Przy spadku przychodów z tradycyjnych usług operatorzy szukają nowych sposobów optymalnego wykorzystania istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej. Naturalnym kierunkiem rozwoju stają się wideousługi o rozrywkowym bądź biznesowym charakterze, których realizacja wymaga modernizacji sieci przeznaczonej pierwotnie jedynie do komunikacji telefonicznej.

Kluczowym zagadnieniem staje się uzyskanie lepszych parametrów transmisyjnych, związanych z rozszerzaniem pasma i wprowadzaniem mechanizmów obsługi jakości QoS - wskaźników niezbędnych do jednoczesnego funkcjonowania aplikacji głosowych i przekazu obrazu.

Aplikacje stają się interaktywne

Różnorodność aplikacji obrazowych nieustannie rośnie. Dzisiaj do najbardziej poszukiwanych interaktywnych usług szerokopasmowych należą: wideo na żądanie VoD, telewizja rozsiewcza IPTV, telewizja wysokiej jakości HDTV oraz interaktywne gry sieciowe z funkcjami komunikacji głosowej lub obrazowej. W ich cieniu narasta zainteresowanie usługami prawie online NVoD (Near VoD), dającymi ogląd programów z przesunięciem czasowym (time shifting) oraz usługą sieciowego magnetowidu PVR (Personal Video Recorder) z wszystkimi jego tradycyjnymi funkcjami (stop-klatka, przewiń, cofnij, powtórz, zatrzymaj, przeglądaj) - z rejestracją obrazu nie w komputerze klienta, ale na sieciowych serwerach dostawcy usługi. Istotną jego cechą jest całkowicie cyfrowa rejestracja wiadomości bieżących, z możliwością ich późniejszego i wielokrotnego odtwarzania w dogodnym dla abonenta czasie.

Telewizyjne aplikacje klasy IPTV pozwalają na dostęp do już wyemitowanych programów czy odbiór z niewielkim przesunięciem czasu.

Interesującą cechą jest możliwość wielokrotnego powtarzania scen filmowych lub telewizyjnych, a także wydarzeń sportowych offline (bramki, skoki, wyścigi, punkty), z kontynuowaniem akcji po powtórce lub z powrotem do wydarzeń w czasie rzeczywistym.

Programową ofertę interaktywnego systemu wideo kształtuje sam odbiorca, przy akceptacji dostawcy usługi. Wynika ona z możliwości interakcji za pomocą kanału zwrotnego sieci (przewodowej, kablowej lub bezprzewodowej) oraz obsługi ruchu o znacznie większych możliwościach przekazu unicastowego typu P2P. Wspólną cechą tych unicastowych strumieni - czyli wielu oddzielnych transmisji wideo dla każdego odbiorcy odrębnie - jest swoboda wyboru dogodnej pory emisji i odbioru przez użytkownika interesującego programu oraz pełna kontrola przebiegu jego odtwarzania.

Podstawą jest DSL

Podstawowym medium szerokopasmowych transmisji nadal pozostają platformy dostępowe w miedzianych technologiach xDSL - każdego dnia przybywa na świecie ponad 100 tys. ich użytkowników. Wg DSL Forum w ubiegłym roku liczba nowych odbiorców DSL przekroczyła 40 mln, co powiększyło ich grupę do ponad 140 mln. Oznacza to, że już co dziesiąta linia miedziana sieci stacjonarnej (z 1,2 mld linii na świecie) została wyposażona w osprzęt do szerokopasmowego odbioru. Najwięcej abonentów DSL odnotowano w krajach UE (wzrost 53%, 1/3 rynku DSL), ale dynamiczne zmiany dokonują się przede wszystkim na Środkowym Wschodzie wraz z Afryką (przyrost 112,5%, prawie 3 mln odbiorców).

