Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe działa przede wszystkim w obszarze nauki. Nie tworzy jednak rozwiązań tylko dla nauki. Prace badawczo-rozwojowe i działania innowacyjne PCSS mają także stymulować rozwój rynku i pomagać wprowadzać nowe usługi.

Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe jest inicjatorem budowy i operatorem nowoczesnej sieci szkieletowej - Polskiego Internetu Optycznego PIONIER. W 2003 r. zastąpił on naukową i edukacyjną Krajową Szerokopasmową Sieć POL34/622, której PCSS było również operatorem. W jego gestii znajduje się ponadto administrowanie poznańską, miejską siecią komputerową POZMAN. "Nowoczesna architektura superkomputerowa Centrum należy do najbardziej wydajnych w kraju" - twierdzą przedstawiciele PCSS.

PCSS aktywnie uczestniczy w europejskich programach badawczo-rozwojowych oraz projektach finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Wśród wielu nowych rozwiązań, które stanowią przedmiot badań i wdrożeń, znajdują się m.in. technologie gridowe, nowe protokoły sieciowe (6NET), nowe zastosowania dla portali, czy też przekazywanie przez sieć treści multimedialnych. W ramach finansowanego przez KBN projektu Vlab prowadzone są prace nad stworzeniem wirtualnego laboratorium naukowego umożliwiającego korzystanie na odległość z różnorodnej aparatury badawczo-pomiarowej. Kosztowne i, co za tym idzie, unikalne urządzenia laboratoryjne (np. spektrometr czy radioteleskop) traktowane są jak każdy inny zasób w środowisku gridowym. PCSS był współtwórcą European Grid Forum oraz Global Grid Forum.

Aby właściwie ocenić korzyści z działań podejmowanych w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, trzeba by odwiedzić wiele różnych miejsc w kraju i za granicą. Trzeba by być chociażby w licznych placówkach naukowo-badawczych, do których docierają światłowody Polskiego Internetu Optycznego PIONIER, dając uczonym szansę na dostęp do nieprzebranych zasobów wiedzy naukowej na całym świecie. Trzeba by być w wielu uczelniach i instytutach, które za pośrednictwem PIONIERA mogą korzystać z najnowszych narzędzi badawczych lub brać udział w pracach międzynarodowych zespołów, których członkowie pracują wspólnie nad wykonaniem zadań poprzez sieć. Trzeba by porozmawiać z wieloma badaczami, którzy mogą dorównać kroku najlepszym w swojej dziedzinie dzięki dostępowi do dużych mocy obliczeniowych.

"Nauka polska nie mogłaby dzisiaj normalnie funkcjonować bez możliwości korzystania z szerokopasmowych łączy sieci PIONIER. Gdyby nie było PIONIERA, nie byłoby chociażby możliwości udziału wielu polskich ośrodków naukowych w projektach europejskich" - mówi prof. Jan Węglarz, dyrektor PCSS. Jego opinię potwierdza prof. Andrzej Kus z Katedry Radioastronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. "Bez szybkich łączy nie jest w ogóle do pomyślenia rozwój badań w naszej dziedzinie" - przyznaje Andrzej Kus. Radioteleskop współdziała z podobnymi, nowoczesnymi instrumentami badawczymi, które są rozmieszczone w różnych częściach Europy i świata. Współpracując z sobą w sieci, stanowią one jakby jeden organizm, jeden globalny teleskop, położenie każdej anteny musi być skorelowane z położeniem wszystkich innych anten. Obserwacje trwają miesiącami, do przetworzenia są więc ogromne ilości danych. Do tej pory były one gromadzone na taśmach lub twardych dyskach i przekazywane później do obróbki na superkomputerach. "Przyszłością dla naszej dyscypliny są połączenia światłowodowe dające możliwość przesyłania danych w czasie rzeczywistym i zapewniające możliwość korelacji pracy teleskopów również w czasie rzeczywistym. Dzięki PIONIEROWI Polska będzie mogła uczestniczyć w tych pracach" - mówi prof. Andrzej Kus.

Sfera nauki jest podstawowym obszarem działalności Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego od początku jego istnienia, to jest od 1993 r. Za główne obszary działalności uznano prowadzenie prac badawczo-rozwojowych w zakresie sieci nowych generacji, gridów i portali, obsługę centrum komputerów dużej mocy obliczeniowej oraz problemy bezpieczeństwa systemów informatycznych i sieci. "Te sfery wymagają ciągłych prac nad tworzeniem nowych technologii i ich zastosowaniami, co w efekcie prowadzi do oryginalnych, innowacyjnych rozwiązań technicznych, sprzętowych i systemowych. Są one rozwijane zarówno przez sam zespół PCSS, jak i w ramach projektów, których jesteśmy pomysłodawcą, koordynatorem lub uczestnikiem" - wyjaśnia dr Maciej Stroiński, zastępca dyrektora PCSS.

