Początki Internetu datują się na 29 września 1969 r. i związane są z Uniwersytetem Kalifornijskim w Los Angeles. Na trzech uczelniach rozpoczęto projekt rozwoju rozproszonej sieci komputerowej, która miała być odporniejsza na ataki przeciwnika niż stosowane dotąd sieci centralizowane. Projekt ten opracowywano na potrzeby wojska, był finansowany przez agencję ARPA i został nazwany ARPANET.

Filary sieci rozległej: TCP, IP oraz DNS

Jednym z zadań projektu naukowego było opracowanie protokołów komunikacji, za których pomocą zestawiane są połączenia między maszynami w sieci, a także aplikacji, które służyły do połączeń między komputerami w ośrodkach. Opracowany protokół kontroli transmisji (TCP) odpowiada za podział informacji na pakiety przed wysłaniem i scalanie ich w miejscu docelowym, z kolei protokół nazwany IP (Internet Protocol) odpowiada za adresowanie maszyn w sieci. Sieć korzystająca z TCP/IP została wyposażona w mechanizm routingu, który umożliwia omijanie uszkodzonego fragmentu sieci. Początkowo do adresowania wykorzystywano lokalną i statyczną listę nazw maszyn-hostów (istnieje ona do dziś w postaci pliku hosts w wielu systemach, m.in. Linux/UNIX i Windows), ale w miarę rozwoju sieci opracowano hierarchiczne nazwy komputerów oraz usługę DNS. Wygoda DNS sprawdziła się w praktyce, idea nazw z hierarchią domen jest filarem działania Internetu do dziś.

Wojsko przyjęło TCP/IP jako standard w roku 1983 i w tym samym czasie sieć rozległą TCP/IP nazwano Internetem. Projekt ARPANET został przejęty przez uniwersytety. Do roku 1991 w Internecie nie świadczono usług komercyjnych, a jeszcze kilka lat później rozróżniano sieci akademickie od komercyjnych i respektowano zasady rozróżnienia treści komercyjnych od naukowych zależnie od kategorii sieci.

FTP, poczta elektroniczna i znak @

Najstarsze usługi obejmowały połączenie ze zdalnym komputerem jako emulator terminala, wysyłanie poczty elektronicznej i przesyłanie plików. Do zdalnego dostępu wykorzystywano protokoły telnet (emulator terminala) i rsh (zdalne wykonanie komend - remote shell), do transmisji plików korzystano z narzędzi kermit, zmodem oraz później - FTP. Ten ostatni jest jednym z najstarszych protokołów przesyłania informacji w Internecie i nadal jest wykorzystywany do transferu plików.

Historia poczty elektronicznej jest starsza niż Internetu, gdyż od 1965 komputery umożliwiały przesyłanie wiadomości między użytkownikami tej samej maszyny, od 1971 można to było zrealizować także między komputerami (wtedy przyjął się znak @ oddzielający nazwę skrzynki od nazwy hosta w sieci). Przez długie lata maszyny typu UNIX korzystały z protokołu UUCP do wymiany poczty elektronicznej przez łącza komutowane (zestawiane na czas połączenia przy wykorzystaniu linii telefonicznych i modemów), protokół SMTP pojawił się dopiero w roku 1982.

Razem z rozwojem przesyłania poczty elektronicznej powstały standardy umieszczania załączników i kodowania zawartości tekstowej (Quoted Printable) oraz binarnej (uuencode i późniejsze Base64).

Listy mailingowe, Usenet i IRC

Poczta elektroniczna nie zapewniała wielostronnej komunikacji, zatem bardzo prędko opracowano sposób organizowania ludzi w grona o wspólnych zainteresowaniach. Powstały listy mailingowe zarządzane przez odpowiednie oprogramowanie, które rozsyłało wiadomości do wszystkich członków. Listy takie działają do dziś, stanowią bardzo sprawny sposób komunikacji w zamkniętej grupie użytkowników.

Odwrotnością list mailingowych są grupy dyskusyjne sieci Usenet - udostępniają wiadomości wszystkim, którzy chcą je pobrać z serwerów obsługujących daną grupę. Aby skorzystać z list dyskusyjnych Usenetu, niezbędne jest odpowiednie oprogramowanie - początkowo korzystano z tekstowych klientów rn i trn, później obsługę Usenetu dołączono do klientów pocztowych. Obecnie dużą popularnością cieszą się grupy dyskusyjne Google, które są niczym innym jak interfejsem do sieci Usenet obsługiwanym przez przeglądarkę internetową.

