Użytkownicy komputerów PC, którzy chcieli zwiększyć pojemność pamięci masowej, mieli do niedawna do wyboru głównie dwie opcje: kupić kolejny dysk twardy i zainstalować go wewnątrz systemu lub dołączyć do komputera zewnętrzną pamięć masową przez port USB. Drugie rozwiązanie ma obok zalet także i ograniczenia. Właśnie dlatego powstało eSATA.

Technologia eSATA pozwala dołączać do komputera zewnętrzne systemy pamięci masowych, które pracują równie szybko, jak wewnętrzne dyski. Szczegóły specyfikacji eSATA opracowano już w 2004 r.

Najpierw odpowiedzmy jednak sobie na pytanie, dlaczego połączenia SATA/eSATA pracują szybciej niż połączenia ATA?

SATA i PATA

W połączeniach SATA (Serial ATA) i eSATA (w przeciwieństwie do połączeń ATA - znanych też jako PATA, czyli Pararell ATA) dane są transmitowane szeregowo, a nie równolegle. Okablowanie PATA zawiera wiele równoległych ścieżek (fizycznych drutów), poprzez które system odbiera/transmituje sygnały.

Przepustowość połączenia opartego na technologii PATA można zwiększyć na dwa sposoby: dodać większą liczbę ścieżek (odpada) lub zwiększyć szybkość transmisji. Zwiększenie szybkości transmisji nie jest takie proste, ponieważ wszystkie sygnały muszą być w połączeniu PATA idealnie zsynchronizowane, co jest bardzo trudne do osiągnięcia. Właśnie dlatego sięgnięto po technologię szeregowego transmitowania sygnałów, czyli SATA.

W połączeniu SATA sygnały mogą być transmitowane z bardzo dużymi szybkościami i nie muszą być synchronizowane, ponieważ są wysyłane/odbierane jeden po drugim. Dlatego interfejsy SATA 1 (a więc i eSATA) pracują z szybkością 1,5 Gb/s, a SATA 2 dwa razy szybciej (3 Gb/s).

Są już prowadzone prace nad kolejną wersją tej technologii (przez Serial ATA International Organization), która będzie wspierać szybkość dochodzącą nawet do 6 Gb/s.

eSATA i USB

Mówiąc o słabościach technologii USB, najważniejszą z nich jest ograniczona przepustowość, chociaż ma ona też i zalety (np. urządzenia USB mogą być zasilane bezpośrednio przez okablowanie USB). Wracając do przepustowości, należy pamiętać o tym, że interfejs USB 2.0 (zakładamy, że interfejsy USB 1.1 odchodzą do lamusa) może transmitować surowe dane z maks. szybkością 480 Mb/s (co oznacza, że odczytywanie danych z dysku w trybie potokowym odbywa się z szybkością ok. 35 MB/s).

Jeszcze kilka lat temu przepustowość taka zadowalałaby każdego. Ale dzisiaj, w dobie dynamicznego rozwoju aplikacji multimedialnych (transferowanie plików audio i obrazów wideo), jest to już stanowczo za mało. Stąd rosnąca popularność pamięci eSATA.

eSATA

eSATA różni się oczywiście tym od SATA, że pozwala dołączać do komputera systemy pamięci masowych, które znajdują się na zewnątrz obudowy komputera. Dlatego konektor eSATA wygląda inaczej niż konektor SATA, a samo połączenie obsługuje silniejsze sygnały i może mieć długość 2 m (standardowe okablowanie SATA może mieć maks. długość metra). Ponieważ złącze eSATA jest inne niż złącze SATA, komputer wspierający pamięci eSATA musi zawierać zewnętrzny port eSATA albo zainstalowaną kartę wspierającą takie połączenia.

Prowadzone ostatnio testy wykazały, że backup na zewnętrzny dysk twardy wykonany za pomocą komputera wyposażonego w port eSATA zajmuje ok. 70% mniej czasu niż w przypadku użycia komputera wyposażonego w port USB 2.0. Transmitując dane w trybie "burst" (do/z pamięci buforowej dysku), połączenie eSATA pracuje 3 razy szybciej niż połączenie USB 2.0.

Technologia eSATA ma jeszcze przed sobą długą drogę, zanim zostanie zaakceptowana przez rynek i użytkowników. Wiele firm (w tym Seagate, Silicon Image, Quantum oraz Iomega) dostrzegło już jej zalety i oferuje produkty oparte na eSATA. Producenci komputerów PC zwlekają jednak z wprowadzeniem technologii eSATA, czekając na to, aż do zwolenników tego rozwiązania dołączą czołowi dostawcy pamięci masowych.

Dlatego użytkownicy PC zainteresowani pamięciami eSATA mają dzisiaj najczęściej tylko jedną opcję: zainstalować w komputerze dodatkową kartę i dołączyć do niej system eSATA. Nie jest to kłopotliwe, gdyż wielu producentów oferuje wraz z dyskami eSATA karty PCI wspierające ten standard.

eSATA dzisiaj i jutro

Analitycy przewidują, że rynek zewnętrznych pamięci masowych (a co za tym idzie, również rynek pamięci eSATA) będzie w najbliższym czasie dynamicznie rósł. Szacuje się, że w 2007 r. użytkownicy kupią ok. 3,2 mln sztuk zewnętrznych dysków twardych (wzrost o 50% w porównaniu z poprzednim rokiem). To dużo, jednak ciągle niewiele biorąc pod uwagę fakt, że w tym samym czasie (czyli w 2007 r.) na rynek trafi 255 mln PC i notebooków.

Zewnętrzny dysk eSATA obecnie jest od 40 do 50 USD droższy niż zewnętrzny dysk USB. I tak np. zewnętrzny dysk USB o pojemności 320 GB kosztuje obecnie ok. 150 USD, a taki sam dysk wyposażony w interfejs eSATA - ok. 200 USD.

Obecnie jeszcze niewielu producentów pamięci masowych oferuje takie rozwiązania, ale zdaniem specjalistów w niedalekiej przyszłości port eSATA może stanowić standardowe wyposażenie komputerów PC. Wiele firm ma już w swoich ofertach dyski eSATA.

Seagate produkuje np. zewnętrzne dyski eSATA o pojemnościach 300 i 500. Użytkownik może kupić ich kilka i zabezpieczyć dane przed utratą stosując technologię RAID, po zaopatrzeniu się w dodatkowe rozwiązanie o nazwie eSATA RAID Controller.

Iomega ma też w swojej ofercie zewnętrzny dysk eSATA o pojemności 500 GB (Black Series Hard Drive 500 GB eSATA). Z kolei Dell produkuje notebook o nazwie XPS M2010, dostępny w wersji z portem eSATA.

Do grona producentów dysków eSATA dołączył też na początku lutego Western Digital, prezentując zewnętrzny dysk twardy wyposażony w dwa interfejsy: USB i eSATA. Rozwiązanie My Book Premium ES Edition (nazwa kodowa WDG1SU5000) ma pojemność 500 GB i transferuje dane do/z komputera przez interfejs eSATA z szybkością 300 MB/s (a więc pięć razy szybciej niż przez interfejs USB). Producent dołącza do pamięci oprogramowanie EMC Retrospect Express (backup dla systemów Windows i Mac).

Producenci układów scalonych również dostrzegli technologię eSATA, implementując w nich elementy wspierające takie połączenia. Intel produkuje na przykład mostek południowy o nazwie ICH8, który obsługuje 6 kanałów eSATA. Firma zapowiada jednocześnie, że wszystkie jej kolejne chipsety będą również obsługiwać połączenia eSATA.