Biznes wychodzi z objęć systemu

Monolityczne rozwiązania wspierające zarządzanie to przeszłość. Dziś liczą się: wszechstronność, otwartość na zmiany, prostota obsługi, możliwości integracyjne. Wybór najlepszego systemu ERP staje się coraz trudniejszy.

Pogłoski o końcu ery rozwiązań klasy ERP są, zdaniem wielu ekspertów, mocno przesadzone. W wielu branżach system ERP jest fundamentem dla mechanizmów informacji zarządczej. Jako rozwiązanie pozwalające na integrację informacji na temat wszelkich obszarów biznesu pełni rolę krwiobiegu informacyjnego. Jednocześnie systemy ERP stają się bardziej wszechstronne, a ich producenci prześcigają się w rozwoju nowych funkcji sięgających coraz głębiej w biznes.

Na rynku dostępne są dziesiątki - zróżnicowanych pod względem ceny, funkcjonalności i specjalizacji branżowej - rozwiązań wspierających zarządzanie. Za sprawą nowych sposobów dostarczania oprogramowania, form płatności oraz modeli licencjonowania stają się one osiągalne również dla mniej zasobnych firm. Wybór jednego, optymalnego pod względem ekonomicznym, użytkowym i funkcjonalnym rozwiązania jest jednak coraz trudniejszy. W wielu firmach decydują więc względy polityczne. A może jednego najlepszego rozwiązania zwyczajnie nie ma?

Zobacz również:

  • Trendy i wyzwania dla przedsiębiorców w 2024 roku – ekspercka analiza Comarch

Ważniejsze niż kiedykolwiek

Systemy klasy ERP wywodzą się wprost z rozwiązań wspierających planowanie produkcji i obrót materiałowy. Ich dzisiejsza funkcjonalność dalece wykracza poza typowe mechanizmy MRP. Funkcjonalności systemów klasy ERP dotykają obecnie wszystkich podstawowych obszarów biznesowych - począwszy od finansów, sprzedaży czy gospodarki magazynowej, a na marketingu, planowaniu zakupów, ocenie wiarygodności klientów i działalności remontowej kończąc.

To właśnie bogactwo funkcji systemów klasy ERP jest źródłem ich wszechstronności. Im więcej modułów funkcjonalnych oferuje producent, tym większy potencjał zastosowania oprogramowania w nietypowej działalności biznesowej z pogranicza różnych segmentów branżowych. "Znaczenie terminu ERP zmienia się w miarę, jak zmieniają się zastosowania systemów wyrosłych z mechanizmów związanych z harmonogramowaniem produkcji. W swoich założeniach rozwiązania klasy ERP stanowić miały fundament informacyjny niezbędny do skutecznego prowadzenia biznesu w dzisiejszych czasach. To pozostaje niezmienne. Zmieniają się natomiast możliwości tego rodzaju systemów, które pozwalają w coraz bardziej kompleksowy sposób monitorować własną działalność oraz zmiany otoczenia rynkowego" - mówi Nidal Haddad, partner w firmie Deloitte Consulting.

Oferowane obecnie rozwiązania bardzo różnią się od uznawanych w przeszłości za synonim ERP systemów monolitycznych. Pozostawiające wiele do życzenia w kwestii możliwości dopasowania do specyficznych potrzeb użytkowników, trudne i kosztowne we wdrożeniu systemy ustępują miejsca rozwiązaniom bardziej elastycznym, modułowym i zorientowanym na konkretne potrzeby użytkowników.

Konwergencja na rynku oprogramowania biznesowego powoduje, że do systemów klasy ERP wkraczają też funkcje występujące wcześniej tylko w bardziej wyspecjalizowanych rozwiązaniach informatycznych. Najlepszym przykładem są tzw. kokpity menedżerskie - przejęte z systemów Business Intelligence - skupiające w jednym panelu wiele narzędzi służących zaspokajaniu typowych potrzeb informacyjnych użytkowników na różnych szczeblach organizacji. Przenoszone są też funkcjonalności zaczerpnięte bezpośrednio z wyspecjalizowanych aplikacji branżowych.

