Faks z przeszłości

Nowych wyzwań i tematów do badań nad dorobkiem starożytnych mogą dzisiaj dostarczyć nie tylko wykopaliska czy odkrycia dokonane w bibliotekach. Nowe obszary do poznania i analizy otwierają się za sprawą najnowszych technologii. Taki przypadek opisany jest w książce "Kodeks Archimedesa". Jej autorzy pokazują, w jaki sposób doszło do odczytania nieznanych wcześniej dzieł Archimedesa. Znaczący udział w tym odkryciu miały technologie cyfrowe.

Nowych wyzwań i tematów do badań nad dorobkiem starożytnych mogą dzisiaj dostarczyć nie tylko wykopaliska czy odkrycia dokonane w bibliotekach. Nowe obszary do poznania i analizy otwierają się za sprawą najnowszych technologii. Taki przypadek opisany jest w książce "Kodeks Archimedesa". Jej autorzy pokazują, w jaki sposób doszło do odczytania nieznanych wcześniej dzieł Archimedesa. Znaczący udział w tym odkryciu miały technologie cyfrowe.

Faks z przeszłości
Rękopis kodeksu naukowego Archimedesa z III w. p.n.e., który stał się przedmiotem opisywanych prac badawczych, prowadzonych w Walters Art Museum w Baltimore, zniknął pod tekstem modlitewnika sporządzonego w XIII w. przez jednego z mnichów. Usunął on z kart traktatu wybitnego, starożytnego matematyka i fizyka pierwotny tekst, zapisał je na nowo modlitwami i oprawił. Gdy w 1998 r. trafił na aukcję, spod tekstu modlitw prześwitywało inne pismo.

Do odczytania usuniętego pisma posłużono się promieniami ultrafioletowymi, kamerami cyfrowymi, komputerowymi technikami przetwarzania obrazu. Na końcu zastosowano akcelerator cząstkowy, tzw. synchrotron. Emitowane przez niego promieniowanie spowodowało świecenie drobin żelaza zawartych w atramencie wykorzystanym do zapisania stron. W wiązkach promieniowania rentgenowskiego, milion razy silniejszego od stosowanego do prześwietleń w medycynie, pojawiły się zatarte przed wiekami napisy. Świetlny zapis został przeniesiony do komputera i stał się widoczny na ekranie. "To tak jakbyśmy dostali faks z III wieku p.n.e." - skomentował William Noel, jeden z autorów książki, kustosz w Walters Art Museum, koordynator badań, które wciąż trwają.

Opowieść o pracach badawczych nad palimpsestem Archimedesa przeplatana jest omówieniem dorobku naukowego Archimedesa.

Reviel Netz, William NOEL: Kodeks Archimedesa. Tajemnice najsłynniejszego palimpsestu świata; Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2007

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200