Proces uwalniania się od kabli w przedsiębiorstwie i zastępowania tradycyjnej sieci stacjonarnej platformą całkowicie bezprzewodową - łącznie z instalacją nowej sieci i przejściem na pełną mobilność obsługi pracowników firmy - nie jest zadaniem prostym.

Modernizacja ta wymaga rozważenia wielu aspektów wynikających z podjęcia decyzji o mobilności usług, a niedocenianie nawet niektórych zagadnień bądź fragmentaryczne instalowanie rozwiązań bezprzewodowych może przynieść więcej kłopotów niż korzyści. Z praktyki wiadomo, że prawie nigdy nie jest to jeden rodzaj sieci bezprzewodowej ani jeden typ oprogramowania, ani typowy zestaw urządzeń komunikacyjnych, a przede wszystkim nie udaje się wdrożyć systemu w ściśle przewidywanym czasie. Zwykle jest to zadanie wieloetapowe, wdrażane odcinkowo, lecz bez istotnych przerw w komunikacji zakładowej. Pod warunkiem, że zarówno projekt, jak i instalacja są wykonane profesjonalnie.

Analiza potrzeb mobilnych

Celem wdrożenia mobilnego systemu komunikacji w przedsiębiorstwie nie jest jedynie uwolnienie pracowników od kabli przy stanowisku pracy, ale zapewnienie bardziej efektywnego środowiska komunikacyjnego dla wszystkich zatrudnionych w firmie. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań w tym kierunku jest więc potrzebna wnikliwa analiza istniejącej infrastruktury firmowej, która winna dać odpowiedź na kilka pytań związanych ze świadczeniem pracy mobilnej w przedsiębiorstwie. Zwykle sprowadza się ona do odpowiedzi na trzy pytania:

• jaki jest najbardziej efektywny sposób organizowania pracy mobilnym pracownikom zakładu;
• czy produkty wybranej technologii łączności bezprzewodowej będą w stanie spełniać kryteria teraźniejszych i przyszłych, często zmieniających się potrzeb pracowników mobilnych;
• w jaki sposób kształtować politykę i niezbędne wsparcie, aby zapewnić sukces systemu mobilnego w przedsiębiorstwie.

Według Gartner Group, pierwszym krokiem do określenia możliwości przechodzenia na mobilny model pracy w przedsiębiorstwie jest powołanie formalnej struktury, tzw. mobilnego centrum doskonalenia MCOE (Mobile Center of Excellence), którego zadaniem będzie zdefiniowanie podstawowych kierunków działania w zakresie mobilności usług firmowych. Wydzielenie takiej specjalnej jednostki w większych organizacjach wydaje się konieczne. Chociaż bez takiej struktury wdrożenie pełnej mobilności jest również możliwe, skorzystanie z usług doświadczonych ekspertów w tej dziedzinie (wewnętrznych i zewnętrznych) pozwoli uniknąć w przyszłości wielu nieporozumień pomniejszających efektywność wdrożenia nowego systemu. Specjalistyczny zespół może stanowić wirtualną strukturę organizacyjną spoza terenu zakładu podlegającego modernizacji, jednakże musi mieć formalną możliwość wpływania na przebieg prac wdrożeniowych w przedsiębiorstwie.

Ocenia się, że dla dużych firm zespół projektowy do wdrażania sieci mobilnej winien mieć nie mniej niż trzy do pięciu lat doświadczeń we wdrażaniu rozwiązań bezprzewodowych w przedsiębiorstwach, ale dla mniejszych przedsięwzięć wystarczy półroczna praktyka ekspertów w podobnych instalacjach radiowych. Takie warunki są niezbędne do uzyskania w krótkim czasie oczekiwanych efektów końcowych w przedsiębiorstwie i dają pewność pozytywnego zakończenia prac uruchomieniowych w ciągu 6-9 miesięcy od podjęcia decyzji o modernizacji infrastruktury telekomunikacyjnej zakładu.

Najważniejszy jest projekt

Newralgicznym elementem projektu przechodzenia na mobilny system komunikacji jest określenie bieżących i przyszłych potrzeb przedsiębiorstwa z uwzględnieniem organizacji zakładu i mobilności jego pracowników. Plan prac nakreślający przebieg i kolejność instalacji sieci mobilnej w firmie powinien definiować zespół tworzony z pracowników IT oraz ekspertów centrum MCOE. Projekt ten zwykle obejmuje kilka etapów wdrażania systemu mobilnego, uwzględniających charakter działalności przedsiębiorstwa.

Na poczesnym miejscu znajdują się: opracowanie projektu wdrażania mobilności usług w firmie (obowiązkowo wymaga recenzowania przez MCOE), określenie polityki wdrażania mobilności (czyli sposobu kierowania wdrożeniem) na bieżąco konsultowanej przez centrum w trakcie realizacji, określenie polityki zakupu niezbędnych elementów komunikacyjnych (sprzęt i oprogramowanie) oraz zarządzanie kosztami całego przedsięwzięcia. Zakup urządzeń towarzyszących bezwzględnie musi uwzględniać wytyczne przyjęte przez centrum koordynujące, aby nie istniała możliwość użycia niestandardowego wyposażenia radiowego na jakimkolwiek etapie późniejszego wdrażania sieci.