"ERP jest dziś narzędziem do gromadzenia i składowania wszelkich informacji potrzebnych do podejmowania decyzji w biznesie. Jako takie jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej" - podkreśla Nidal Haddad. Według niego, znaczenie biznesowe tego typu rozwiązań wzrasta, ponieważ wzrasta liczba procesów, które za ich pośrednictwem mogą być w kompleksowy sposób obsługiwane. Obok pogłębiania funkcji wspierających procesy niezależne od prowadzonej działalności, realizowane są działania zmierzające do rozwoju funkcjonalności wertykalnych - przeznaczonych wcześniej tylko dla konkretnych branż.

System do wszystkiego

Uniwersalność oprogramowania wspierającego zarządzanie powoduje, że zacierają się historyczne podziały branżowe. "Wcześniej myślano o systemach klasy ERP jako o narzędziach dających przewagę konkurencyjną. Dzisiaj rozwiązania tego typu stały się bardziej powszechne. Standaryzacja poprzez ERP nie daje przewagi nad konkurencją" - podkreśla Tomasz Bejm, Technology Consulting Leader w firmie PrcewaterhouseCoopers. Jego zdaniem, pod względem technologicznym systemy klasy ERP stały się na tyle wszechstronne, aby z powodzeniem przejmować rolę funkcjonujących w wielu firmach dziesiątek wyspecjalizowanych aplikacji branżowych. "Możliwa jest dziś wymiana całej puli wdrożonych niezależnie systemów branżowych na jeden standardowy, uniwersalny i zintegrowany przez producenta system klasy ERP" - podkreśla Tomasz Bejm.

Wśród największych producentów systemów ERP coraz trudniej o specjalizację. "Większość producentów systemów ERP stara się dostosowywać swoje rozwiązania do wszystkich możliwych branż. Jednakże na rynku panuje przekonanie - czasem bardziej, a czasem mniej słuszne - że jedne systemy lepiej obsługują pewne branże, a inne trochę gorzej" - podkreśla Radosław Zacharewicz, Consulting Manager w firmie S&T Services Polska. W jego opinii, wynika to z obranych przez producentów poszczególnych systemów obszarów specjalizacji i realizowanych prac badawczo-naukowych.

Jednocześnie dostawcy największych rozwiązań klasy ERP podejmują wysiłki zmierzające do uproszczenia działań mających na celu rozszerzenie standardowych możliwości systemu o rozwiązania skrojone pod kątem konkretnych klientów. W ten sposób systemy ERP mogą wspierać specyficzne procesy stanowiące źródło przewagi nad konkurencją. W wielu przypadkach rozbudowa możliwości oprogramowania nie wymaga już wiedzy programistycznej. Co ciekawe, w ofertach wielu polskich i międzynarodowych dostawców pojawiają się usługi ułatwiające wymianę wiedzy między użytkownikami, a także rozbudowane systemy dystrybucji funkcjonalności dodatkowych, zbudowanych na indywidualne potrzeby klientów.

Integracja, szybkość, dostępność

Zmiany idą także w kierunku uproszczenia projektów wdrożeniowych. Z jednej strony, na rynku coraz bardziej widoczne są trendy związane z popularyzacją tzw. zwinnych metodyk wdrożeniowych, wykorzystywanych w kontekście silnie wyspecjalizowanych, zestandaryzowanych pakietów funkcjonalnych. Z drugiej strony, w obszarze wdrożeń systemów ERP wzrasta znaczenie zasad zarządzania portfelem projektów. Bardziej kompleksowe wdrożenia są bowiem często realizowane w rozbiciu na szereg niezależnych od siebie etapów, obejmujących poszczególne działy biznesowe. Takie działanie ma ograniczyć ryzyko niepowodzenia projektu wdrożeniowego, a także zmniejszyć obciążenia organizacyjne. Z perspektywy klientów niezwykle istotnym czynnikiem są długo- i krótkoterminowe koszty projektu, a także związane z nim wskaźniki ekonomiczne, dotyczące m.in. stopy zwrotu z inwestycji w system klasy ERP. Eksperci podkreślają, że napięte harmonogramy i budżety wdrożeniowe prowadzą do zaostrzenia wymagań względem dostawców oprogramowania.

Na rynku coraz bardziej widoczny jest trend do udostępniania wybranych funkcjonalności oprogramowania biznesowego za pośrednictwem urządzeń przenośnych. Zdaniem ekspertów, mobilne aplikacje umożliwiające zdalne wykorzystanie informacji zgromadzonych w korporacyjnym środowisku ERP pozwalają na dodatkowe zwiększenie potencjału rozwiązań wspierających zarządzanie, zwłaszcza w firmach o rozproszonej strukturze organizacyjnej. Nacisk kładzie się na zakres i kontekst wykorzystania informacji biznesowych, a także na integrację rozmaitych systemów biznesowych.

