W naszej rubryce opisów sprzętowych w poprzednich odcinkach opisywałem kilka komputerów przenośnych typu notebook. Dziś kolej na konstrukcję nieco starszą, należącą do klasy laptop. Komputery laptop różnią się od notebooków wymiarami zewnętrznymi i ciężarem — są większe i cięższe. W zamian za te niedogodności oferują użytkownikowi więcej funkcji dodatkowych, szersze możliwości rozbudowy czy większą moc obliczeniową.

W tym odcinku opiszę komputer tajwańskiej firmy Chaplet model Halikan LA-30A. Komputer ten jest przedstawicielem klasy laptop. Waży ok. 6,3 kg. Częste noszenie takiego komputera jest już dużym wysiłkiem i praktycznie nie może on stanowić podręcznego stanowiska pracy trudno jest go zabierać ze sobą w podróże.

Budowa

Nalikan ma postać prostopadłościanu podzielonego na trzy części. Część górną stanowi ruchoma pokrywa mieszcząca ekran ciekłokrystaliczny i zasłaniająca klawiaturę wmontowaną w część dolną. Za pokrywą górną usytuowano zdejmowaną zasłonkę przykrywającą akumulator zasilający i dwa złącza dla kart rozszerzenia. Obudowa komputera wykonana jest z ciemnoszarego tworzywa sztucznego. Obudowa ma zamontowany wysuwany uchwyt służący do przenoszenia maszyny. W pozycji złożonej uchwyt zasłania złącza interfejsów umieszczone na tylnej ściance obudowy.

Układ elektroniczny komputera wykonany został z elementów miniaturowych przystosowanych do mon-tażu powierzchniowego. W IA-30A zastosowano procesor Intel 80286 taktowany zegarem 12 MHz. Procesor współpracuje z pamięcią RAM o pojemności 1 MB. Pamięć zewnętrzną stanowi stacja dyskietek 3,5-calowych

o możliwości zapisu 1,44 MB danych

i dysk twardy z tarczami 3,5-calowymi

o pojemności 42 MB. Czas dostępu do danych na dysku określony przez producenta wynosi 20 ms. Stacja dyskietek 3,5-calowych umieszczona jest na prawej ściance bocznej komputera. Obok wyprowadzone są gniazda do interfejsów szeregowych i klawiatury zewnętrznej. Na lewej bocznej ściance umieszczono gniazdo zasilacza sieciowego.

Klawiatura

Halikan 1A-30A wyposażony jest w klawiaturę odpowiadającą funkcjonalnie 101-klawiszowej klawiaurze komputera AT. Ze względu na małą ilość miejsca klawiatura ma wiele klawiszy wielofunkcyjnych. Sposób korzystania z klawiatury opisany jest do-kładnie w instrukcji obsługi, ale mnogość funkcji wymaga uczenia się,i cierpliwości przy poprawianiu błędów wynikających z pomyłek. Wielo-funkcyjność klawiszy powoduje, że niektóre kombinacje jednoczesnego naciśnięcia klawiszy, szczególnie klawiszy funkcyjnych w połączeniu z klawiszami pola numerycznego, są bardzo trudne do osiągnięcia lub wręcz niemożliwe. Takie niedogodności daje się zauważyć, gdy użytkownik korzysta z bardziej skomplikowanych programów, których funkcje osiągalne są tylko z klawiatury np.: edytory tekstu, arkusze obliczeniowe itp.

Wielkość i praca klawiszy jest dobra. Siła niezbędna do ich naciskania nie powoduje zmęczenia rąk przy długim pisaniu tekstów. Klawisze li-ter i cyfr są białe, klawisze funkcyjne dodatkowe szare - wyróżniają się w polu klawiatury. Oznakowanie klawiszy jest czarne, wyraźne i jednoznaczne. Pole numerycznej klawiatury tak jak w innych komputerach laptop umieszczone jest w polu liter. Dodatkowe oznaczenie tych klawiszy jest niebieskie.

