Po wdrożeniu własnego systemu w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Krakowie myślą o stworzeniu elektronicznej platformy współpracy i wymiany danych medycznych z innymi placówkami służby zdrowia.

Narzędzia informatyczne i urządzenia cyfrowe w Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Krakowie mają dzisiaj wszechstronne zastosowanie. Dzięki sieci komputerowej obejmującej wszystkie budynki, oddziały i komórki organizacyjne ułatwiają dostęp do informacji niezbędnych zarówno w procesie diagnozowania oraz leczenia pacjenta, jak i zarządzania placówką i jej codziennego funkcjonowania. "Techniki informacyjne wszędzie zyskują coraz większe znaczenie" - podkreśla dr n. med. Mieczysław Pasowicz, dyrektor generalny szpitala.

W jego ocenie największe korzyści widoczne są jednak w diagnostyce. Cała aparatura badawcza pracuje w technologii cyfrowej. Większość urządzeń jest wpiętych bezpośrednio do sieci. W szpitalu nie ma np. ani jednego, tradycyjnego aparatu rentgenowskiego. Wszystkie wyniki przekazywane są do bazy danych w postaci cyfrowych plików. Wszystkie zlecenia badań i konsultacji również wysyłane są drogą elektroniczną. Docelowo ma być wyeliminowana wszelka papierowa dokumentacja. Na razie nie pozwalają jeszcze na to bariery prawne i technologiczne. Dlatego m.in. przewidywane jest przejście z ATM na Gigabit Ethernet. Dzisiaj pacjent, jeżeli chce, może otrzymać całą multimedialną historię swojej choroby na płycie CD lub DVD.

Stały dostęp

W zintegrowanym systemie informatycznym gromadzone są wszelkie informacje na temat pacjenta i przebiegu jego leczenia. Lekarz w każdej chwili, np. przed rozpoczęciem zabiegu, może sprawdzić historię choroby i zapoznać się z dotychczasowymi wynikami badań czy stosowaną terapią. W systemie mogą być rejestrowane również transmisje wideo z przebiegu operacji. Taka transmisja może mieć duże walory edukacyjne i pomagać w doskonaleniu stosowanych metod zabiegowych. "Dzisiaj lekarze nie wyobrażają sobie pracy bez wsparcia informatycznego. Nie sposób by im było odebrać narzędzia i możliwości, którymi dysponują dzięki technikom informacyjnym" - mówi Zbigniew Leś, kierownik Działu Informatyki.

Obecnie duży nacisk kładziony jest na rozwój mobilnych urządzeń pozwalających lekarzowi na natychmiastowy dostęp do danych medycznych pacjenta, bez względu na miejsce pobytu. To może mieć przełomowe znaczenie w procesie diagnozowania chorych. Wyniki badań będzie można momentalnie skonsultować z najlepszym specjalistą z danej dziedziny. Pacjent zaopatrzony w urządzenie monitorujące wybrane parametry zdrowotne będzie mógł być pod stałą opieką lekarską, nawet przebywając w domu.

W planach jest objęcie całego kampusu szpitalnego siecią bezprzewodową, by lekarze czy pielęgniarki mogli mieć w każdym miejscu dostęp do danych pacjenta bez względu na to, czy przebywa w szpitalu, czy poza nim. Krakowski szpital uczestniczy w europejskim programie Medical Care Continuity (Ciągłość Opieki Medycznej), którego celem jest stworzenie jak najlepszych warunków i środków do zapewnienia pacjentowi usług medycznych w domu, prowadzenia jego domowej hospitalizacji. Szpital współ pracuje też z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie i Krakowskim Centrum Telemedycyny. Dzięki systemowi Tele-EKG pacjenci po zawale mogą przebywać w domu nie tracąc kontaktu z lekarzami ze szpitala.

Od informacji do kuracji

Od kilku lat działa system telekonsultacji kardiologicznych. Pacjenci z wielu odległych miejsc nie muszą przyjeżdżać do Krakowa, żeby przeprowadzić specjalistyczne badania i skorzystać z porady wysokiej klasy specjalisty. Wystarczy, że przyjadą do jednego z siedmiu współpracujących ze Szpitalem Jana Pawła II ośrodków zdrowia. Miejscowi lekarze wykonują badania koronograficzne, których wyniki (ruchome obrazy wybranych fragmentów układu krwionośnego i serca) przesyłane są przez Internet do Krakowa. Tam zostają poddane analizie przez specjalistów kardiologów i kardiochirurgów, którzy decydują o dalszym sposobie postępowania z pacjentem. W nagłych przypadkach jest możliwość przeprowadzenia konsultacji w trybie online i w razie potrzeby natychmiastowego skierowania pacjenta na zabieg w Krakowie.