Możliwość bliskiego połączenia systemu klasy ERP z zewnętrznymi aplikacjami ma być sposobem na zwiększenie zakresu posiadanych informacji oraz możliwości ich wykorzystania, np. w kontekście zwiększenia sprzedaży czy optymalizacji prowadzonej działalności. "Kluczem jest najwyższy stopień integracji z systemami obsługującymi najważniejsze procesy w poszczególnych branżach. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że w telekomunikacji i energetyce liczy się integracja z systemami billingowymi, podczas gdy w handlu - z systemami POS oraz rozwiązaniami wspierającymi optymalizację wykorzystania przestrzeni handlowej" - mówi Radosław Zacharewicz.

Widoki na przyszłość

Najbardziej nowoczesne rozwiązania klasy ERP sprzyjać mają, z jednej strony, standaryzacji typowych procesów biznesowych, z drugiej - wspierać realizację najbardziej nietypowych pomysłów biznesowych. Wyboru najbardziej optymalnego rozwiązania wspierającego zarządzanie organizacją biznesową nie ułatwiają nowe formy udostępniania tego rodzaju narzędzi oraz ich licencjonowania. Obok alternatywy między systemami instalowanymi lokalnie a dostarczanymi w modelu cloud, do wyboru, głównie w przypadku niektórych nowszych rozwiązań, jest też model hybrydowy, stanowiący połączenie dwóch powyższych. Oznacza to, że część modułów funkcjonalnych - np. te kluczowe z punktu widzenia organizacji - może być utrzymywana lokalnie, a część funkcji realizowana za pomocą modułów działających w chmurze. Taka integracja ma pozostawać niewidoczna dla użytkowników oprogramowania.

Analitycy są zgodni, że szczególną rolę w zakresie rozwoju oprogramowania biznesowego odgrywać będzie technologia cloud computing. W miarę rozwoju technologii internetowych spodziewać się można wzrostu użyteczności oprogramowania biznesowego oferowanego w modelu usługowym. Tempo popularyzacji tego typu rozwiązań zależeć ma przede wszystkim od kwestii związanych z bezpieczeństwem oraz dostępnością usług w chmurze. Do modelu cloud computing migrowane mają być aplikacje wspierające typowe procesy biznesowe. Rozwiązania w bezpośredni sposób wspierające procesy stanowiące o przewadze biznesowej będą pozostawiane w gestii wewnętrznych służb informatycznych. Zmiany idą także w kierunku zwiększenia przejrzystości finansowania tego typu systemów oraz przewidywalności kosztów ich utrzymania i rozwoju. Postępować ma specjalizacja systemów klasy ERP - głównie w obszarach, które nie są kluczowe dla działalności biznesowej.

Rozwój oprogramowania klasy ERP będzie podążał również w kierunku zwiększenia szybkości dostępu do informacji biznesowych. Można wspomnieć o strategicznych planach rozwoju oprogramowania SAP ERP. Systemy transakcyjne SAP mają być bowiem stopniowo uniezależniane od typowych środowisk bazodanowych. Rolę baz danych przejmować będą rozwiązania bazujące na technologii przetwarzania danych bezpośrednio w pamięci operacyjnej.

Zwiększeniu potencjału oprogramowania klasy ERP i jego roli w biznesie mają służyć funkcje znane z sieci społecznościowych oraz mechanizmy wspierające pracę zespołową. Z badań przeprowadzonych przez analityków Affinity Research Solutions, na zlecenie firmy IFS, wynika, że do najważniejszych korzyści biznesowych z wykorzystania zaszytych w rozwiązaniach ERP mechanizmów społecznościowych oraz narzędzi pracy zespołowej potencjalni użytkownicy zaliczają: możliwość usprawnienia obiegu informacji w firmie, ułatwienia dostępu do narzędzi wspierających wymianę wiedzy i możliwość łatwego jej dokumentowania.

Korzystna konkurencja?

