Cyfrowy dom to idea, zgodnie z którą komputery osobiste, urządzenia elektroniki konsumenckiej i rozwiązania mobilne wspólnie komunikują się ze sobą przez sieć przewodową lub bezprzewodową, aby współdzielić cyfrowe treści w środowisku domowym. Ta idea często jest rozszerzana na cyfrowe życie (digital living), uwzględniając także takie aspekty, jak praca i podróże - tu oczywiście największą rolę do odegrania mają urządzenia przenośne.

Ilość tworzonych i przetwarzanych dziś danych cyfrowych przerosła oczekiwania nawet producentów sprzętu audio-foto-wideo. Użytkownicy chcą w łatwy i elastyczny sposób odtwarzać tego typu treści gdziekolwiek w domu. Problemem, na który najczęściej natrafia, jest brak kompatybilności poszczególnych urządzeń lub problemy z ich wzajemną konfiguracją.

Próby standaryzacji poszczególnych rozwiązań podjęła się organizacja Digital Living Network Alliance (powstała w 2003 r. jako Digital Home Working Group, nazwę zmieniła po roku). Regularnie publikuje ona dokumenty opisujące i promujące poszczególne standardy, które mogą mieć zastosowanie w rozwiązaniach cyfrowego domu. Prowadzi także program certyfikacyjny dla firm, które zdecydują się być zgodnymi ze wskazanymi przez DLNA wytycznymi. Dziś DLNA jest kierowana przez 21 głównych członków, wśród których są firmy tak ważne dla wszystkich zainteresowanych branży, jak Fujitsu, HP, Huawei, Intel, IBM, Kenwood, Lenovo, Microsoft, Motorola, NEC Personal Products, Nokia, Panasonic, Philips, Pioneer, Samsung, Sharp, Sony, STMicroelectronics, Texas Instruments, Thomson i Toshiba.

Jednym z ważnych problemów, z którym zetknęła się organizacja DLNA, jest kwestia zarządzania prawami autorskimi. Szczegółowe wytyczne mają być przygotowane jeszcze w tym roku. A problem jest wieloaspektowy, bowiem dotyczy nie tylko praw do produkcji komercyjnych (nagrania i filmy), ale także praw twórców-amatorów, którzy teoretycznie także mają prawo do ochrony swojej własności intelektualnej i twórczej.

Jesteśmy prawie gotowi

Pod koniec 2005 r. firma TNS OBOP na zlecenie Creative przeprowadziła badania nt. rynku sprzętu audio-wideo, a w szczególności rynku głośników komputerowych, kamer internetowych i odtwarzaczy MP3. Pokazały one, że aż prawie połowa (46,4%) Polaków posiada komputer osobisty w domu. Komputery są najczęściej wykorzystywane do słuchania muzyki (taki sposób wykorzystania zadeklarowało aż 60,3% badanych). W dalszej kolejności, do najczęstszych zastosowań należało: obsługa gier (52%), przeglądanie stron WWW (48,4%) i odtwarzanie filmów (46,3%). Komputer najrzadziej wykorzystywany był do aplikacji biurowych i telefonii VoIP.

Jak widać, bardzo silnie zaznacza się tendencja odchodzenia od używania aplikacji biznesowych w domu na rzecz wykorzystywania komputera w charakterze domowego centrum rozrywki. Prawie 80% użytkowników PC posiada głośniki komputerowe, ale w przeważającej większości (72%) są to systemy dwugłośnikowe. Posiadanie systemu dwóch głośników z dodatkowym subwooferem deklaruje 17,5%, a zaawansowane systemy pięciu i więcej głośników - 9,4% badanych. To podstawowy segment, który będzie wymagał rozwoju w kontekście cyfrowego domu i kina domowego. Wciąż natomiast mały jest rynek kamer internetowych i odtwarzaczy MP3. Kamery nie posiadało 92,4% badanych osób, a odtwarzacza MP3 - 85,7%.

Każdy z każdym...