Istotnym elementem mobilnego projektu komunikacji jest optymalizacja (poprzez adaptację lub modernizację) siłami zespołu ekspertów wszystkich istniejących w firmie zasobów komunikacyjnych, które nadają się do wykorzystania w systemie mobilnym - gdyż jedynie część z nich będzie prawdopodobnie przydatna do dalszego użytkowania w systemie. Ta działalność projektowa musi uwzględniać funkcjonujące dotąd w przedsiębiorstwie urządzenia komunikacyjne i platformy, także sieci i oferowane w nich usługi, ale przede wszystkim zawierać wiedzę jakie aplikacje były i są istotne dla przedsiębiorstwa, z jakich można będzie zrezygnować (bo źle funkcjonowały w poprzednich projektach) oraz jakie nowe rozwiązania komunikacyjne trzeba zainstalować w celu sprawnego działania systemu mobilnego.

Odrębnym problemem staje się bezpieczeństwo informacji w sieci bezprzewodowej, która z natury rzeczy jest bardziej wrażliwa niż sieć przewodowa na zakłócenia i podsłuchy przez osoby nieuprawnione. Właściwie zaimplementowane nowoczesne narzędzia bezpieczeństwa sieci mobilnej zdają dobrze egzamin. Nie zmienia to faktu, że korzystanie z integralnych informacji o firmie musi mieć zaawansowane procedury ograniczające do nich dostęp oraz certyfikaty bezpiecznej transmisji radiowej w sieci.

Profilowanie potrzeb

Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac wdrożeniowych związanych z przechodzeniem w przedsiębiorstwie na usługi mobilne należy w projekcie określić podstawowe potrzeby zakładu z uwzględnieniem trzech kierunków działania: wszystkich miejsc lokalizacji użytkowników mobilnych (pracowników firmy), typowych wzorców korzystania z systemu bezprzewodowego oraz specyficznych wymagań dla aplikacji biznesowych przedsiębiorstwa. Rozważania te należy prowadzić w szerokim kontekście komunikacji i łączności, także z uwzględnieniem przebywania pracowników mobilnych poza macierzystym zakładem, gdzie nie sięga mobilna infrastruktura firmowej sieci WLAN i trzeba korzystać z innych struktur teleinformatycznych (WMAN) oraz niezależnych operatorów.

Jednym z kryteriów postępowania w takich przypadkach jest dokładne określenie wszystkich miejsc lokalizacji aktywnych pracowników firmy (budynek, piętra, hale, piwnice, parking, zewnętrzne tereny działalności), tak aby nie powstawały "martwe" obszary pokrycia radiowego. Ze względów ekonomicznych jest oczywiste, że będą to różne typy sieci, dla których parametry zasięgu, przepływności, obciążenia i mobilności pracowników istotnie różnią się w poszczególnych lokalizacjach. Dotyczy to również ciągłości kontaktów pracowników z firmami zewnętrznymi (poza obszarem firmy), które nie powinny być zrywane w trakcie kolejnych etapów wdrożenia. Spełnienie tych wymagań zwykle wymaga korekty instalacji w próbnym okresie wdrażania, jako że nie wszystkie parametry propagacji sygnałów radiowych i wzajemnych zakłóceń dają się teoretycznie określić.

Ustalenie typowych wzorców użytkowania sieci stanowi drugie, równie ważne kryterium określające sposób korzystania z sieci mobilnej. Ponadto wymaga ono uwzględnienia dotychczasowych przyzwyczajeń pracowniczych, gdyż wprowadzenie zbyt radykalnych i jednoczesnych zmian w całej strukturze przedsiębiorstwa zwykle prowadzi do sytuacji, w których przekaz informacji nie jest efektywny, a w jego wyniku ograniczana podstawowa działalność zakładu. Klasyfikacja wzorców winna uwzględniać wielkość bezprzewodowego ruchu generowanego w poszczególnych lokalizacjach, która w średniej klasy przedsiębiorstwie może zmieniać się od 100 kB (bajtów) na miesiąc do setek megabajtów w ciągu jednej zmiany.

Dla tych dwóch kryteriów należy ponadto ustalić podstawowe i brzegowe parametry komunikacji radiowej, które pozwolą w przybliżeniu wyznaczyć systemowe wymagania sieci mobilnej: krytyczne warunki pracy systemu w poszczególnych sekcjach, wrażliwość konkretnych sesji komunikacyjnych na opóźnienia czasowe (praca w czasie rzeczywistym), wymagania na gwarantowany poziom obsługi typu SLA (Service Level Agreement) w stosunku do operatorów zewnętrznych (i własnych) oraz przepływności maksymalne dla poszczególnych kanałów i łączy w sieci.

Ważnym elementem projektu jest wyznaczenie wszystkich transakcji biznesowych o żywotnym znaczeniu dla firmy, które muszą być traktowane ze szczególną uwagą podczas wdrażania systemu (bezpieczeństwo, autoryzacja dostępu, niezawodność działania, backup). Kompletny projekt winien ponadto zawierać pełną specyfikację sprzętu technicznego do komunikacji (sieci, typy, urządzenia, terminale, dostawcy) oraz wyszczególnienia potrzebnych teraz systemów sieciowych OS i możliwe opcje systemowe na przyszłość.