Jeżeli kiedykolwiek - mówiąc delikatnie - bezmyślność kierownictwa resortu finansów może zostać ukarana, to nadarza się właśnie taka okazja. Gdy 16 sierpnia 2006 r. firmy nie będą mogły przekazywać deklaracji podatkowych drogą elektroniczną zgodnie z Art. 58 ust. 2 Ustawy o podpisie elektronicznym oraz zgodnie z Art. 3a Ordynacji podatkowej, to warto złożyć skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich na działalność Ministra Finansów lub wręcz złożyć doniesienie do prokuratury o popełnieniu przestępstwa. Nie ma w tym stwierdzeniu konfabulacji, ani przesady.

Wyrzucenie z pracy Grzegorza Fiuka pośrednio przez wiceministra Pawła Banasia jako szefa Komitetu Sterującego Informatyzacją Resortu pod pretekstem niekompetencji za nieprzygotowanie się do przyjmowania e-Deklaracji z dniem 16 sierpnia należy traktować nie tylko jako kpinę ze zdrowego rozsądku, ale narażenie państwa polskiego i jego obywateli na straty idące w miliony złotych. W końcu rzeczony wiceminister od dawna nie podpisywał decyzji przygotowywanych przez podwładnych Grzegorza Fiuka.

Na dodatek nie bacząc na uwagi środowiska teleinformatycznego, ani na opinię wicepremiera Ludwika Dorna, ministra właściwego ds. informatyzacji, usilnie dąży do podpisania sprzecznej z prawem umowy na tymczasowe, pilotażowe rozwiązanie forsowane przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych.

MF na chorobowym

Wicepremier Ludwik Dorn spowodował, że resort finansów łaskawie zgodził się wysłuchać prezentacji firm zainteresowanych pilotażem. Zgłosiły się PWPW, Comarch i Systemy Komputerowe Główka SKG (zaprezentowane przez te firmy systemy opisujemy na naszych stronach www.computerworld.pl/eDeklaracje). Nie nastąpiło to bez przepychanek i listów protestacyjnych. Z polecenia Ludwika Dorna nadzór nad postępowaniami w Ministerstwie Finansów objął osobiście Piotr Piętak, dyrektor gabinetu politycznego wicepremiera. Tenże pełni również funkcję pełnomocnika ministra spraw wewnętrznych i administracji ds. PESEL 2. Zamierza powierzyć prowadzenie tego projektu... Grzegorzowi Fiukowi. Zaiste, takiej schizofrenii wśród członków rządu, jeszcze nie widzieliśmy!

Perspektywa, że MSWiA może mieć rację, zmroziła urzędników MF. Jerzy Iwon, który po zwolnieniu Grzegorza Fiuka pełni obowiązki dyrektora Departamentu ds. Informatyzacji Resortu, trafił na poważną operację do szpitala. Chorobowe uwolniło też Janinę Derwiszyńską, zastępcę dyrektora tego departamentu od konieczności podejmowania decyzji dotyczącej wyboru firmy. Na placu boju został wiceminister Paweł Banaś, gdyż nawet Mariusz Andrzejewski, podsekretarz stanu odpowiedzialny de nomine za informatyzację podał się do dymisji - formalnie z powodów rodzinnych. Teraz Paweł Banaś za wszelką cenę szuka tzw. kwitów i haków na Grzegorza Fiuka, wzbudzając tym irytację u przedstawicieli MSWiA.

Pomysł na 16 sierpnia

W założeniach Grzegorza Fiuka pilotaż miał zapewnić od 16 sierpnia 2006 r. możliwość przyjmowania deklaracji podatkowych drogą elektroniczną. System miał na portalu publikować formularze elektroniczne, przyjmować je, wysyłać potwierdzenie otrzymania, wstępnie oceniać czy nie jest to np. spam, sprawdzać podpis, zapisywać w bazie i przekazywać do właściwego urzędu skarbowego. W urzędach deklaracja miała być rejestrowana w systemie kancelaryjnym (aplikacja Biblioteka Akt autorstwa Izby Skarbowej w Gdańsku, która działa w 200 Urzędach Skarbowych i jest obecnie dostosowywana do pilotażu i docelowego rozwiązania e-Deklaracje). Następnie miał być nadawany jej numer, być w pełni oceniana pod kątem formalnym i merytorycznym, po czym do podatnika docierałaby informacja o poprawności deklaracji, dokonanych zmianach z urzędu lub zostałaby mu zwrócona do korekty.

Dane z formularza miałyby być ostatecznie przesłane do systemu POLTAX, który też jest na potrzeby pilotażu modyfikowany. W pilotażu nie miało być dostępnych pełnych usług zawartych w e-Deklaracjach. Grzegorz Fiuk nie chciał bowiem kłaść nacisku na pilotaż. Proponował, aby skupić uwagę na rozwiązaniu docelowym e-Deklaracji. Dlatego miała zostać przeprowadzona (i chyba nikt jeszcze tego nie zatrzymał) modyfikacja Biblioteki Akt (obecnie system spełnia rolę systemu kancelaryjnego) i systemu POLTAX, aby przyjmować dane z deklaracji co i tak musi znaleźć się w rozwiązaniu docelowym.

To co miało być zrobione tylko na potrzeby pilotażu to portal, obsługa podpisu elektronicznego i baza dokumentów. W ocenie zespołu projektowego najlepiej do tego pasowało rozwiązanie portalowe Głównego Inspektora Informacji Finansowej, stworzone przez Comarch, ponieważ MF ma pełne prawa do kodów źródłowych i gotową infrastrukturę sprzętową. Ewentualnie można było rozważać system CELINA firmy SKG, tyle że MF wciąż przeżywa raport NIK dotyczący systemów celnych, w których wytknięto mu uzależnienie od tej właśnie firmy. Natomiast kody Comarchu mogłyby być rozwinięte przez dowolnego dostawcę i przy realizacji pilotażu zakładano skierowanie zapytania do pięciu firm lub zlecenie dla Comarchu (min. 200 tys. zł).

Rozwiązanie tymczasowe

Najważniejsze są jednak kwestie prawne, które lekceważy wiceminister Paweł Banaś. Pilotaż (poza tym, co można by zaliczyć do rozwiązania docelowego) miał być finansowany ze środków własnych resortu finansów i nie mógł być pokazywany nawet jako koszty niekwalifikowane w projekcie unijnym. Rozwiązanie to mogłoby zostać wykorzystane do obsługi osób fizycznych i po zakończeniu części systemu e-Deklaracje dla przedsiębiorców. Działałoby ono do czasu rozbudowy e-Deklaracji do e-Podatków. Nic nie zostałoby więc zmarnowane. Wszystko miało być podporządkowane pod rozwiązanie docelowe i miało nie utrudniać jego realizacji. Inaczej MF nie miałby ani dobrego pilotażu, ani docelowego systemu. Zaprzepaszczono by też środki unijne. e-Deklaracje miały rozpocząć gruntowną przebudowę systemu podatkowego, jego centralizację i budowę stosownej infrastruktury technicznej. Złamanie niemożności i bezwładu.

Niestety, w Ministerstwie Finansów od kilku lat nikt specjalnie nie przejmował się terminami. Od marca 2003 r. nie podjęto decyzji co zrobić z wymogiem Ordynacji podatkowej i elektronicznego składania deklaracji. Przesuwano tylko termin w ustawie. Pierwotny był określony na 1 stycznia 2004 r. Tak wynika z dokumentów, a zapewne także z historii zmian w Ordynacji podatkowej. Dziś widać co rzeczywiście zrobiono.