O konstruowaniu przyszłości

Foresight to systematyczny sposób budowania średnio- lub długookresowej wizji rozwoju polityki naukowo-technicznej, jej kierunków i priorytetów, służący jako narzędzie podejmowania bieżących decyzji oraz mobilizowania do wspólnych działań.

Foresight to systematyczny sposób budowania średnio- lub długookresowej wizji rozwoju polityki naukowo-technicznej, jej kierunków i priorytetów, służący jako narzędzie podejmowania bieżących decyzji oraz mobilizowania do wspólnych działań.

W odróżnieniu od biernego przewidywania (biernej prognozy, ang. forecast), już samo anglojęzyczne określenie metody budowy wizji rozwoju, foresight, wskazuje na element czynny, a więc możliwość wpływania na przyszły bieg wydarzeń. Znawca foresightu, prof. Andrzej P. Wierzbicki powiada, iż metoda ta polega raczej na konstruowaniu przyszłości niż jej przewidywaniu.

Narodowy Program Foresight „Polska 2020” miał za zadanie określenie wizji rozwojowej Polski do roku 2020. W jego ramach znalazły się trzy pola badawcze: Zrównoważony Rozwój Polski, Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne (ICT) oraz Bezpieczeństwo (w jego zakresie m.in. bezpieczeństwo ekonomiczne, intelektualne, socjalne).

Podsumowując wyniki prac Paneli Tematycznych Pola Badawczego „Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne”, zespół redakcyjny przygotował scenariusze rozwoju w pięciu dziedzinach:

1. Kapitał ludzki, społeczny i kulturowy;

2. Systemy informacyjne;

3. Sprawne państwo – zarządzanie usługami publicznymi;

4. Technologie informacyjne w gospodarce - gospodarka oparta na wiedzy;

5. Infrastruktura teleinformatyczna.

Dla powyższych pięciu dziedzin określono czynniki wewnętrzne, na które możemy mieć wpływ oraz czynniki zewnętrzne, na które możemy wpływu nie mieć, ale na których wystąpienie oraz silne oddziaływanie musimy być przygotowani. Dla każdej z dziedzin naszkicowano też scenariusz pozytywny i negatywny – przy czym określenia „pozytywny” i „negatywny” odnoszą się do skutków danego scenariusza dla rozwoju kraju. Obydwa scenariusze są tak skonstruowane, by łatwo można z nich było wysnuć scenariusz realistyczny, czyli scenariusz trudnych dostosowań do rzeczywistej sytuacji, zazwyczaj pośredniej między optymistyczną i pesymistyczną. Wielość scenariuszy odpowiada wspomnianemu „konstruowaniu” przyszłości, zależnej od ziszczenia się takich lub innych czynników wewnętrznych i zewnętrznych.

Zastosowany przez zespół podział na pięć dziedzin odzwierciedla rolę technologii informacyjnych w życiu społeczeństwa, kulturze i edukacji oraz w gospodarce. W scenariuszach, których wersje publicystyczne tutaj publikujemy, wykorzystano wyniki prac następujących Paneli Tematycznych: Dostęp do informacji; ICT a społeczeństwo; ICT a edukacja; E-biznes; Nowe media.

Techniki informacyjne i telekomunikacyjne są niezbędnym czynnikiem zrównoważonego rozwoju. Aby jednak ich korzystny wpływ rzeczywiście odczuł każdy z nas - podatników, konsumentów czy przedsiębiorców - należy stworzyć odpowiednie warunki ich wykorzystania. Wybierając odpowiednie kierunku badań naukowych oraz projektując zmiany organizacyjno-prawne, można wytyczyć taką ścieżkę rozwoju, aby spełniła się wizja Polski jako państwa i gospodarki opartej na wiedzy.

Przeprowadzone w ramach Narodowego Programu Foresight „Polska 2020” badanie ankietowe „Delphi” potwierdziło, że realizacji sformułowanych przez Panele Tematyczne tez należy z największym prawdopodobieństwem oczekiwać w latach 2014-2020. Oznacza to, iż scenariuszom rozwoju nie grozi okazanie się kopiami rządowych opracowań strategicznych na lata 2007-2013 lub prognoz dalekosiężnych, wybiegających poza rok 2020, prezentowanych przez Komitet Prognoz „Polska 2000+”. Dzięki odpowiedziom na pytania ankietowe uzyskaliśmy zobiektywizowany obraz zasadniczych czynników wewnętrznych i zewnętrznych, jak też bogaty materiał do ich podzielenia zgodnie z metodą SWOT na silne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia. Wyniki badania oraz dyskusje w gronie ekspertów pozwoliły na wskazanie tych kierunków/obszarów badawczych, których rozwój jest szczególnie pożądany w świetle przedstawionych scenariuszy.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200