Obecnie z systemu telekonsultacji korzystają placówki medyczne w Kielcach, Tarnowie, Rzeszowie, Przemyślu i Nowym Sączu. Przez ostatnie trzy lata w zdalny sposób skonsultowanych i przyjętych na zabieg do Szpitala Jana Pawła II zostało ponad 5 tys. osób. Marzeniem zespołu krakowskiego szpitala jest rozszerzenie tej współpracy na inne regiony. W planach jest stworzenie cyfrowej platformy wymiany danych medycznych ze wszystkimi placówkami służby zdrowia oraz regionalnego centrum telemedycznego. Trwają starania o pozyskanie na ten cel funduszy unijnych i w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

Dyrektor Mieczysław Pasowicz podkreśla, że stworzenie możliwości wymiany informacji między różnymi ośrodkami i zespołami medycznymi miałoby olbrzymie znaczenie dla przebiegu leczenia chorego. Pozwalałoby przede wszystkim szybciej i dokładniej zdiagnozować zaistniały przypadek choroby, wybrać najlepszą, najskuteczniejszą metodę terapii, ale też zracjonalizować prowadzenie samej kuracji. Właściwa decyzja dotycząca wyboru odpowiedniej metody leczenia zmniejsza koszty pobytu pacjenta w szpitalu, a także jego późniejszej rekonwalescencji. Najdroższe jest długotrwale leczenie przewlekłych, zbyt późno rozpoznanych schorzeń.

"Wprowadzenie zintegrowanego systemu zrewolucjonizowałoby opiekę medyczną w regionie" - ocenia Mieczysław Pasowicz. Tuż po umieszczeniu w karetce pacjent byłby od razu poddawany niezbędnym badaniom. Wyniki EKG i biomarkerów byłyby przesyłane natychmiast do konsultacji z lekarzami specjalistami. Ci mieliby możliwość skonfrontowania ich z wcześniejszymi wynikami badań i informacjami o przebytych schorzeniach i efektach dotychczas stosowanej terapii. Taka wiedza pozwalałaby na postawienie precyzyjnej diagnozy i zaordynowanie skuteczniejszej metody terapii. Dzięki stale aktualizowanej informacji o możliwości leczenia w poszczególnych szpitalach pacjent miałby szansę trafić jak najszybciej do najbliższego, właściwego szpitala dysponującego wolnymi łóżkami i wszelkimi niezbędnymi dla leczenia jego konkretnego przypadku warunkami. "Tam już z kolei nie tracono by czasu na robienie podstawowych badań i konsultacji, tylko do razu kierowano pacjenta na odpowiedni oddział, wykorzystując zgromadzone w systemie dane medyczne chorego" - podkreśla dr Pasowicz.

Działania podjęte w pierwszych minutach ratowania zdrowia czy życia są często decydujące. Zastosowanie technik komputerowych, umożliwiających natychmiastowy dostęp do wszelkich potrzebnych informacji, może więc przynieść pacjentom i lekarzom nieocenione wprost korzyści.

Integracja na każdym poziomie Trwają także prace nad dalszą integracją systemów informatycznych używanych w samym szpitalu Jana Pawła II. "Dążymy do tego, aby używane przez nas systemy mogły nie tylko komunikować się ze sobą, lecz stanowiły jeden, coraz bardziej spójny organizm. Dotychczasowa integracja na poziomie danych demograficznych pacjenta i wymiany zleceń badań jest niewystarczająca. Użytkownikom potrzebna jest jednak integracja już na poziomie interfejsu dostępowego do danych" - wyjaśnia Zbigniew Leś.

W praktyce chodzi o to, że lekarze zajęci pacjentem często nie mają czasu na zastanawianie się, który system trzeba otworzyć lub które okienko zaznaczyć. Tym bardziej gdy mają do czynienia z trudnym przypadkiem lub z sytuacją kryzysową. Potrzebują systemu, który by ich zbytnio nie absorbował, nie odciągał ich uwagi od pacjenta, a jednocześnie w sposób prosty i przejrzysty dostarczał wszelkich niezbędnych informacji. Podobnie - z zachowaniem wszelkich wymogów bezpieczeństwa - powinny być udostępniane informacje również na regionalnej platformie cyfrowej. W tym m.in. kierunku będą zmierzały najbliższe działania. Trwają starania o pozyskanie na ten cel funduszy europejskich.