W konsultacjach społecznych dotyczących projektu e-Podatki wzięło udział blisko 150 osób z ponad 50 firm informatycznych i instytucji naukowych. Branża odebrała zaproszenie wiceministra Grzegorza Stanisławskiego jako ważną i korzystną zmianę w przygotowywaniu rządowych projektów IT.

Hiszpański Zintegrowany System Poboru Podatków (SIR) umożliwia zarządzanie rozliczeniami tamtejszej administracji podatkowej zarówno na szczeblu ogólnokrajowym, jak i lokalnym. Pozwala również na zarządzanie kredytami publicznymi innych podmiotów na ich zlecenie. Z punktu widzenia obywatela ułatwia mu spełnienie obowiązku podatkowego, m.in. z wykorzystaniem Internetu. Projekt SIR rozpoczął się w 1992 r. i trwał 10 lat. Jak podsumował jego wykonawca - Software AG - zajął 75 tys. dni roboczych, albo jak kto woli - 2,5 kadencji sejmowych.

Właśnie taki sposób liczenia czasu trwania rządowego projektu informatycznego ożywił gości Grzegorza Stanisławskiego, wiceministra finansów, podczas niedawnych konsultacji społecznych w sprawie projektu e-Podatki. Roman Bratek z polskiego oddziału Software AG unaocznił wszystkim zebranym, że w tym projekcie tak naprawdę należy bać się tego, czy następne ekipy rządowe wzniosą się ponad polityczne podziały i zaakceptują założenia projektu przygotowane w końcówce rządu Marka Belki? Idąc dalej, czy projekt obroni się, gdyby wiceministrem finansów przestał być Grzegorz Stanisławski, jego główny animator?

Matura przed ministrem

Firmy informatyczne zebrane w Ministerstwie Finansów stanęły przed nie lada wyzwaniem. Jak w kwadrans - niczym na maturze - przedstawić własne doświadczenia z projektów trwających latami? Okazało się, że nie wszyscy wielcy uznali za stosowne podzielić się swoimi opiniami. Dziwił brak prezentacji ze strony HP Polska, Prokomu, ComArchu i ComputerLandu. Ale wystąpienia Oracle Polska, SAP, IBM, Infovide, Software AG, Sybase Polska czy SAS Institute Polska dawały znaczącą porcję wiedzy.

W ocenie Infovide technologia nie będzie najważniejszym problemem w projekcie e-Podatki. Najtrudniejsze, co ze sobą niesie ten projekt, to zmiana sposobu zarządzania państwem. Skoro założenia projektu przewidują, że zakończy się on w 2012 r., dzisiejsze wizje mogą się w ogóle nie sprawdzić. Infovide namawia zatem, aby jego projektanci skupili się na odpowiedzi na pytanie, jakich ma dostarczać informacji? W tym samym duchu wypowiadali się przedstawiciele SAS Institute Polska, dla których liczy się szerszy kontekst i relacje między tym systemem a innymi rejestrami państwowymi. Określili to jako "ekosystem e-podatków". Znowuż Oracle oczekuje, że nowy system zapewni sprawność obsługi niezależnie od kanału. Podstawą stanie się solidna architektura systemu, w którym jakość danych jest ciągle monitorowana.

Natomiast Sybase namawia resort finansów na jak najszersze wykorzystanie doświadczeń z budowy systemów celnych, w tym oparcie standardu wymiany danych o XML. Dla PWPW jest oczywiste, że obywatel i urzędnik powinien korzystać z systemu wykorzystującego przeglądarkę internetową jako najwłaściwszy sposób komunikacji. Nic dziwnego, wspomniany wyżej hiszpański SIR przeprowadza 30 mln transakcji dziennie, co przekłada się na 40 mln poleceń dostępu do bazy danych. Taki projekt musi odbywać się w zgodzie ze standardami zarządzania projektami - Software AG zaleca metodykę PRINCE.

To dopiero początek

"Forma prowadzenia konsultacji społecznych już w fazie opracowywania koncepcji projektu jest nowym akcentem w kształtowaniu kultury podejmowanych przedsięwzięć strategicznych w Ministerstwie Finansów" - podkreślił Grzegorz Stanisławski. Jego zdaniem administracja musi adaptować wiedzę i rozwiązania, które np. sektor bankowy i informatyczny dawno już wykorzystał i z których uczynił standard rynkowej jakości znany dla obywatela.

"Tworzymy systemy dla obywatela i firm, systemy, które muszą być elastyczne i neutralne technologicznie, rozwiązania, które będą usprawniały kontakt obywatela z urzędem, ale także będą czyniły ten urząd efektywnym i tańszym" - dodaje. Uważa on, że publiczne debaty w zakresie opracowania tego typu projektów muszą stanowić normę, aby uczynić proces przejrzystym i otwartym na lekcje i doświadczenia płynące zarówno z sektora gospodarczego, doświadczenia innych administracji, świata akademickiego, jak i podatników.

Ministerstwo Finansów zapowiada, iż w następnym etapie będą poddane publicznej dyskusji założenia wykonania projektu e-Podatki. Ministerstwo planuje jeszcze przed wakacjami kolejną debatę publiczną na tematy związane z informatyzacją finansów publicznych - przedsięwzięcie stanowić ma jeden z filarów "Strategii Zarządzania Finansami Publicznymi na lata 2005-2008".