Jednym z podstawowych priorytetów krajów Unii Europejskiej zapisanym w Strategii Lizbońskiej jest budowa innowacyjnej gospodarki opartej na wiedzy. Główną rolę w realizacji tego zadania odgrywają poszczególne regiony państw członkowskich, w których polityka regionalna powinna być ukierunkowana na budowanie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki. Wyraźną orientację na wdrażanie rozwiązań innowacyjnych zyskała polityka spójności Unii Europejskiej w latach 2007-2013. Innowacje stały się w niej priorytetem rozwojowym UE.

Statystyki potwierdzają znaczne dysproporcje między poszczególnymi państwami członkowskimi i regionami UE w dziedzinie innowacji i działalności badawczo-rozwojowej oraz utrzymującą się przepaść w porównaniu z najważniejszymi konkurentami Unii na arenie światowej. Europa musi stać się bardziej innowacyjna, szybciej reagować na zmieniające się warunki rynkowe i preferencje konsumentów oraz kształtować społeczeństwo i gospodarkę przyjazne dla innowacji. Cel ten można osiągnąć wyłącznie przy zastosowaniu strategicznego podejścia zakładającego partnerstwo między podmiotami z obszaru przedsiębiorczości, badań naukowych, edukacji i sektora publicznego. Wiele działań stymulujących badania naukowe i innowacje podejmuje się najskuteczniej na poziomie regionalnym.

W krajach UE podstawowym instrumentem kształtowania polityki innowacyjnej na poziomie regionalnym są regionalne strategie innowacji. Regiony europejskie zaczęły wdrażać te strategie już w połowie lat 80. XX wieku. W naszym kraju takie strategie zostały zdefiniowane i zatwierdzone przez samorządy województw we wszystkich regionach. Regionalne strategie innowacji (RIS) mają na celu budowanie efektywnego systemu wspierania innowacyjności w regionach. Są trwałą podstawą budowania sprawnych regionalnych systemów innowacji. Określają strategiczne cele polityki innowacyjnej w regionach oraz sposoby i metody ich osiągnięcia.

Głównym zadaniem polityki spójności w następnym okresie programowania będzie zmniejszenie deficytu innowacji w poszczególnych regionach UE. W związku z tym inwestycje w ramach tej polityki dotyczą czterech kluczowych elementów: działalności badawczo-rozwojowej i innowacji, przedsiębiorczości, stosowania ICT oraz rozwoju kapitału ludzkiego. Ponadto poprzez inicjatywę "Regiony na rzecz zmian gospodarczych" wspiera się tworzenie sieci kontaktów i uczenie się na podstawie doświadczeń innych regionów w zwiększaniu zdolności do innowacji, ulepszaniu łączy ICT i rozwijaniu kapitału ludzkiego oraz w nadawaniu klastrom przemysłowym innowacyjnego impulsu.

Według stosunku do wiedzy

W analizie "The regional impact of technological change in 2020", wykonanej na zlecenie DG REGIO, René Wintjes i Hugo Hollanders grupują wszystkie regiony europejskie w 7 kategorii, biorąc pod uwagę typy ekonomiczno-społeczne gospodarek regionalnych i zasady gospodarki opartej na wiedzy:

1. Metropolitalne regiony gospodarki wiedzy: 23 najgęściej zaludnione obszary metropolitalne w Europie Zachodniej. Są to regiony o najwyższej zdolności absorpcji i zapewnienia dostępu do wiedzy, ale o średniej zdolności jej tworzenia. Regiony te wykazują wysoki poziom urbanizacji i najwyższy poziom rozwoju gospodarczego spośród wszystkich regionów UE. Większość to obszary wokół największych stolic.

2. Regiony absorpcji wiedzy: 76 regionów głównie we Francji, Wielkiej Brytanii, krajach Beneluksu i północnej Hiszpanii. Są to regiony o rosnącej zdolności absorpcji i średniej zdolności tworzenia i zapewnienia dostępu do wiedzy. Regiony te wykazują ponadprzeciętny poziom rozwoju gospodarczego i zrównoważony rozwój wszystkich gałęzi wiedzy.