Zmienione przepisy Prawa telekomunikacyjnego rozstrzygają część kwestii, które do tej pory były sporne lub budziły zastrzeżenia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Już wcześniej zwracał on uwagę na niektóre praktyki operatorów, które w opinii Urzędu stanowią niedozwolone klauzule umowne. W raportach nt. rynku usług telekomunikacyjnych zostały zakwestionowane m.in. następujące rozwiązania stosowane w umowach z konsumentami:

* obciążanie konsumentów karami umownymi w przypadku dokonywanego przez nich wypowiedzenia umowy, wynikającego z wprowadzenia przez operatora zmian w cenniku, w umowie lub w regulaminie świadczenia usług;

* przenoszenie do cennika (zamiast do umowy lub regulaminu) niektórych postanowień umownych, aby zachować możliwość żądania zapłaty kary umownej z tytułu rozwiązania umowy przez abonenta (Prawo telekomunikacyjne dotychczas dopuszczało taką możliwość przy zmianie cennika, a wyłączało to prawo przy zmianie umowy lub regulaminu);

* pobieranie pełnych kar umownych w przypadku rozwiązania przez abonenta umowy zawartej na warunkach promocyjnych (np. w przypadku abonamentu z telefonem za 1 zł).

Kilka postanowień umownych stosowanych przez operatorów było przedmiotem postępowań o stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Nowelizacja zmienia część zasad postępowania operatorów z klientami.

Nowe zapisy określają:

* Co winno znaleźć się w umowie z abonentem, a co może być przeniesione do regulaminu (ogólnych warunków umowy). Przy okazji zostały doprecyzowane zasady zmiany cenników, umów i regulaminów. Abonent powinien zostać poinformowany o zmianach przez doręczenie treści zmian na piśmie (w przypadku zmiany samej umowy) lub przez doręczenie na piśmie i podanie do publicznej wiadomości (w przypadku zmiany regulaminu lub cennika) z wyprzedzeniem co najmniej jednego okresu rozliczeniowego.

* Jednocześnie abonent powinien dowiedzieć się o prawie wypowiedzenia umowy oraz o tym, że w razie skorzystania z tego prawa, dostawcy usług telekomunikacyjnych nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze ani zwrot ulgi przyznanej abonentowi, chyba że wprowadzenia zmian w umowie lub regulaminie i związane z tym wypowiedzenie umowy przez abonenta wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów lub z konieczności usunięcia niedozwolonej klauzuli umownej. Inaczej jest w sytuacji nie związanej ze zmianą umowy lub regulaminu, gdy abonent rozwiąże jednostronnie umowę albo rozwiąże ją dostawca usług z winy abonenta. "Wówczas dostawcy usług przysługuje odszkodowanie, które jednak nie może przekraczać wartości ulgi przyznanej abonentowi, pomniejszonej ponadto proporcjonalnie za okres korzystania z ulgi" - można przeczytać w przepisach.

Dalszą istotną kwestią, rozszerzającą uprawnienia konsumentów, jest zniesienie opłaty za przeniesienie przydzielonego numeru przy zmianie dostawcy usług telekomunikacyjnych (dziś jest to 50 zł). Dotyczy to zarówno osób płacących abonament, jak i użytkowników telefonów na kartę pre-paid. Abonent, który chce zmienić operatora, może to zrobić bez zachowania terminów wypowiedzenia, ma jednak obowiązek wniesienia opłaty abonamentowej za okres wypowiedzenia (nie wyższej niż za jeden okres rozliczeniowy) dla dotychczasowego operatora oraz obowiązek zwrotu ulgi przyznanej mu przy zawarciu umowy (w wysokości proporcjonalnej do czasu pozostałego do zakończenia umowy). Przeniesienie numeru pomiędzy operatorami komórkowymi ma trwać 1 dzień, a pomiędzy stacjonarnymi - dwa tygodnie.

Należy się spodziewać, że wprowadzane zmiany w Prawie telekomunikacyjnym nieco uporządkują niektóre najbardziej pilne kwestie, związane z umowami zawieranymi przez operatów z konsumentami. Nie oznacza to jednak, że w tym obszarze zapanuje ład i UOKiK nie będzie już kwestionował umów i regulaminów jako zawierających niedozwolone klauzule umowne.

Autor - Piotr Kryczek - jest radcą prawnym w Kancelarii Chajec, Don-Siemion & Żyto