Nadrzędnym celem wprowadzania zmian, zarówno legislacyjnych, jak i organizacyjnych oraz technologicznych jest z jednej strony lepsza kontrola handlu międzynarodowego, a z drugiej maksymalne ułatwienie prowadzenie działalności przedsiębiorstwom. Znaczenie e-usług dla obywateli zjednoczonej Europy dostrzegła już w 2003 r. Komisja Europejska, dając impuls do realizacji programu e-customs. To w nim można szukać korzeni informatyzacji polskich ceł. Ale nie tylko. Drugim źródłem zmian jest chęć poprawy efektywności pracy służby, która odpowiada za jedną trzecią dochodów budżetowych państwa.

Bazy i deklaracje

Od 2009 r. podmioty uczestniczące w imporcie i eksporcie są rejestrowane w bazie EORI UE. W roku 2010 przedsiębiorcy uzyskali dostęp do elektronicznych zgłoszeń w eksporcie oraz unijnej deklaracji przewozowej. W tym samym roku mogli już zaimplementować do swoich systemów IT zmodyfikowaną taryfę celną. Od 2011 dostępna jest elektroniczna obsługa przemieszczenia towarów w zawieszonej akcyzie. Dziś już wszystkie takie towary są obsługiwane elektronicznie. Drogą elektroniczną składanych jest też 100 % zgłoszeń celnych w eksporcie, imporcie i tranzycie.

Na użytkowników długo nie czekała również platforma służąca do rejestracji dokumentów TAX FREE, uruchomiona w 2012 r., dwa lata później przyjęła już 91% wszystkich dokumentów. Drogą elektroniczną jest już także składanych ponad 90% deklaracji INTRASTAT.

Przedsiębiorcy mogą do zgłoszeń w formie elektronicznej dodać także e-załączniki, np. świadectwa, koncesje, czy certyfikaty). Dostępna jest również usługa e-ZEFIR do elektronicznej obsługi deklaracji akcyzowych uproszczonych dotyczących przewozu samochodów osobowych, łącznie z elektronicznym potwierdzeniem zapłaty.

Kolejnym wyzwaniem stojącym przed polską Służbą Celną jest integracja usług. Szef S.C., nadinsp. Jacek Kapica zapowiada, że już od 1 czerwca 2015 r. zacznie być realizowana zintegrowana obsługa w tranzycie. Na 1 lipca 2015 r. przewiduje uruchomienie jednego okna do rozliczeń ceł i podatków oraz zintegrowanej obsługi w eksporcie. Towary przywożone do polski będą w ten sposób obsługiwane dwa miesiące później. 1 września 2015 r. możliwa będzie już także w praktyce zintegrowana obsługa deklaracji INTRASTAT.

Bez kolejki na granicy

Najbardziej spektakularnym efektem zastosowania technologii jest usprawnienie ruchu na granicach. Temu celowi służy wiele rozwiązań. Wspomnijmy w tym miejscu o dwóch: usługa E-booking BUS pozwala na elektroniczną rezerwację czasu odprawy granicznej zorganizowanych grup podróżnych jadących autobusami i busami. Przedsiębiorcy i turyści indywidualni mogą z kolei skorzystać z udostępnionej w grudniu ubiegłego roku aplikacji na telefony komórkowe, żeby dowiedzieć się, ile pasów jest czynnych na danym przejściu granicznym, jaki jest czas oczekiwania. Dzięki tym informacjom mogą zaplanować podróż, żeby na przejściu granicznym zameldować się, kiedy ruch tam jest najmniejszy.

O tym, że czas to pieniądz nikogo, a już na pewno przedsiębiorców przekonywać nie trzeba. W przypadku I prawo to działa w obie strony. Dotychczasowe inwestycje ponad 300 mln zł w informatyzację Służby Celnej już skróciły czas obsługi 84 % zgłoszeń celnych wewnątrz kraju do 1 godziny. Statystyki pokazują również, że co 2 sekundy na granicy jest odprawiany samochód osobowy lub ciężarówka, a co sekundę podróżny. I to jeszcze nie koniec przyspieszenia, bo dzięki realizacji programu „Porty24h” w ciągu doby statek będzie odprawiany łącznie przez wszystkie inspekcje. Zostało to docenione przez przedsiębiorców biorących udział w badaniu Banku Światowego, w kategorii „handel zagraniczny” Polska awansowała o 5 pozycji. Z kolei z raportu UE wynika, że Polska jest liderem krajów, w których usługi elektroniczne SC wpłynęły na uproszczenie procedur celnych i obniżenie kosztów prowadzenia działalności.