Praktyczne rozwiązania xDSL obejmują różne technologie transportowe zezwalające na jednoczesne przesyłanie danych, głosu i obrazu z wykorzystaniem miedzianych kabli telefonicznych. Pierwsza z nich, znana jako HDSL (High bit rate DSL), została opracowana w USA pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, ale od tego czasu sektor usług xDSL zaczął się szybko powiększać. Obecnie do najbardziej popularnych należą rozwiązania ADSL (Asymmetric DSL) i SHDSL (Single-pair High bit rate DSL) oraz najnowsza wersja VDSL (Very high bit rate DSL). Uzyskiwane w nich parametry transportowe wychodzą naprzeciw oczekiwaniom zarówno operatorów (lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury), jak i klientów (stała opłata za szybkie łącze).

Te czynniki sprawiły, że technologia ADSL stała się powszechnym sposobem szerokopasmowego dostępu w sektorze biznesowym, jak też indywidualnym (10 mln w Niemczech). W Polsce funkcje te pełni przede wszystkim platforma neostrady, instalowana przez Telekomunikację Polską, która szacuje swój udział na ponad 72% w odniesieniu do wszystkich klientów szerokiego pasma. Jednakże z wdrażanej od ubiegłego roku najszybszej wersji neostrady o przepływności 6 Mb/s będą mogli korzystać jedynie niektórzy klienci TP, gdyż transmisja w łączu zależy od jakości istniejącej linii telefonicznej. Według operatora z pakietu neostrady o pełnej przepływności będzie mogło korzystać najwyżej 40% mieszkańców kraju.

Szerokopasmowy dostęp do sieci przez indywidualnych klientów zakłada korzystanie z trójusługi (triple play), za pomocą której poprzez metropolitalny Ethernet i sieć dostępową xDSL można jednocześnie korzystać w czasie rzeczywistym z transmisji głosu, danych i aplikacji wideo. Trójusługa udostępnia abonentom zestaw różnych funkcji interaktywnych, obejmujących dostęp do internetowych danych z szybkością 1/10/100 Mb/s, odbiór kilkudziesięciu kanałów telewizyjnych IPTV, realizację usług wideo na żądanie, dostęp do wirtualnego magnetowidu, prowadzenie wideokonferencji tematycznych i specjalistycznych oraz realizację interaktywnych aplikacji obrazowych, gier sieciowych, telefonii VoIP i wideotelefonii. Największym ograniczeniem tych aplikacji nadal pozostaje dostęp abonencki ostatniej mili.

Telewizja w kablu miedzianym

W stacjonarnych rozwiązaniach IPTV istnieje możliwość komunikowania się online poprzez telewizję interaktywną, ale uzyskanie obrazu o dobrej jakości wiąże się z wysokim zapotrzebowaniem na pasmo. Najbardziej znany format zapisu sygnału telewizyjnego MPEG-2 pozwala na przekaz obrazu SDTV (Standard-definition television) z szybkością 3 Mb/s, natomiast instalowane od niedawna kodery obrazu H.264 oraz rozwiązania wykorzystujące Microsoft Windows Media 9 (WM9) obniżają te wymagania do 2,5 Mb/s. Bardziej wydajne kodery, pozwalające na korzystanie z pasma o przepływności jedynie 1,5 Mb/s do transmisji obrazu, mają pojawić się na rynku dopiero w 2007 r.

Rosnąca popularność programów telewizji wysokiej rozdzielczości HDTV (1920 x 1080 pikseli) oznacza konieczność stosowania 5-krotnie większej szerokości pasma, niż jest ono potrzebne w standardowych przekazach sygnału telewizyjnego. Istniejące ograniczenia systemów DSL (6/8 Mb/s) oraz sposoby integrowania informacji w szkielecie sieci nie pozwalają na pełne wykorzystanie możliwości aplikacji szerokopasmowych. Do tego są potrzebne nowsze rozwiązania "pierwszej i drugiej mili" sieci dostępowej, agregujące transmisje wielu punktów abonenckich w czasie rzeczywistym w gigabitowym obszarze sieci zarówno dostępowej i metropolitalnej. Dostępne rynkowo koncentratory DSLAM (DSL Access Multiplexer), zaopatrzone w gigabitowe interfejsy (1GbE i 10 GbE) już pozwalają na łączenie setek takich kanałów dostępowych.