Nad Ziemią krąży wiele satelitów, transmitujących dniem i nocą programy telewizyjne. Kierunek, skąd nadchodzi większość sygnałów, jest dobrze znany: 19,2 s. długości wschodniej na niebie południowym. Tam znajdują się oba satelity Astra 1-A i Astra 1-B, emitujące od końca lat 80-ych ponad 20 programów radiowych oraz 30 tele-wizyjnych. Do ich indywidualnego odbioru wystarczy mieć 60-centy-metrową antenę satelitarną i odpowiedni tuner. Większość pro-gramów jest powszechnie dostępna, natomiast kilka - dopiero po wniesieniu odpowiedniej opłaty. Należą do nich: angielskojęzyczne Filmnet i SKY "Mo vies, holenderski RTL4 (Veroni-que) i dwa niemieckojęzyczne Teleclub i Premiere. Trzeba za nie płacić, gdyż nie utrzymują się z nadawania reklam.

Do odbioru tych płatnych programów niezbędny jest dekoder zwany również descramble-

rem. Taką przystawkę można kupić albo odpłatnie wypożyczyć. Ponadto uiszcza się miesięczną opłatę abonamentową. Te płatne programy satelitarne, z reguły najciekawsze, są kodowane.

Sposoby kodowania

Odróżnia się dwa rodzaje ko dowania: proste i kompleksowe. W kodowaniu prostym impulsy synchronizujące linie są przesuwane z linii do linii. Ponieważ z kolei impulsy synchronizujące obraz są przenoszone normalnie, obraz co prawda stoi, ale drży silnie w kierunku poziomym (jitter). Taki sposób kodowania stosowany jest niekiedy w programach w języku włoskim, takich jak Rai Uno i Rai Due, które są emitowane przez satelity Eutelsat II-F2 (pozycja 10 st. wschód).

Nadawcy szwajcarskiego programu Teleclub posługują się natomiast tzw. kompleksowym systemem kodowania. Przy przenoszonych obrazach telewizyjnych impulsy synchronizujące linie przenoszą się nie tylko tam i z powrotem, lecz częściowo całkiem ich brakuje, a impul-sy odpowiedzialne za synchronizację obrazu w ogóle są nie przenoszone. Z uwagi na brakującą synchronizację cały obraz telewizyjny jest dosłownie porozrywany, tak że telewizor nie jest w stanie prawidłowo odtworzyć sygnałów wideo.

Również synchronizacja informacji o kolorach nadchodzi do odbiornika nieregularnie. Tzw. sygnał kolorów, służący do przygotowania palety kolorów w odbiorniku telewizyjnym, nie leży pod względem wyrównania napięcia na wyznaczonym poziomie. Ponadto satelita wysyła niekiedy sygnały wideo w negatywie. Tak więc nawet wówczas, gdy po stronie odbiorczej nastąpi regeneracja impulsów synchronizacyjnych i zostanie ustalony właściwy poziom napięcia sygnału koloru, obraz telewizyjny pozostaje w negatywie.

Cyfrowe sygnały kodowe znajdują się w pustej linii na po czątku obrazu telewizyjnego. Mowa o 41-bitowym słowie, które zostaje zapisane w rejestrze przesuwnym.

Sama znajomość hasła nie wystarcza do rozkodowania sygnału. Dopiero po zestawieniu powiązanych z sobą grup bitów dekoder może przedstawić sygnał wizyjny w sposób zrozumiały dla telewizora. Po każdych 16 połówkach obrazu zmienia się biegunowość sygnałów. Określona grupa bitów w słowie kodowym oznajmia, czy chodzi o obraz pozytywowy (normalny) czy negatywowy (odwrócony).

Ponieważ po parzystych zbio rach 16-połówkowych obrazów słowo kodowe zmienia się, musi być od nowa odczytane z rejestru przesuwnego na płytce des-cramblera. Tu jednak występują problemy. Rejestr ma tylko wówczas właściwy klucz, gdy został wczytany synchron taktu, bit po bicie. Mówiąc inaczej, sterowanie taktu dla rejestru przesuwnego musi się samodzielnie synchronizować ze słowem ko dowym linii obrazu. Aby utrzymać stały czas przesuwu dla kompleksowego wykonania taktu, wprowadzane są we wspomnianym dekoderze dwa obwody przełącznikowe PAL (Program-mable Array Logic - programo walne układy logiczne). Zastępują one ok. 20 tradycyjnych obwodów zintegrowanych i dbają o to, aby przy odczytywaniu klucza dekoder nie zaczął się jąkać.

Okazja czyni złodzieja

Samo korzystanie z płatnego programu telewizji satelitarnej nie jest drogie. Zainstalowanie dekodera kosztuje 120 marek (nie licząc kabla i robocizny), a abonament miesięczny 39 DEM. Szkopuł w tym, że legalny dostęp do płatnego dekodera telewizyjnego jest ograniczony. Nadawcy kodowanych programów dostarczają dekoderów tylko na terenie danego kraju. T.zn., że np. dekoder do odbierania szwajcarskiego kanału filmowego otrzymują jedynie osoby mieszkające na terenie Szwajcarii. To samo dotyczy Anglii i Ho landii. Ponadto nie wolno przewozić dekodera za granicę danego kraju. I to właśnie skłania do posługiwania się nielegalnym sprzętem. Chociaż łamanie kodów jest karalne, niektórzy programiści, a nawet firmy, sprzedają takie nielegalne deko dery do zaszyfrowanych programów. W Niemczech sprzedaż odbywa się nawet legalnie, ponieważ posiadanie takich urządzeń nie jest karalne, natomiast przepisy prawne i telekomunikacyjne zabraniają korzystania z nich na terenie kraju.