Arkusz obliczeniowy 1-2-3 UNI, to mocno okrojona i uproszczona wersja arkusza 1-2-3, wersja 2.3, uboższa co do rozmiarów i możliwości funkcjonalnych. Nie pozwala na korzystanie z makrodefinicji, na ograniczony zestaw sterowników drukarkowych, nie umożliwia łączenia danych z kilku arkuszy, itp.

Program dostarczany jest w wersji "prawie spolonizowanej": wprawdzie instrukcja (dotycząca "protoplasty", to jest 1-2-3 w. 2.3) napisana jest po polsku, elektroniczny pomocnik wyświetla informacje po polsku (pod warunkiem korzystania w systemie operacyjnym 5.0 ze strony kodowej 852), ale niektóre komunikaty i opcje menu nadal pojawiają się po angielsku. I tak, zgodnie występują obok siebie "Nazwa" i "Name", "Tak" i "Yes" oraz wiele innych. Jest to niedopatrzenie dość denerwujące i nie świadczy zbyt dobrze o staranności pracy zespołu przygotowującego polonizację programu.

Instalacja programu niestety nie jest prosta: żądanie od przypadkowego amatora komputeryzacji wiedzy, czy posiadana przez niego drukarka jest tekstowa czy graficzna i nie informowanie go, jakie będą konsekwencje decyzji, jest chyba nieporozumieniem. Instalacja tak prostego programu nie powinna być równie skomplikowana, jak dla znacznie potężniejszego oryginału. Wydaje się też, że ograniczenie możliwości wydruku tylko do trybu graficznego wydatnie uprościłoby korzystanie z programu i usunęło jedno ze źródeł frustracji: fatalne wydruki w trybie tekstowym. Dopuszczalny rozmiar arkusza jest tak mały, że szybkość wydruku tekstowego w porównaniu z wydrukiem graficznym nie ma tu istotnego wpływu. Program instalacyjny wykrywa typ karty graficznej komputera i odpowiednio dopasowuje wyświetlanie na ekranie. Niestety, nie uwzględniono monitora monochromatycznego z kartą VGA, co powoduje, że wiele napisów na ekranie jest nieczytelnych, a znaki sformatowane "kolorowo" stają się zupełnie niewidoczne.

Program korzysta z własnego środowiska graficznego i własnego zestawu czcionek ekranowych i drukarkowych, zawierających polskie litery zgodnie z tablicą kodową 852. Jest to znaczne udogodnienie, ale także utrudnienie, gdyż zajmuje ok. 3 MB pamięci masowej, wyklucza więc korzystanie z programu na komputerze bez dysku stałego.

Dopuszczalny rozmiar arkusza wynosi 128 na 128 komórek, ale i tak próba stworzenia arkusza o sensownym rozmiarze prowadzi dość szybko do przepełnienia pamięci i odmowy dalszej współpracy. Wynika to z faktu, że program nie potrafi korzystać z pamięci stronicowanej LIM EMS. Mnie udało się utworzyć bardzo prosty arkusz obliczeniowy o rozmiarach 54 kolumny na 127 wierszy i pozostało jedynie ok. 4 kB wolnej pamięci.

Liczba dostępnych funkcji obliczeniowych nie jest dokładnie znana. Można jedynie domniemywać, że są to te same funkcje co w programie 1-2-3 w. 2.3 - dokumentacja programu nie zawiera informacji na ten temat. Możliwości graficzne arkusza są duże, a tworzone wykresy odznaczają się dobrą jakością (p. zrzut ekranu przykładowego arkusza WYKRES.WK1, dostarczanego z arkuszem).

Zalety

Program jest bardzo tani (49 USD) i może stanowić dobre wprowadzenie do arkusza obliczeniowego, pod warunkiem, że będzie dostępny do niego dobry samouczek lub odpowiedni podręcznik pomocniczy. Tych, którym program się spodoba, szybko zachęci do zakupu bogatszej wersji macierzystej to jest 1-2-3 wersja 2.3. Razem z programem dostarczane są trzy przykładowe arkusze, w tym książka przychodów i rozchodów (p. rysunek). Okazuje się, że jest to prawie najtańsza, kompletna, dość przyzwoicie wykonana książka przychodów i rozchodów dostępna w Polsce, na dodatek zawierająca program arkusza obliczeniowego!

Wady

Program - jak na swe możliwości funkcjonalne - ma zbyt skomplikowaną strukturę menu, odziedziczoną po poprzednich wersjach programów 1-2-3 i operowanie nim może być frustrujące dla początkującego adepta arkuszy obliczeniowych. Brak elektronicznego samouczka lub dobrego podręcznika wprowadzającego w problematykę korzystania z arkuszy obliczeniowych, szybko zniechęci wielu amatorów. Na zachodzie Europy i w USA arkusze 1-2-3 są popularne już od wielu lat i liczba podręczników wprowadzających jest ogromna; u nas nie ma wcale takich podręczników. Jeśli więc firma Unicorn ma ambicję rozpowszechnienia tego arkusza, to zamiast kompletnego podręcznika do programu 1-2-3 w. 2.3 powinna raczej dostarczać dobry samouczek.

Porównanie z innymi arkuszami

Program nie ma równie taniego konkurenta na rynku, z którym można by go porównać. Najbliższy, jeśli chodzi o możliwości funkcjonalne (ale nie o cenę), jest arkusz obliczeniowy w pakiecie zintegrowanym Microsoft Works for Windows. Ten program także operuje w środowisku graficznym, ale jego możliwości są znacznie większe, gdyż korzysta on ze wszystkich programów środowiska Windows. Operowanie opcjami az rozwijanych menu Works jest także znacznie prostsze, a możliwości wydruku znacznie większe. Bardzo łatwo można też włączyć części arkusza do dokumentów tekstowych, korzystać ze zintegrowanej bazy danych, itd.

Możliwości obliczeniowe arkusza z Works for Windows są praktycznie takie same jak programu 1-2-3 UNI, ale dopuszczalny rozmiar arkusza znacznie większy (256 kolumn na 16 384 wiersze). Także możliwość operowania pamięcią wirtualną przez środowisko Windows praktycznie wyklucza ograniczenia ze względu na przepełnienie pamięci.

Szybkość wykonywania operacji przez program 1-2-3 UNI i Works są zbliżone (wspomniany arkusz o rozmiarze 54 kolumny na 127 wierszy każdy z tych arkuszy przeliczał w czasie ok. 5 sek).

Polecać czy nie?

Zdecydowanie tak, ale polecałbym także Works for Windows. Mnie denerwuje archaiczna struktura menu 1-2-3UNI, zachwyca zaś prostota korzystania z programów w środowisku Windows. Niemniej, ktoś, kto nie zna angielskiego i nie wie jak zainstalować polskie litery do Windows (a najtańsza instalacja tych liter kosztuje mniej więcej tyle samo co cały program 1-2-3 UNI) - powinien raczej wybrać 1-2-3 UNI.