Optymalizacja łączy WAN nie zawsze może zastąpić inwestycje w rozbudowę infrastruktury i zwiększenie fizycznej przepustowości sieci, ale jest to technologia, która umożliwia bardziej efektywne i ekonomiczne wykorzystanie dostępnych zasobów.

Gdy sieć wykazuje efekty przeciążenia, następuje spowolnienie transmisji danych lub pojawiają się problemy z dostępnością aplikacji i usług, to oczywisty wydaje się wniosek - trzeba zakupić dodatkowe łącza i odpowiednio zmodernizować infrastrukturę sieciową. Może jednak warto skorzystać z mniej kosztownej i łatwiejszej do wdrożenia alternatywy - systemu do optymalizacji transmisji.

Rozwiązania takie w postaci specjalizowanych urządzeń typu appliance są rozwijane i sprzedawane przez wiele firm, jak Riverbed Technologies, Citrix Systems, Juniper Networks czy Blue Coat Systems. Niektórzy operatorzy telekomunikacyjni oferują też usługi optymalizacji, które umożliwiają zmniejszenie obciążenia łączy bez ograniczenia ich funkcjonalności. Systemy do optymalizacji ruchu w sieci wykorzystują takie technologie, jak kompresja, deduplikacja (eliminacja wielokrotnego przesyłania tych samych informacji) i buforowanie często potrzebnych danych w specjalnych pamięciach podręcznych typu cache.

Optymalizować czy modernizować?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Optymalizacja nie zwiększa realnej przepustowości sieci, ale jeśli zapewni eliminację pojawiających się efektów jej przeciążenia, to na pewno jest warta rozważenia. W wypadku łączy o przepustowości 3-5 Mb/s wymaga to względnie małej inwestycji kilku tysięcy USD. W wypadku systemów o wydajności 100 MB/s odpowiednie urządzenia appliance kosztują ponad 10 tys. USD.

"Optymalizacja WAN jest przede wszystkim metodą umożliwiającą rozwiązywanie dwóch problemów - zbyt małej przepustowości łączy lub też zbyt dużych opóźnień transmisji" - mówi Joe Skorupa, analityk Gartnera. Ocenia on, że zastosowanie mechanizmów optymalizacyjnych w wielu wypadkach umożliwia zmniejszenie średniej liczby przesyłanych danych o więcej niż 90%. Ale wymaga to wcześniej analizy ich struktury i opracowania odpowiednich wzorców. Należy więc zdawać sobie sprawę, że jeśli parametry te ulegną zmianie i pojawią się nowe struktury danych, to poziom redukcji ruchu z reguły spada do ok. 50%. Trzeba też pamiętać, że przy przesyłaniu plików wstępnie skompresowanych lub zaszyfrowanych podstawowe mechanizmy wykorzystywane w systemach optymalizacyjnych mogą w ogóle nie dać pozytywnych efektów.

Warto tu zauważyć, że dostawcy usług coraz częściej wprowadzają funkcje kontroli jakości usług QoS (Quality of Services), które ułatwiają przesyłanie danych o wysokim priorytecie w momentach, gdy łącza zostają chwilowo przeciążone. Ale mechanizmy te niewiele pomagają nawet w systemach, gdzie średnie obciążenie nie przekracza 65-75%. Bo pojawianie się nagłych i nawet kilkakrotnie przewyższających wartości średnie pików ruchu w sieci to zjawisko typowe. Jeśli brakuje dostatecznego zapasu przepustowości, aby zaabsorbować tego typu piki, to prowadzi to do trudnych do przewidzenia problemów z opóźnieniami czasu odpowiedzi. W takiej sytuacji systemy do optymalizacji mogą nie zdać egzaminu.

Zewnętrzne usługi czy własny system?

Optymalizacja łączy WAN wymaga podjęcia jeszcze jednej, podstawowej decyzji - czy inwestować we własne rozwiązanie, czy też skorzystać z usług oferowanych przez zewnętrzne firmy, czyli operatorów. W praktyce oznacza to najczęściej, że urządzenia do optymalizacji są instalowane w centrum danych przed routerami WAN (jeśli są to appliance należące do użytkownika) lub za nimi (jeśli należą one do zewnętrznego usługodawcy).

Z technicznego punktu widzenia często nie sprawia to dużej różnicy - usługodawca często korzysta z takiego samego sprzętu pochodzącego od tych samych dostawców. Oprócz samej kalkulacji ekonomicznej, zaletą korzystania z usług zewnętrznych może być zmniejszenie problemów z zarządzaniem. Jak uważa Joe Skorupa, większość przedsiębiorstw, które zdecydowały się na skorzystanie z nich podjęła taką decyzję przede wszystkim dlatego, aby uniknąć dodatkowym problemów z zarządzaniem. Bo urządzenia appliance do optymalizacji ruchu w sieci z reguły wymagają dbałości o ich aktualizacje, podobnie jak inne systemy wykorzystywane w przedsiębiorstwach. Ale skorzystanie z usług optymalizacji oferowanych przez dostawców nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Jego oczywistą wadą jest przywiązanie do usługodawcy. Jeśli użytkownik wdroży własne rozwiązania optymalizacyjne to może później łatwiej zmienić dostawcę usług telekomunikacyjnych na firmę oferującą aktualnie lepsze warunki dotyczące przepustowości i ceny, nawet jeśli operator ten nie ma w ofercie zaawansowanych usług optymalizacji transmisji.

W niektórych segmentach rynku jest jeszcze jeden ważny element przemawiający za wdrożeniem własnych rozwiązań optymalizacyjnych - bezpieczeństwo danych. Firmy z sektora finansowego, ubezpieczeniowego, ochrony zdrowia lub instytucje rządowe, które przetwarzają dane wymagające szczególnej ochrony, w wypadku potrzeby optymalizacji z reguły będą wybierać urządzenia appliance Riverbed Technologies, Juniper Networks lub Blue Coat Systems, które są wyposażone w funkcje deszyfrowania SSL, optymalizacji i ponownego szyfrowania przesyłanych danych. Przy korzystaniu z usług zewnętrznych pojawia się problem, czy umożliwić deszyfrowanie danych w zewnętrznych urządzeniach, czyli wprowadzić dodatkowe zagrożenie bezpieczeństwa, czy też zgodzić się na istotne zmniejszenie efektywności optymalizacji.