Potencjał do wykorzystania

Zespół PCSS za swoją ważną misję uznaje również upowszechnianie zastosowań nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań w różnych, pozanaukowych sferach i dziedzinach życia społecznego. Realizowanych jest wiele projektów i działań skierowanych w stronę samorządów terytorialnych, administracji publicznej, oświaty, służby zdrowia itp. Z nowych, szerokopasmowych łączy mogą korzystać nie tylko placówki naukowe i badawcze. PIONIER tworzony był z myślą o świadczeniu wielu zaawansowanych usług sieciowych w rodzaju elektronicznego rządu, telemedycyny czy zdalnego nauczania. Ich oferta nie powstanie bez współpracy środowisk akademickich z administracją państwową czy służbami publicznymi. A z tym nie jest, na razie, najlepiej.

Nie widać na razie specjalnego, szerokiego zainteresowania ofertą współpracy ze strony administracji państwowej czy służb publicznych. Brakuje pomysłów i wyobraźni na pełne wykorzystanie dla różnorodnych celów społecznych możliwości oferowanych przez PIONIERA. "Trudno znaleźć, zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym, partnerów do wspólnych przedsięwzięć wykorzystujących w pełni możliwości nowych, szerokopasmowych łączy. Nasza propozycja wykorzystania PIONIERA do obsługi rejestrów państwowych, takich jak na przykład CEPiK, na razie nie spotkała się z zainteresowaniem organów rządowych" - wyjaśnia dyrektor Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego. Na szczęście są jednak również i przykłady udanych, społecznie użytecznych inicjatyw podejmowanych z partnerami z kręgów administracji czy innych organizacji ze sfery publicznej. Od kilku lat rozwija się współpraca z Urzędem Miasta Poznania. Wspólnymi siłami tworzony jest Miejski Informator Multimedialny (MIM). Innym przykładem udanego, wspólnego przedsięwzięcia jest także program "Nabór" zrealizowany po raz pierwszy w 2003 r. razem z Wydziałem Oświaty Urzędu Miasta Poznania. Dzięki specjalnej, dostępnej poprzez sieć aplikacji, absolwenci gimnazjów mogą szybko i bez problemu otrzymać miejsca w jednym z preferowanych przez siebie liceów. Pozwala to zaoszczędzić zarówno uczniom, jak i ich rodzicom oraz nauczycielom wielu niepotrzebnych nerwów i stresu. W tym roku z programu "Nabór" skorzystało już także wiele innych miast w Polsce. Stworzony w PCSS specjalny program do tworzenia i prowadzenia bibliotek cyfrowych jest używany przez Poznańską Fundację Bibliotek Naukowych do obsługi dostępnej w Internecie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. We współpracy z Fundacją Edukacji Ekonomicznej prowadzony jest portal programu Interklasa. Razem z Telewizją Polską i krakowskim Cyfronetem oraz warszawską firmą ATM prowadzone są prace nad stworzeniem interaktywnej telewizji - udostępnianiem telewizyjnych zasobów w Internecie.

Większe zainteresowanie ze strony sektora publicznego pozwoliłoby jednak na lepsze, szersze, bardziej zaawansowane wykorzystanie potencjału sieci PIONIER i bazujących na niej aplikacji oraz usług.

Kreowanie rynku

Przedstawiciele Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego są przekonani, że efekty prowadzonych prac badawczo-rozwojowych wpływają także w dużym stopniu na kształt i kierunki rozwoju rynku teleinformatycznego w Polsce. "Tak jak środowisko naukowe przyczyniło się kiedyś w znaczący sposób do popularyzacji Internetu, tak teraz wykreuje rynek Internetu nowej generacji. Nikt inny tego nie zrobi" - zapowiada prof. Jan Węglarz. Testowane w tej chwili rozwiązania uchodzą za innowacyjne, ale z czasem staną się standardowymi, normalnymi składnikami oferty operatorów komercyjnych. Wtedy PCSS zajmie się już innymi, wyprzedzającymi rozwój rynku poszukiwaniami. Do tego czasu będzie oferował swoje usługi wszystkim, którzy potrzebują nowych, niekonwencjonalnych usług. "W Polsce nie ma w tej chwili rynku światłowodów, komercyjni operatorzy praktycznie nie oferują łączy o przepustowości będącej krotnością 10 Gb. My jesteśmy w stanie zapewnić taką przepustowość tym, którzy tego potrzebują" - wyjaśnia dr Maciej Stroiński.

Wiele firm teleinformatycznych bierze zresztą udział w licznych projektach badawczo-rozwojowych i stale współpracuje z poznańskim Centrum. Rynkowi liderzy, tacy jak Sun Microsystems, SGI, Cisco Systems, Alcatel, HP czy Tektronix uczestniczą wspólnie w badaniach nad technologiami gridowymi czy współpracują przy realizacji wielu innych projektów. Wiedzą, że efekty dobrze przeprowadzonych prac badawczo-rozwojowych mogą być bardzo inspirujące w działaniach typowo rynkowych i pomocne w uzyskaniu przewagi konkurencyjnej. Pora, by te oczywiste (dla innych) prawdy zrozumieli również przedstawiciele naszego, rodzimego przemysłu teleinformatycznego. PCSS gotów jest służyć polskiej gospodarce i polskiemu społeczeństwu poprzez udostępnianie wyników swych najnowszych prac.