LA-30A ma możliwość podłączenia zewnętrznej klawiatury do komputerów PC typu stacjonarnego. W tym celu w wyposażeniu komputera znajduje się specjalna łączówka. Podłączenie zewnętrznej klawiatury likwiduje wielofunkcyjność klawiszy i konieczność przyzwyczajania się do ich skomplikowanej obsługi. Ekranm Halikan LA-30A wyposażony jest w ciekłokrystaliczny ekran o rozdzielczości 640 na 350 punktów. Wyświetlacz sterowany jest karta grafiki pracującą w dwóch trybach. Tryb pierwszy to standard zgodny z karta CGA, tryb drugi to standard karty Her-kules. Oba sposoby wyświetlania obrazu w trybie znakowym korzystają z tej samej matrycy znaków, teksty i se-migrafika (ramki) wyświetlane są z rozdzielczością typową dla karty Her-kules. W trybie karty CGA obraz graficzny wyświetlany jest bez żadnych modyfikacji z rozdzielczością standardu CGA. W trybie karty Her-kules obraz graficzny wyświetlany jest częściwo. Częściowe wyświetlanie spowodowane jest mniejszą liczbą wyświetlanych punktów w poziomie na ekranie, niż wymaga tego standard tej karty. Aby można było oglądać cały obraz, konstruktorzy przewidzieli możliwość przesunięcia obrazu w lewo lub w prawo. Przesunięcie obrazu w lewo tak, aby zobaczyć prawą część niewidocznego wcześniej obrazu, uzyskuje się po naciśnięcu klawiszy Alt i strzałka w lewo. Ginie wtedy z pola widzenia lewy fragment obrazu. Powrót do sytuacji wcześniejszej wymaga naciśnięcia klawiszy Alt i strzałka w prawo. Standardowo obraz wyświetlany jest od lewej strony. Halikan ma możliwość podłączenia monitora zewnętrznego. Przełączenie wyświetlania obrazu z ekranu ciekłokrystalicznego na monitor zewnętrzny dokonuje się kombinacją trzech klawiszy. Na monitorze zewnętrznym obraz wyświetlany jest zgodnie ze standardem karty Herkules (w całości). Opcja przesuwania obrazu działa z większością programów (np. arkusz kalkulacyjny 1-2-3, środowisko graficzne GEM). Niestety środowisko graficzne Windows blokuje możliwość przesuwania obrazu. Sprawia to wykorzystywanie klawisza Alt do wywoływania opcji programów. Ciekłokrystaliczny ekran komputera Halikan jest podświetlany i może pracować w inwer-sie. Przełączanie w inwers dokonywane jest przełącznikiem umieszczonym pod ekranem. Dodatkowo możliwa jest regulacja jasności wyświetlanych znaków przesuwnym regulatorem umieszczonym obok ekranu z jego prawej strony. Zabarwienie tła w trybie standardowym jest ciemnoniebieskie a znaki jasnoszare, w inwersie odwrotnie. W czas;e pracy szczególnie gdy operator korzysta z 'myszki, zauważalna jest duża bezwładność ekranu. Zasilanie

Halikan LA-30A może być zasilany z wbudowanego akumulatora lub poprzez zewnętrzny zasilacz sieciowy.

Pojemność akumulatora wystarcza na ok. 1,5 godziny pracy komputera. Stan naładowania akumulatora określany jest kolorem świecenia diody typu LED. Kolor zielony oznacza pełne naładowanie akumulatora. Kolor żółty i pomarańczowy to zakres pracy, natomiast kolor czerwony oznacza rozładowanie akumulatora i konieczność natychmiastowego zakończenia pracy. Podłączenie zasilacza umożliwia dowolnie długą pracę komputera. Gdy zasilacz jest podłączony, akumulator wewnętrzny jest ładowany. Ładowanie przebiega szybko, gdy komputer nie jest włączony, czas potrzebny do całkowitego naładowania baterii wynosi w tym przypadku ok. 3 godzin. Gdy komputer pracuje, całkowite naładowanie akumulatora osiągane jest po ok. 10 godzinach .

