Microsoft zarysował nowości, które znajdą się w kolejnej wersji pakietu Office planowanej na drugą połowę 2006 r. Przedstawiciele firmy są oszczędni w słowach, a w branży huczy od plotek.

Jak wynika z deklaracji Billa Gatesa, kolejna wersja Microsoft Office, określana roboczo Office 12, pojawi się mniej więcej w trzy lata po wersji 2003. Wiadomość rozeszła się po sieci lotem błyskawicy, jednak komentarze pod artykułami - nawet na witrynach "przyjaznych" Microsoftowi - są raczej sarkastyczne. Użytkownicy zastanawiają się, do czego może im być potrzebna jeszcze bardziej rozbudowana wersja tego pakietu, skoro ich potrzeby zostały zaspokojone "gdzieś na etapie Office 97".

W tych komentarzach kryje się sporo prawdy - ci, którzy poszukują prostych funkcjonalności, mogą je dziś dostać taniej lub zgoła za darmo. Kupując kolejne wersje Office, użytkownicy o niezbyt rozbudowanych potrzebach zauważają głównie to, że aplikacje konsumują coraz więcej zasobów systemowych - flagowy przykład to Outlook 2003. Nie dysponując funduszami na zakup serwerów z rodziny Office System, jak Sharepoint Portal czy Project Server, nie są w stanie zauważyć, że mogłyby poprawić coś w organizacji pracy grupowej czy obiegu dokumentów. Office System 2003, czyli aplikacje biurowe z towarzyszącymi im serwerami, to pakiet o bardzo rozbudowanych możliwościach, z którymi jednak niewiele firm chciało się bliżej zapoznać. Przekonanie użytkowników, by zechcieli zauważyć coś więcej niż Worda i Excela, okazało się znacznie trudniejsze niż zakładano - nawet dla tak wytrawnych marketingowców. Niezrażony Microsoft chce jednak kuć żelazo póki gorące i przygotować grunt, by spróbować po raz kolejny. Nie ma zresztą wielkiego wyboru - Windows i Office to wciąż najbardziej rentowne produkty tej firmy.

Nowe serwery Office

O ile w przypadku Office 2003 aplikacje działające po stronie użytkownika były w centrum uwagi, zaś możliwości pracy grupowej stanowiły dodatek, o tyle w Office 12 nacisk na współpracę, wymianę danych i koordynację będzie fundamentem. Microsoft zamierza osiągnąć ten efekt na kilka sposobów. Do tej pory w skład Office System wchodziły produkty serwerowe, które dedykowane były dla firm dynamicznych: SharePoint Portal czy Project Server. Prawie na pewno ich funkcjonalność dostępna "prosto z pudełka" zostanie rozbudowana. Aby zdobyć szersze audytorium dla idei aplikacji biurowej jako klienta usługi działającej w sieci, Microsoft zamierza wprowadzić do pakietu Office nowe serwery: Excel Server, Visio Server oraz InfoPath Server. Nie są to informacje podawane przez firmę oficjalnie - spekulacje na ten temat przedstawił m.in. serwis Microsoft Watch.

Zakładając, że źródła są wiarygodne, Excel Server mógłby spełniać rolę "małego serwera analityczno-raportowego" - to nie to samo co Analysis Services, ale i audytorium byłoby zapewne inne (sektor małych i średniej wielkości przedsiębiorstw). Visio Server to coś, co mogłoby stać się graficznym repozytorium sformalizowanych procesów biznesowych realizowanych za pośrednictwem BizTalk Server. Tu grupą docelową byłyby firmy średnie i większe, rozproszone geograficznie. InfoPath Server może stanowić zalążek systemu obiegu dokumentów elektronicznych - zwłaszcza w powiązaniu z systemem zarządzania prawami (DRM) i nowym formatem plików o nazwie Metro, alternatywy dla PDF promowanego przez Adobe.

Do Office 12 zostaną włączone technologie i produkty przejętej niedawno firmy Groove Networks, której flagowy Virtual Office zasadza się na komunikacji P2P. W powiązaniu z Web Services Microsoftu, rozbudowanym funkcjonalnie Live Communications Server i technologią Indigo z przyszłego systemu operacyjnego Longhorn, powstanie nowa jakość w dziedzinie komunikacji - nie tylko w ramach firmy, ale także z jej otoczeniem. Microsoft chce więc dać użytkownikom to co lubią, by "w międzyczasie" zachęcić ich do skorzystania z bardziej zaawansowanych funkcji.

O tym, że kolejna wersja Office nie będzie pakietem aplikacji, lecz systemem klient-serwer świadczą wypowiedzi przedstawicieli Microsoftu. Według Billa Gatesa, nowy Office będzie zawierać elementy zarządzania przepływem pracy (trudno to uznać za aplikację desktop, choć interfejsem będzie zapewne Outlook lub połączenie Outlooka z InfoPath). Gates mówi także o zaawansowanym harmonogramowaniu, co można odczytać jako nowe funkcjonalności Project Server, a także o rozbudowanych możliwościach pracy grupowej, co nawiązuje do Live Communications Server.

Informacja, czas i prawo

Jednym z kierunków rozwoju Office ma być zarządzanie informacją. W swoim wystąpieniu na temat przyszłości Office Gates nawiązywał do zgodności z regulacjami prawnymi w dziedzinie przechowywania informacji, odnosząc się do ustawy Sarbanes-Oxley i jej podobnych.

Wbudowany w Windows Server 2003 system zarządzania prawami Windows Rights Management System (RMS) po niewielkim strojeniu może zarządzać cyklem życia informacji w firmie. Zaletą RMS jest integracja z systemem uwierzytelniania i kontroli dostępu, ale jednocześnie całkowicie od nich niezależny mechanizm ochrony treści, uniemożliwiający w określonym czasie jej odczytanie, a tym bardziej modyfikację.

Do obsługi Windows RMS dostosowane są już aplikacje Office 2003. Jeżeli Microsoft umiejętnie powiąże Windows RMS z planowanym na drugą połowę br. oprogramowaniem Data Protection Manager (backup, replikacja, archiwizowanie), powstanie jeden spójny system, który we współpracy z certyfikowanymi urządzeniami zapewni kilka funkcji jednocześnie: bieżącą ochronę danych, ochronę na wypadek katastrofy, szybkie odtwarzanie po awarii oraz archiwizację przez określony czas.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że Microsoft intensywnie pracuje nad technologiami indeksowania i wyszukiwania danych. One również - prędzej czy później - zostaną powiązane z Windows RMS. Być może na fali zarządzania informacją Microsoft przedstawi nowego członka rodziny Office - serwer indeksujący stanowiący konkurencję dla rozwiązań Enterprise Search oferowanych przez Google i innych. Biorąc pod uwagę poziom ambicji nagromadzony w Microsofcie po sukcesach Google, wydaje się to prawdopodobne.