, Gupta, TakeFive (pakiet Sniff+), Easel (Enfin), Magic i in. Wiele firm oferuje kompletne zestawy narzędzi do pracy grupowej, pozwalające na zarządzanie projektem, kontrolę wersji, powrót do wersji poprzednich oraz solidne dokumentowanie pracy.

Wprawdzie jedynie nieliczni wielcy producenci systemów zarządzania bazami danych oferują obiektowe wersje swych narzędzi, ale wszyscy liczący się producenci pakietów narzędziowych przechodzą na wersje obiektowe. Oczywiście nadal dostępne są zarówno narzędzia typu 4GL, realizujące aplikacje użytkowe z interfejsem graficznym i znakowym, jak i systemy 3GL z rozszerzeniami obiektowymi. Dostępne są liczne graficzne systemy do opracowania aplikacji w środowisku Windows, OS/2 i Motif.

W celu wsparcia programistów przechodzących z mainframe'ów na mniejsze komputery Microfocus oferuje COBOL obiektowy, a IBM zestaw narzędzi VisualLift do "ugraficznienia" aplikacji z dużych komputerów, pracujących pod systemami MVS, VSE i VM.

W trakcie seminariów wiele mówiło się o środowiskach do opracowania aplikacji opartych na wspólnej składnicy o projekcie (repozytorium), ale tylko nieliczne niezależne firmy oferowały takie pakiety programistyczne (USoft).

W zakresie narzędzi największe wrażenie robił jednak pakiet OpenStep (firmy Next) oferowany w wersji Solaris (na komputery SUN) i HP UX (stacje robocze HP). Wyjęty z całkowicie obiektowego systemu operacyjnego NextStep, zestaw OpenStep dostarcza programiście pakietu narzędziowego o wyjątkowo dużych możliwościach i łatwości użycia nieporównywalnej z żadnym innym pakietem, dostępnym w środowisku Unix. Mój zachwyt docenią zapewne jednak tylko ci programiści, którzy mieli okazję pracować na oryginalnym sprzęcie Next. Szkoda że kompletny zestaw dla procesorów Intela - system operacyjny NextStep i pakiet narzędziowy kosztują tak drogo (odpowiednio 800 USD i 5000 USD).

Nowe technologie

Duże wrażenie robią wyniki uzyskane przez firmy Apple, IM i Motorola w zakresie akceptacji procesora PowerPC do produkcji zarówno komputerów na biurko, jak i największych maszyn równoległych. Pojawiły się już pierwsze komputery zgodne ze (zdefiniowaną dopiero w listopadzie 1994 r.) wspólną, sprzętową platformą odniesienia dla tego procesora. Na pokazanych systemach Motoroli i IBM działały zarówno Unix (w IBM-owskiej wersji AIX), OS/2 Warp, jak i Windows NT 3.51. Najmniejsza stacja robocza RS/6000 model 40P z procesorem PowerPC 601 może skutecznie konkurować w zakresie ceny i wydajności z komputerami PC z procesorem Pentium.

Firma Parsytec, znany producent systemów równoległych do zastosowań wymagających dużej mocy obliczeniowej i przetwarzania w czasie rzeczywistym, oferuje pakiety (węzły) do systemów równoległych z procesorami PowerPC 601, 80 MHz i 604, 100 MHz. Systemy Parsytec doskonale nadają się do rozwiązywania problemów technicznych, modelowania zjawisk fizycznych, procesów technologicznych i zjawisk przyrodniczych.