Usenet, mimo swojej otwartości, nie był nastawiony na komunikację online. Tę lukę wypełnia IRC (Internet Relay Chat), który umożliwia bezpośrednią komunikację, gromadząc użytkowników w kanały dyskusyjne. IRC działa do dziś, niemniej traci popularność na rzecz chatów webowych udostępnianych przez przeglądarkę, z kolei bezpośrednia rozmowa odbywa się za pomocą komunikatorów internetowych.

Archie, Gopher, WAIS

W miarę wzrostu popularności serwerów udostępniających informację powstały usługi, które umożliwiły katalogowanie ich zawartości. Większość plików udostępniano za pomocą anonimowego FTP, zatem wyszukiwanie listy plików było stosunkowo proste. Protokół klient-serwer, który udostępniał wyszukiwanie, nazwano Archie, jego początki datuje się na 1990. Działanie usługi było proste - pobierała listę plików z serwera FTP i przechowywała w plikach tekstowych, które następnie można było przeszukiwać. Do serwera Archie można było się dostać przez lokalnego klienta (najczęściej xarchie) lub łącząc się przez telnet, pocztą elektroniczną, a później także WWW. Jednym z serwerów Archie działającym do dziś jest archie.icm.edu.pl, dostęp odbywa się przez przeglądarkę.

Aby dalej usprawnić wyszukiwanie niezbędnej informacji, opracowany został protokół Gopher. Wywodzi się on z kampusowych sieci na uniwersytecie w Minnesocie (opracowano go w 1991), gdzie borykano się z problemem połączenia zasobów z różnych usług, takich jak telnet, FTP, WAIS czy własne struktury danych. Struktura usługi Gopher polega na utworzeniu hierarchicznego menu, sztywno powiązanego na przykład z typem pliku. Sieć Gopher umożliwiała spięcie różnych usług, protokół jest prosty, a specjalnie dopracowane menu bardzo dobrze wpisuje się w pracę w tekstowym terminalu. Serwery Gophra działają do dziś, są utrzymywane przez grupy entuzjastów i niektóre uczelnie. Dostęp do usługi może odbywać się przez WWW, ale dla Linuksa nadal utrzymuje się aplikacje, które natywnie korzystają z tego protokołu. Nakładką na menu Gopher oraz zasoby Archie była baza danych Veronica, nie zyskała jednak wielkiej popularności.

Pierwszą wyszukiwarką pełnotekstową, która nie musiała polegać na menu, była usługa WAIS, opracowana przez Thinking Machines Corporation. Pracowała ona na serwerach CM-2 oraz CM-5 MP, wykorzystując równoległe przetwarzanie danych. Klient WAIS działał w środowisku UNIX, NeXT, Macintosh, a później także Microsoft Windows. Oryginalny interfejs WAIS był bardzo nieintuicyjny i znacznie prościej korzystało się z tej usługi za pomocą interfejsu Gopher (istniało połączenie do wyszukiwania za pomocą WAIS).

Super, Hiper, WWW

Wszystkie narzędzia wyszukiwania informacji miały jednak wadę - nie posiadały narzędzia, w którym z jednego dokumentu można było przejść do innego. Rozwiązaniem był projekt World Wide Web opracowany w CERN w roku 1989, który początkowo miał ułatwiać pracę tej instytucji. Rok później utworzono podstawy HTML i powstała pierwsza strona internetowa. Początkowo klientem WWW były jedynie przeglądarki tekstowe, prawdziwy przełom nastąpił razem z pojawieniem się przeglądarek graficznych. Opracowana przeglądarka NCSA Mosaic była pierwszym graficznym klientem WWW. W 1994 powstała firma Netscape, której przeglądarka Netscape Navigator szybko stała się liderem.

Usługa WWW zdobyła popularność dzięki prostocie użycia, łączeniu tekstu i grafiki oraz możliwości ciekawej prezentacji treści wyświetlanej w oknie przeglądarki. Opracowanie protokołu szyfrowania danych SSL umożliwiło świadczenie usług i przesyłanie poufnych informacji przez Internet. Od tego czasu datuje się bardzo szybki rozwój, zarówno usług sieciowych, jak i przeglądarek.