Ogromne pojemności twardych dysków instalowanych dziś w komputerach pozwalają na wyeliminowanie niedogodności związanych z korzystaniem z płyt optycznych (CD/DVD) bez utraty ich podstawowej funkcjonalności. Pomagają w tym tzw. optyczne napędy wirtualne, do których "wkładane" są po prostu obrazy płyt.

Jest kilka podstawowych zalet wirtualnych napędów. Główna to brak konieczności fizycznego wkładania płyty do napędów, co pozwala na znacznie szybsze uruchamianie aplikacji niż z płyty. Jeden komputer w tym samym czasie może korzystać z wielu płyt wirtualnych, ale też dzięki sieci z jednej płyty może korzystać wiele komputerów (w tym przypadku konieczne jest rozstrzygnięcie, czy umowa licencyjna pozwala na taką formę udostępniania oprogramowania).

Niektórzy producenci oprogramowania do tworzenia wirtualnych napędów przygotowali specjalne sieciowe wersje, które wspierają funkcjonalność udostępniania obrazów płyt w sieci, a także pozwalają na zarządzanie nimi (np. kontrolę, ilu maksymalnie użytkowników może korzystać z danego obrazu). Dostępne są też wersje przygotowane dla systemu Windows Terminal Server.

Na rynku dostępnych jest kilka programów do tworzenia wirtualnych napędów. Niektóre oferują bardzo rozbudowaną funkcjonalność (zarządzanie wirtualnymi płytami, obsługa wielu formatów obrazów, możliwość pracy w sieci) i odpowiednio też kosztują. Głównie do domowych i nieprofesjonalnych zastosowań są przygotowane programy znacznie uboższe, te zaś jednak są z reguły darmowe. Funkcjonalność wirtualnych napędów coraz częściej dołączają do swoich pakietów także twórcy oprogramowania do nagrywania płyt.

CD-ROM Emulator 3.0 Network Edition

Program CD-ROM Emulator ma bardzo przejrzysty interfejs i umożliwia łatwe zarządzanie wirtualnymi dyskami. Oprócz standardowych funkcji programu, nieodróżniających go od konkurencji, warto wskazać na przygotowany pakiet SDK dla programistów, dzięki któremu mogą oni dostosować swoje aplikacje do współpracy z wirtualnymi napędami.

Wersja sieciowa oprogramowania umożliwia uruchamianie aplikacji z wirtualnych płyt i udostępnianie danych poprzez sieć, a także zarządzanie całą bazą. Producent udostępnił także wersję współpracującą z Windows Terminal Server.

Producent: Paragon Software Group (http://www.cdrom-emulator.com )

Cena: 79,95 euro (licencja dla 5 użytkowników)

Extra Drive Creator 6.6 Professional

Funkcja tworzenia wirtualnych napędów optycznych jest tylko jedną z kilku oferowanych przez program Extra Drive Creator. Program umożliwia też tworzenie wirtualnych partycji w pliku (także szyfrowanych), przypisywanie liter napędów poszczególnym folderom, a także tworzenie wirtualnych napędów w pamięci RAM komputera (RAM Drive).

Program jest przejrzysty i bardzo czytelny (dostępny także w polskiej wersji językowej). Użytkownik cały czas ma dostęp do tabeli z listą działających w systemie napędów - rzeczywistych i wirtualnych. Wirtualne napędy tworzone są w locie i nie wymagają restartu komputera. Jedyną niedogodnością jest niewielka liczba obsługiwanych standardów obrazów płyt (tylko ISO, IMG i DAT).

Producent: WinTools Software Engineering (http://www.extradrivecreator.com )

Cena: 29,99 USD

Virtual CD v8

Niemiecka firma H+H Soft-ware w postaci programu Virtual CD przygotowała najpoważniejszą ofertę dla firm zainteresowanych wirtualnymi napędami optycznymi. Aplikacja jest bardzo rozbudowana, chociaż nie skomplikowana w obsłudze. Zgrywając zawartość płyty na dysk tworzy specjalny, skompresowany plik obrazu płyty. Umożliwia dostęp do 23 wirtualnych płyt jednocześnie.

W ogłoszonej niedawno wersji 8 wprowadzono kilka nowości, w tym obsługę 64-bitowych systemów oraz wirtualne nagrywanie płyt CD/DVD (programy do nagrywania płyt widzą wirtualny napęd jak rzeczywisty z włożonym nośnikiem). Rozbudowano także funkcje skryptów i stworzono nowy interfejs programistyczny API.

Wersja sieciowa oprogramowania uzupełnia je o serwer plików (Virtual CD FS) - obrazów płyt CD/DVD oraz serwer terminalowy (Virtual CD TS), współpracujący z systemami Microsoft Windows 2000 Terminal Server, Microsoft Windows Server 2003 oraz Citrix Metaframe XP lub Presentation Server 4. Opcjonalne oprogramowanie Network Management Server (NMS) umożliwia centralne zarządzanie wirtualnymi napędami i obrazami płyt.

Producent: H+H Software GmbH (http://www.virtualcd-online.com )

Cena: 139,50 euro (licencja na 5 użytkowników); Virtual CD Network Management Server - 499 euro