CD-ROM - standardy

Trochę historii. Nie każdy wie, że CD-ROM pochodzi od CD-Au-dio. Ten 4,75-calowy „krążek" używany do odtwarzania muzyki jest bezpośrednim „przodkiem" dyskowych pamięci CD-ROM.

Trochę historii. Nie każdy wie, że CD-ROM pochodzi od CD-Au-dio. Ten 4,75-calowy „krążek" używany do odtwarzania muzyki jest bezpośrednim „przodkiem" dyskowych pamięci CD-ROM. Początki sięgają nawet dalej, kiedy w 1972 r. firma Philips zaprezentowała Laser Vision. Po pierwszych szaleńczych zakupach przez tzw. technoholików opadła fala zainteresowania tym nowym środkiem publicznej rozrywki. Jednak to nie Laser Vision ale system VCR zrewolucjonizował domowe systemy audiowizualne. Zadecydo-wał o tym jednogodzinny zapis (2 x 30 min. po obu stronach), niedobór dostępnych filmów i brak wytwórni nagrań. Od tego czasu Laser Vision była za to użyta jako część systemów CBT (Computer Based Training - szkolenie za pomocą komputera). Jedynym przykładem zastosowania techniki Laser Vision, o którym większość ludzi cokolwiek wiedziała, był „Project Domesday" wykonany we współpracy z firmą Acorn (Domesday Book - zapis wszystkich ziem Anglii, podający ich rozmiar, wartość, własność itp., wykonana w 1086 r. na rozkaz Wilhelma Zdobywcy; Project Domesday - przeniesienie na CD-ROM całej geografii Wielkiej Brytanii).

W 1978 roku firma Philips zareprezentowała światu system Compact Disc Audio. Rok później firmy Sony i Philips opublikowały założenia standardu, określone potocznie jako „czerwona książka". Książka ta nie tylko prezentowała wykaz fizycznych atrybutów dysku, ale również sposób umieszczania danych na nim.

Każdy CD-audio może zawierać do 72 min. stereofonicznego dźwięku hi-fi. Po wyraźnie słabym początku, CD-audio stał się jednym z największych (czytaj najbardziej dochodowym) osiągnięć firmy Philips. W 1985r. firmy Philips i Sony wprowadziły nowy standard zapisu dysku CD: „Żółtą książkę". Wprowadza on dwa tryby zapisu danych na dysku CD. Tryb 1. - używany do bardzo dokładnego zapisywania danych. Tryb 2. - ciągły blok danych bez korekcji błędów (stosowany do zapisywania danych takich jak niekompresowana grafika, gdzie strata kilku bajtów nie ma dużego znaczenia).

Standard ISO

Grupa producentów, składająca się z firm: Apple, DEC, Microsoft, Philips i Sony, zaproponowała rozwiązanie wykorzystujące zasady określone w „żółtej książce". Standard ten został ratyfikowany przez Międzynarodową Organizację Standardów i z małymi modyfikacjami został przyjęty jako norma ISO 9660. Określa ona format pliku na dysku i dostarcza wytwórcom prostych sposobów projektowania wyrobów akceptowanych przez szeroki zakres systemów. W praktyce ISO 9660 oznacza, że każdy producent, który umieści na dysku dane w tym standardzie, może je rozprowadzić wśród użytkowników PC, Macintosha lub Atari ST lub do jakiejkolwiek innej grupy użytkowników posiadających jako część architektury systemu urządzenia odczytu CD ROM.

W swych początkach CD-ROM sprawiał wiele problemów. Ze względu na ograniczenia systemu operacyjnego MS DOS jego pojemność była trudna do wykorzystania (maksymalnie 32 MB). Brak było także rozwiązania pozwalającego na zapis takiego nośnika. Sytuacja poprawiła się, gdy firma Microsoft opublikowała pełną listę możliwości systemu operacyjnego komputerów PC. Wykorzystanie tych informacji umożliwiało producentom PC skoncentrowanie się na rozwoju programów użytkowych, bez obaw o pracę systemu na poziomie sprzętowym. Początkowo zawartość CD-ROM to alfanumeryczne bazy danych, bibliografie, słowniki, encyklopedie, zbiory dzieł wybitnych pisarzy, zbiory aktów prawnych, katalogi części zamiennych itp. Gdy zaczęto interesować się środkami prezentacji (multimedia), szybko zauważono, że można łączyć na jednym dysku dane komputerowe i zapis dźwięku. Wydawało się, że jest to idealny sposób na uzyskanie dźwiękowych uzupełnień do tekstów baz danych, lub nawet na wytwarzanie katalogów ze ścieżkami dźwiękowymi. Przykładem wczesnych usiłowań łączenia dźwięku, grafiki i tekstu jest katalog nagrań muzyki klasycznej Niumbusa (The Niumbus Records Classical Musie)

Standard CD-I

W 1986 r. firma Philips ogłosiła standard CD-I. W ciągu czterech lat od opublikowania założeń nie pojawiło się żadne urządzenie odtwarzające odpowiadające w 100% standardom CD-I.

Z założenia system CD-I powinien umożliwiać oprócz przekazywania danych do komputera podłączenie go do domowych urządzeń adiowizualnych.

