Na konferencji Gartner CIO Day, która odbyła się we wrześniu tego roku w Warszawie Ed Gabrys, analityk z firmy badawczej Gartner powiedział: - Przenosimy się ze świata, w którym ludzie pracują jak komputery do świata, w którym komputery pracują tak jak ludzie. To krótkie i dobre podsumowanie zmian jakie przynosi gwałtowny postęp technologiczny. Cyfrowa transformacja dotyka wszystkich dziedzin życia, a coraz większa automatyzacja i robotyzacja ma ogromny wpływ na kształt rynku pracy. Z jednej strony sukcesywnie zwiększa się liczba zadań do których wykonywania ludzie nie są już konieczni, z drugiej rośnie potrzeba zatrudniania świetnie przygotowanych specjalistów. Według Eda Gabrysa do 2018 roku o 50% spadnie zapotrzebowanie na pracowników obsługujących różne, tradycyjne procesy biznesowe, za to o 500% wzrośnie zapotrzebowanie na kluczowych pracowników w dziedzinie cyfrowego biznesu.

Zawody zagrożone wyginięciem - czyli praca w "rękach" robotów

Już wkrótce będziemy na rynku pracy rywalizować umiejętnościami zawodowymi z robotami. Coraz tańsze roboty będą coraz częściej zastępować ludzi w różnych zadaniach. Za "zatrudnianiem "robotów przemawia też ekonomia. Jak wynika z badań Boston Consulting Group do 2025 roku, dzięki automatyzacji koszty zatrudnienia obniżą się o 16%.

Zobacz również:

• Amazon do pracowników: roboty was nie zastąpią
• Ruszył konkurs z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na automatyzację i robotyzację firm
• Najnowsze badanie dotyczące AI: praca będzie, ale będzie jej mniej

Jakie będą skutki robotyzacji dla rynków pracy? Jak pokazują badania Uniwersytetu Oksfordzkiego z 2014 w ciągu 10 do 20 lat nowe generacje robotów mogą sprawić, że zniknie aż 700 obecnie uprawianych zawodów, zwłaszcza niewymagających wysokich kwalifikacji. Zdaniem BCG cechy sprzyjające zastępowaniu pracowników przez maszyny to: powtarzalność; zalgorytmizowany sposób postępowania; wykorzystanie siły fizycznej; zajęcia potencjalnie wysokourazowe; możliwość samoobsługi. Natomiast długo jeszcze maszyny nie zastąpią zajęć w których ważny jest kontakt emocjonalny z drugim człowiekiem.

Wiele organizacji, instytucji badawczych, uczelni oraz mediów tworzy swoje listy zawodów, które zostaną zagrożone przez postęp w dziedzinie automatyki i robotyzacji. Na liście ułożonej przez BCC i Uniwersytet Oksfordzki jako najbardziej zagrożone znalazły się m. in. takie profesje jak: sprzedawca telefoniczny (99% szans na to, że roboty przejmą to stanowisko w ciągu najbliższych 20 lat); maszynistka od wprowadzania dyktowanego przez kogoś tekstu do komputera (98,5%).; sekretarka prawna (97,6%); osoba sporządzająca sprawozdania finansowe (97,6%); pracownik taśmy produkcyjnej (97,6%). Za najmniej zagrożone zawody uznano: specjalistę do spraw zakwaterowanie (0,4%), celnika (0,4%), doradcę zawodowego (0,4%) oraz logopedę (0,5%).

Z kolei Conner Forrest amerykański dziennikarz technologiczny wymienia w ZDNet nieco inne zawody jakie mogą najszybciej zniknąć z ryku. Za 10 najbardziej zagrożonych profesji w których ludzi zastąpią inteligentne roboty uznał takie zajęcia jak:

- pracownik linii montażowej

- technik/mechanik (tanie sensory w połączeniu z możliwościami komunikacji komórkowej i satelitarnej oraz technologia cloud computing pozwalają kontrolować maszyny zdalnie)

- pracownik call center (korzystając z przetwarzania procesów języka naturalnego automatyczne linie są w stanie coraz lepiej rozumieć co mówią klienci i skierować ich do właściwego źródła)

- pracownik sortowni (osoby sortujące ręcznie produkty dzięki zautomatyzowanej technologii kontroli przestają być potrzebne, także z powodu spadku kosztów urządzeń. Używane w tym procesie np. kamery inspekcyjne, które kosztowały niedawno 30 tys. USD, teraz kosztują tylko 1000 USD)

- osoba do wprowadzania danych

- underwriter w branży ubezpieczeniowej (rozpatrywanie wniosków o udzieleniu ubezpieczenia może być wykonywane przez uczące się systemy komputerowe)

- osoba zajmująca się obliczaniem podatków

- przedstawiciel handlowy (e-commerce zmienia sposób dokonywania zakupów, człowiek w tym procesie nie musi być obecny)

- tłumacz (takie aplikacje jak Google Word Lens mogą tłumaczyć słowa ze znaków i dokumentów w czasie rzeczywistym. Na razie nie wychwycą jeszcze pewnych sygnałów kulturowych, ale proste tłumaczenie może być całkowicie zautomatyzowane).