Testy

Jak za każdym razem, tak i w tym przypadku przeprowadziłem testy polegające na sprawdzeniu podstawowych parametrów komputera LA-30A. Test szybkości LANDMARK wykazał, że komputer pracuje 7,4 razy szybciej niż wzorzec IBM XT (4,77 MHz). Test CORETEST, że zainstalowany dysk twardy ma czas dostępu do danych wynoszący 18,7 ms a kontroler umożliwia przesyłanie danych między dyskiem i komputerem z szybkością 637,4 KB na sekundę. Test CHIPS AND TECHNOLOGIES wykazał, że Halikan LA-30A przetwarza 1,62 MIPS (milionów operacji na sekundę). Test Norton System Information potwierdził powyższe dane. Uwagi o eksploatacji

W czasie pracy z tym komputerem zwraca się uwagę na wielofunkcyjność klawiatury i na sposób wyświetlania grafiki przez kartę Herkules. Sposobu używania klawiatury trzeba się uczyć a i tak w wielu przypadkach, aby wywołać niektóre opcje polegające na naciskaniu kilku klawiszy jednocześnie, konieczne jest zaglądanie do instrukcji obsługi. Konieczność przesuwania ekranu graficznego nie jest rozwiązaniem dobrym, utrudniapracę i ją znacznie przedłuża. Praca w środowisku Windows praktycznie jest niemożliwa, gdyż na wyświetlaczu ciekłokrystalicznym nie widać kawałka ekranu, co sprawia, że nie można w pełni korzystać z tego programu. Obie te negatywne cechy można zlikwidować instalując zewnętrzną klawiaturę i monitor. Tak wyposażony komputer staje się bardzo wydajnym narzędziem pracy. Na podkreślenie zasługuje duża szybkość pracy Halikana i bardzo szybka komunikacja dysk twardy - komputer -dysk. Praca z programami nakładkowymi nie jest problemem.

Komputer LA-30A jest dość hałaśliwy. Źródłem hałasu są napęd dysku twardego, przetwornica napięciowa zasilacza wbudowana wewnątrz komputera oraz wentylator wmontowany w obudowę przetwornicy. W niektórych egzemplarzach odczuwalny jest hałas wytwarzany przez ekran, szczególnie gdy obraz wyświetlany jest w inwersie.

Do wad komputera należy zaliczyć sygnalizację rozładowania akumulatora. LA-30A posiada do tego celu specjalną diodę LED. Dioda ta zmienia kolor zależnie od poziomu naładowania akumulatora. Kolor czerwony oznacza niebezpieczeństwo związane z całkowitym rozładowaniem baterii. Gdy akumulator zostanie prawie całkowicie rozładowany, komputer wyłącza się samoczynnie. Oprócz zmiany koloru wskaźnika nie ma żadnej innej sygnalizacji zmuszającej operatora do zabezpieczenia danych lub podłączenia zasilacza sieciowego. Zdarza się więc, że komputer nagle wyłącza się samoczynnie, a użytkownik zostaje niemile zaskoczony utratą danych wpisywanych do pamięci. Przydałby się bardzo dźwiękowy system ostrzegający o mającym za kilka minut nastąpić wyłączeniu komputera. Takie systemy stosowane są powszechnie w wielu innych konstrukcjach komputerów zasilanych z akumulatorów.

Wadą konstrukcji komputera Hali kan jest też możliwość zamknięcia pokrywy z ekranem w czasie gdy komputer pracuje. Nie spowoduje to żadnej sygnalizacji ostrzegawczej ani przejścia maszyny w stan spoczynku (np.»wygaszenie ekranu, zatrzymanie napędu dyskowtego itp). Ponieważ Halikan ma opcję automatycznego, po zadanym przez użytkownika czasie, wygaszania ekranu, można czasem przez niedopatrzenie zamknąć pokrywę z ekranem i odejść od pracującego komputera. Spowoduje to nieuchronne rozładowanie akumulatora i utratę ostatnio wprowadzonych danych.

Halikan ma zamontowany wyłącznik silnika napędu dysku twardego. Naciśnięcie tego wyłącznika zatrzymuje silnik napędowy i uniemożliwia korzystanie z zasobów dysku. Rozwiązanie takie pozwala oszczędzać energię akumulatora. Odpowiednie wykorzystanie całej pojemności pamięci RAM (1 MB) i skonfigurowanie oprogramowania pozwala po uruchomieniu komputera na wyłączenie napędu dysku twardego i dalszą pracę. Zatrzymanie silnika napędu dyskowego umożliwia wydłużenie czasu pracy komputera o ok. 40%.

Bardzo cenna jest możliwość zainstalowania kart rozszerzenia. Sprawia, że Halikan może być terminalem sieciowym. Możliwość rozbudowy pamięci operacyjnej rozszerza dostęp do profesjonalnego oprogramowania.