Rolę multimedialnego serwera w domu obecnie zwykle pełni komputer PC. Najczęściej funkcjonuje jako odtwarzacz DVD, ale równie często wykorzystywany jest jako medium do prezentacji zdjęć czy filmów wideo. Natomiast coraz częściej użytkownicy wskazują na niewystarczającą wygodę korzystania z takiego rozwiązania. Odpowiedzią rynku są cyfrowe "agregatory" multimediów, które są w stanie skatalogować cyfrowe treści dostępne na różnych urządzeniach i odtworzyć je za pomocą podłączonego doń zestawu kina domowego. Ogólnie idea jest bardzo ciekawa i wydawałoby się najprostsza. Diabeł jednak tkwi w szczegółach. Po kilku tygodniach testów tego typu rozwiązań okazuje się, że wielokrotnie odmawiają one odtworzenia konkretnego pliku (niezgodność kodeków), są dość wolne i mało elastyczne. Całość dopełnia też fakt, że ich konfiguracja nie jest najprostsza. Gdy mamy odpowiednio zabezpieczoną sieć bezprzewodową, konfiguracja takiego multimedialnego serwera jest identyczna z konfiguracją komputera w sieci, przy czym o wiele mniej wygodna. Dodatkowo, oczywiście podczas odtwarzania danych cały czas musi być włączony komputer serwujący te dane.

Trzeba zauważyć, że tego typu sprzęt to raczej rozwiązania pośrednie i wymagają usystematyzowania. Tej roli podjęła się wspomniana wcześniej organizacja DLNA. W swoich wytycznych definiuje ona 12 rodzajów sprzętu, podzielonych na trzy kategorie. Takie urozmaicenie jest konieczne, gdy chcemy wypełnić wstępne założenia samej idei.

Na kategorię urządzenia sieci domowej (Home Network Device) składa się pięć rodzajów urządzeń połączonych w sieć i będących w stanie współdzielić dane w tym samym formacie:

• Digital Media Server - główne urządzenie w sieci, odpowiedzialne za pozyskiwanie treści, przechowywanie jej i udostępnianie, a także odpowiednie zabezpieczenie. Często może również pełnić funkcję odtwarzacza cyfrowych mediów, a także udostępniać funkcjonalność zarządzania innymi urządzeniami i prawami użytkowników. Obecnie rolę takich serwerów najczęściej pełnią komputery PC (często z systemem Windows Media Center PC), ale coraz częściej będzie można spotkać również urządzenia niezależne, funkcjonujące jako set-top-box.

• Digital Media Player - odtwarza treści dostarczane przez serwer. Może nim być telewizor, monitor, zestaw audio lub kina domowego, drukarka, urządzenie PDA, multimedialny telefon komórkowy czy konsola do gier.

• Digital Media Renderer - przetwarza i odtwarza cyfrowe treści (dźwięk, grafikę, wideo), które otrzymuje od innego urządzenia sieciowego.

• Digital Media Controller - tworzy połączenie między serwerem i urządzeniem odtwarzającym.

• Digital Media Printer - drukarka podłączona do domowej sieci, przeznaczona głównie do wydruku zdjęć, ale komputery w sieci mogą z niej korzystać także jak ze standardowej drukarki.

Grupa przenośnych urządzeń podręcznych (Mobile Handheld Device) składa się z podobnych elementów, ale korzysta z innych formatów danych i ma inne wymogi co do zestawienia połączenia.

• Mobile Digital Media Server - przechowuje i dystrybuuje treści cyfrowe. Mogą nim być na przykład telefony komórkowe czy przenośne odtwarzanie muzyki.

• Mobile Digital Media Player - przetwarza i odtwarza dane dostarczone przez serwer. Rzadko jest to oddzielne urządzenie, obecnie najczęściej serwer jest zintegrowany z odtwarzaczem.

• Mobile Digital Media Uploader - urządzenie umożliwiające wysyłanie treści do serwera (np. aparat cyftowy).

• Mobile Digital Media Downloader - pobiera dane z serwera i odtwarza je.

• Mobile Digital Media Controller - zestawia połączenie i transmisję danych pomiędzy przenośnym serwerem i tradycyjnym odtwarzaczem w sieci domowej.

Ogólnym założeniem jest, aby urządzenia przenośne bezproblemowo współpracowały z sieciami domowymi. Wówczas możliwe stanie się łatwe odtwarzanie danych np. z telefonu komórkowego na telewizorze, większość przenośnych urządzeń będzie mogła funkcjonować jak uniwersalny pilot, a dzięki zestandaryzowaniu formatów danych będzie można szybko przenosić zdjęcia, dźwięk i filmy między obiema grupami urządzeń.

Do pełnego funkcjonowania sieci potrzebna jest jeszcze odpowiednia infrastruktura. Jako urządzenia infrastruktury domowej (Home Infrastructure Device) organizacja DLNA określa dwie grupy urządzeń:

• Mobile Network Connectivity Function - zarządza komunikacją pomiędzy siecią mobilną i tradycyjną.

• Media Interoperability Unit - odpowiada za konwertowanie formatów danych pomiędzy siecią mobilną i tradycyjną.