- pracownik fast-foodu (kioski do składania automatycznych zamówień zostały już zainstalowane w niektórych restauracjach McDonald's na świecie, następnie mogą zostać wyeliminowane stanowiska do gotowania).

Co trzeci polski pracownik zagrożony technologicznym bezrobociem

W 2014 roku Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych (WISE) niezależny think-tanki specjalizujący się w doradztwie strategicznym, analizach ekonomicznych i instytucjonalnych opublikował raport "Czy robot zabierze ci pracę? Sektorowa analiza komputeryzacji i robotyzacji europejskich rynków pracy". Raport uznał Polskę za jedno z państw należących do ścisłej czołówki pod względem podatności na automatyzację zadań wykonywanych w pracy. Zdaniem WISE w ciągu dwóch dekad, nawet jedna trzecia zawodów w Polsce może być zagrożona bezrobociem technologicznym. Za państwa najmniej podatne na robotyzację pracy uznano kraje skandynawskie oraz kraje Beneluksu. W Norwegii i Szwajcarii odsetek miejsc pracy zagrożonych automatyzacją wynosi odpowiednio 17,5 i 18,7%, za to dla Polski wynosi on aż 36,1%. Tak niskie miejsce w rankingu sygnalizuje potencjalnie wysokie koszty społeczne procesów dostosowawczych w naszym kraju.

Według autorów raportu występuje silna korelacja pomiędzy podatnością na zagrożenie technologicznym bezrobociem a poziomem rozwoju gospodarczego danego państwa. Dzieje się tak, dlatego, że pewne zjawiska i procesy w bogatszych, rozwiniętych krajach już się dokonały. Dlatego kraje o niższym PKB na osobę charakteryzują się wyższym odsetkiem osób zagrożonych mechanizacją i komputeryzacją.

Ale nie można demonizować nadchodzących zmian. Co prawda w krótkim okresie bezrobocie technologiczne ma negatywne skutki dla gospodarki, ponieważ oznacza niewykorzystany zasób siły roboczej, jednak w długim okresie zaczynają powstawać nowe, inne niż poprzednio miejsca pracy.

Maciej Bitner główny ekonomista, Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych (WISE)

Istnieje wiele obszarów, w których automatyzacja będzie prowadzić do zmniejszenia zatrudnienia. W Polsce za przykład branży zagrożonej redukcjami może służyć górnictwo. Ponieważ koszty pracy stanowią średnio 50% kosztów całkowitych, a ceny węgla znacząco spadły, jedynym wyjściem umożliwiającym utrzymanie wydobycia jest jego mechanizacja. Bez niej nie ma szans na podniesienie efektywności. Polski górnik wydobywa około 700 ton węgla rocznie, czyli tyle, ile w Wielkiej Brytanii na początku lat osiemdziesiątych, oraz cztery do sześciu razy mniej niż w tej chwili w USA. Mechanizacja w tej branży służyłaby dodatkowo gospodarce, gdyż mogłaby się dokonać się dzięki krajowym inwestycjom. Warto pamiętać, że Polska jest istotnym producentem maszyn górniczych. Już teraz mamy kilka firm, które są w stanie zrobić bezzałogowe maszyny wydobywcze, ale proces automatyzacji opóźniają czynniki polityczne i silnie obecne w kopalniach związki zawodowe.

Marta Kowalówka, rynekpracy.pl

Szacuje się, że za dwadzieścia lat na skutek automatyzacji pracy około jedna trzecia zawodów w Polsce będzie zagrożona bezrobociem technologicznym. Nie jest powiedziane, że zawody te całkowicie zanikną, na pewno zmieni się jednak charakter wykonywanych zadań. Jak wynika z raportu WISE, najwyższe prawdopodobieństwo automatyzacji dotyczy profesji, w których obowiązki są stosunkowo zrutynizowane. Według autorów analizy, w perspektywie 20 lat, w wyniku automatyzacji na rynku pracy spadnie zapotrzebowanie przede wszystkim na robotników w przetwórstwie spożywczym, pracowników administracyjnych czy pracowników obrotu pieniężnego.

Struktura zagrożenia miejsc pracy w wyniku automatyzacji na europejskich rynkach pracy

20 najliczniejszych zawodów z grupy najsilniej podatnych na automatyzację