CD-I wykorzystuje procesor Motorola 68000 pracujący pod kontrolą systemu O/S9 (system operacyjny zwany obecnie CD-RTOS). Miał zapewniać możliwość wykrywania systemu zapisu informacji na dysku i umożliwiać odtwarzanie dźwięku i wizji włączając w to pełnowartościowy zapis filmowy. Jednak aż do dzisiaj nie zrealizowano tego postulatu. Skonstruowany z dużym nakładem środków w październiku 1990 roku profesjonalny odtwarzacz systemu CD-I nie daje takiej możliwości. Wiele światowych firm deklarowało wsparcie dla systemu CD-I, mimo to jednak prowadzono prace nad innymi systemami. Przykładem może być koncern Matsushita, który wypuścił w ubiegłym roku odtwarzacz systemu DVI pracujący w czasie rzeczywistym.

Standard XA

W 1988 roku pojawił się standard XA (extended Architecture), który integruje cyfrowo na dysku CD-ROM dane komputerowe i dźwiękowe. System XA, podobnie jak CD-I, wykorzystuje algorytmy ADPCM (Adapttve .Delta Puls Code Modulation) i wymaga specjalnej karty interfejsu zapewniającej dekompresję sygnałów dźwiękowych w czasie rzeczywistym. XA został opracowany przez firmy Sony, Philips i Microsoft jako rozszerzenie do standardu ISO 9660. Jest on ukierunkowany na systemy komputerowe, gdzie odtwarzacz CD-ROM traktowany jest jako urządzenie zewnętrzne, tak pod względem sprzętowym, jak i obsługi programowej. Obecnie tylko Sony, Philips i Toshiba produkują karty interfejsu XA. Przez pewien okres firma Sony usiłowała za pomocą systemu XA odtwarzać filmy wideo. Wyniki tych prac jednak nie są zadowalające, brak jest stabilności i jakości odwzorowania obrazu.

Standard DVI

DVI jest systemem kompresji i dekompresji obrazów wideo pracującym w czasie rzeczywistym. Produkowany jest przez firmę Intel. Przeznaczony jest głównie jako odtwarzacz obrazu w systemach prezentacyjnych (multimedia) pracujących z komputerem klasy PC. System ten zdobywa uznanie wielu firm zajmujących się do tej pory CD-I i XA.

Standard CD-TV

Standard ten został opracowany przez firmę Commodore. Jest najprostszy z prezentowanych systemów. Sprzętowo CD-TV to rozbudowany komputer Amiga z wbudowanym odtwarzaczem CD, ale bez klawiatury i stacji dyskietek. CD-TV przeznaczony jest do użytku domowego lub nieprofesjonalnego. Możliwościami dorównuje systemom CD-I i XA, ale ma gorsze -parametry techniczne.

Konstruktorzy z firmy Commodore zapewniają, że CD-TV będzie niezawodny gdyż do jego budowy użyto sprawdzonych technologii i elementów techniki laserowego odczytu informacji.

Przyszłość

W którą stronę zmierza rynek?. W jaki sposób rzeczywisty rynek komputerów i elektroniki użytkowej przystaje do opisanych wyżej systemów?. Z zapowiedzi producentów wynika, że pierwszy dostępny dla użytkowników będzie system CD-TV firmy Commodore. Prawdopodobnie seria informacyjna skierowana będzie do sprzedaży latem 1991 roku. Specjaliści od marketingu firmy Commodore przewidują, że w ciągu roku nabywcami 'systemu CD-TV będzie ok. 50 % użytkowników komputerów Amiga,Już teraz kompletowana jest biblioteka oprogramowania dostępnego na dyskach CD. Nieco później przewidziano prezentację systemu CD-I. Początkowo w uproszczonej wersji, bez możliwości wyświetlania filmów wideo, ale za to z pełnym oprogramowaniem obsługi komputera PC. Początkowo CD-I sprzedawany będzie w Japonii dla son-. dażu rynku i wykrycia błędów, a następnie w Europie i USA. Opcja wyświetlania filmów wideo z dysków CD ma być opracowana w późniejszym terminie, gdy zostaną do końca opracowane i przetestowane układy scalone realizujące funkcję FSMU (Fuli Screen Motion Video). Realizacja FSMU pociąga za sobą dodatkowe prace nad poprawieniem systemu operacyjnego kierującego CD-I. Firma Philips bierze pod uwagę możliwość wykorzystania do realizacji FSMU opracowanych przez Grupę Ekspertów Filmowych (Motin Pictures Expert Group) założeń nowego światowego standardu przetwarzania cyfrowego obrazu wideo.

Najpełniej rozwinięty jest system DVI, którego odtwarzacze dostępne są w Japonii. Ich cena wynosząca 3000 USD jest jednak bardzo wysoka i znacznie ogranicza zainteresowanie szerokiej rzeszy użytkowników tym sprzętem.

Bez konkurencji

Na rynku profesjonalnym współzawodnictwo w ogóle nie występuje. Widać wyraźnie dominację systemu DVI. Wiele firm pra-' cujących do tej pory przy tworzeniu aplikacji opartych o CD-I zaczyna interesować się również DVI. Trudno jest w tej chwili dostrzec systemy, które by mogły efektywnie konkurować z DVI. System ten jest czymś więcej, może oprócz odczytu informacji być użyty także do prowadzenia tele-konferencji, do tworzenia ilustrowanych baz danych, tworzenia animowanych prezentacji wyrobów, reklamy itd. Jest rozszerzeniem techniki komputerów PC, nie tylko czytnikiem informacji.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200