W miarę jak poszczególne systemy stopniowo zatracają typowe wyróżniki rynkowe, na sile przybiera walka konkurencyjna między ich producentami. Zdaniem analityków firmy Gartner, zmiany rynkowe w coraz trudniejszej sytuacji stawiają producentów niszowych, wysoce wyspecjalizowanych rozwiązań klasy ERP. Zaostrza się bowiem ich konkurencja z dostawcami rozwiązań bardziej wszechstronnych, których możliwości stopniowo wkraczają na obszary typowe dla systemów niszowych. Najwięksi producenci systemów ERP realizują strategię systematycznego przejmowania dostawców interesujących, wysoce wyspecjalizowanych rozwiązań biznesowych i włączania ich technologii we własne linie produktowe. Liderem tego swoistego wyścigu zbrojeń jest firma Oracle. Nie bez znaczenia jest fakt, że - dzięki oczekiwanej przez klientów otwartości na zmiany funkcjonalne - wszyscy bez mała producenci systemów ERP zapewniają o możliwości prostego oprogramowania niezbędnych funkcji wedle specyficznych potrzeb.

Na zwiększonej konkurencji między dostawcami zyskują przede wszystkim mniejsze firmy. W przypadku sektora MSP oczekiwania względem rozwiązań wspierających zarządzanie koncentrują się głównie na obszarach finansowo-księgowych, działalności sprzedażowej oraz wsparciu dla specyficznych procesów branżowych. Zintegrowane systemy klasy ERP stają się często źródłem dobrych praktyk branżowych i modeli procesów biznesowych specyficznych dla poszczególnych segmentów rynku. Zdaniem analityków, w większych firmach dominować będą natomiast dążenia do budowy zróżnicowanych, opartych na integracji środowisk aplikacyjnych. W takim modelu typowe rozwiązania klasy ERP mają pełnić rolę platformy integracyjnej pozwalającej na integrację i ujednolicenie dostępu do funkcji opartych na wyspecjalizowanych aplikacjach. "Realia dużych firm powodują konieczność szybkiego dostosowywania działalności do zmieniających się uwarunkowań rynkowych. Tymczasem problemem jest tam często opanowanie złożonych środowisk korporacyjnych. Sztuka polega na tym, aby maksymalnie uprościć architekturę oprogramowania w celu zwiększenia elastyczności rozumianej jako zdolność do szybkiego wprowadzania zmian" - podkreśla Tomasz Bejm.

Duża konkurencja między firmami wdrożeniowymi przyczynia się do zmniejszenia kosztów usług wdrożeniowych. Z drugiej jednak strony, efektem tego typu zmian jest postępująca konsolidacja rynku rozwiązań klasy ERP. Przykładem jest niedawne połączenie znanych na polskim rynku firm Infor Global Solutions oraz Lawson Software. W wyniku zamkniętej w połowie 2011 roku fuzji koncern Infor stał się trzecim największym producentem systemów ERP na świecie i zajął pozycję zaraz po firmach SAP i Oracle.

Na własnym podwórku

Na polskim rynku dostępnych jest kilkadziesiąt rozwiązań klasy ERP. Obok systemów rozwijanych przez największych, międzynarodowych graczy mamy także silne grono lokalnych dostawców. Z analiz ekspertów biura DiS wynika, że w 2010 roku pozycję na lokalnym rynku systemów klasy ERP nieznacznie umocnili polscy dostawcy rozwiązań wspierających zarządzanie. Niemal dwie z pięciu (38,3%) sprzedanych w Polsce w 2010 roku licencji na oprogramowanie ERP to licencje rozwiązań polskich producentów.

Pełną listę dostępnych na polskim rynku systemów klasy ERP i ich funkcjonalności można znaleźć w raporcie specjalnym Computerworld "Aplikacje biznesowe. Kompendium ERP".

Najwięksi wiodą prym

Analitycy firmy Gartner szacują, że w 2011 roku wartość światowego rynku oprogramowania klasy ERP wyniesie ok. 23,3 mld USD. Stanowić ma to niecałe 10% wartości światowego rynku oprogramowania biznesowego. Z analiz firmy Gartner wynika, że piątka największych producentów systemów ERP kontroluje obecnie ponad połowę (54,9%) światowego rynku rozwiązań tej klasy. Warto podkreślić, że w dotyczących światowego rynku oprogramowania biznesowego prognozach firmy Gartner Polska została wyszczególniona jako jeden z czterech krajów, w którym firmy powinny szczególnie inwestować w rozwiązania wspierające zarządzanie, aby najlepiej wykorzystać szansę wejścia na międzynarodowe rynki.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200