Wraz z rozszerzaniem się sfery zastosowań technologii webowej rośnie potrzeba instalowania coraz nowszych serwerów webowych, często używanych również w charakterze platform tworzenia oprogramowania. Większa niż kiedykolwiek obfitość mechanizmów zawartych w produktach oferowanych dzisiaj na rynku stawia użytkownika przed problemem wyboru serwera webowego - odpowiedniego dla eksploatowanej intrasieci lub ekstranetu. Niniejszy przegląd serwerów webowych może służyć ''pierwszą pomocą'' w procesie podejmowania decyzji o takim wyborze.

Konieczność uruchamiania coraz nowszych serwerów webowych w intrasieciach (ekstranetach) to dla wielu organizacji problem doboru produktu optymalnego dla istniejącego środowiska. Wybór jednego typu serwera webowego dla całej intrasieci ma szereg zalet - minimalizuje czas potrzebny na zaznajomienie się z jego administrowaniem oraz ogranicza zakres problemów związanych z zarządzaniem (większość dostawców oferuje produkty pozwalające na wprowadzanie zmian do wielu serwerów jednocześnie - z pojedynczej konsoli zarządzania).

Ważne jest też, aby wybrany produkt mógł pracować na więcej niż tylko jednej platformie. Może to mieć niebagatelne znaczenie w razie planów rozwoju sieci przewidujących nowe platformy operacyjne. Z kolei użytkownicy zaniepokojeni przedłużającym się "porodem" Windows 2000 nie muszą ograniczać się do serwerów pracujących wyłącznie pod NT - mogą teraz poważnie myśleć o Linuxie, mając na uwadze również to, że oprogramowanie Linuxa często jest darmowe. W załączonej tabeli jest kilka propozycji bezpłatnych ofert, takich m.in. jak Apache Web Server i Microsoft Internet Information Server dołączany do Windows NT. Serwery webowe z firm Apache i Microsoft to według Netcraft Web Server Survey ponad 75 proc. rynku serwerów webowych (http://www.netcraft.com/survey ).

Większość serwerów webowych kosztuje poniżej 2000 USD, chociaż są też i takie (np. Web390 firmy Information Builder, pracujący na platformie mainframe IBM MVS), których cena przekracza 20 000 USD.

Obecnie rynek serwerów webowych oferuje duży wybór produktów: pojawiło się wielu nowych dostawców, a marki już istniejące znacznie powiększyły możliwości swoich pakietów, wyposażanych w szereg nowych mechanizmów.

W ocenie serwerów webowych należy brać pod uwagę łatwość zarządzania. W większości przypadków oznacza to dobrze zaprojektowany graficzny interfejs użytkownika (GUI). GUI powiązane z Windows NT są łatwe do opanowania przez administratorów i zawierają podstawowe mechanizmy administrowania. Serwery Netscape i innych dostawców pracują na różnych platformach i najczęściej oferują GUI oparty na przeglądarce.

Administrowanie to jeden z aspektów zarządzania serwerem webowym, na który należy zwracać szczególna uwagę. Równie ważna jest obsługa SNMP, pozwalająca na powiązanie serwera webowego z systemem zarządzania siecią. Wśród produktów wymienionych w tabeli wsparcie SNMP zawierają jedynie Lotus Domino Application Server R5, Netscape Enterprise Server 3,6 i IIS 4.0.

Często też potrzebna jest wiedza o tym, kto i jak często odwiedza ośrodek webowy. Wszystkie prezentowane w tabeli serwery webowe tworzą logi rejestrujące aktywność serwera, jednak formaty tych logów są różne: obejmujące NCSA (Combined NCSA), CERN (Common CERN) i Extended Log File Format. Jednak tylko kilka serwerów zawiera możliwości analizowania logów i to w ograniczonym zakresie. W tej dziedzinie trzeba szukać dobrych narzędzi poza rynkiem serwerów webowych.

Rzut oka na platformy

W celu ograniczenia możliwości pomyłek i czasu potrzebnego na instalację jest pożądane, aby serwer webowy mógł pracować na platformie już istniejącej w sieci. Łatwiej jest zdecydować się na Unix, gdy jest się specjalistą unixowym - zaprzysięgli fani Unixa prawdopodobnie nie zaakceptują NT, niezależnie od tego, jak pozytywna jest opinia o łatwości jego zarządzania.

Apache Group oferuje najszerszy zakres platform, na których może pracować Apache Web Server 1.3.4 - są to zarówno NT, jak i różne mutacje Unixa. Należy jednak mieć na uwadze to, że wersja dla NT jest nowa i nie wykazuje takiej stabilności jak jej odpowiedniki unixowe. Z drugiej strony IIS 4.0 jest organicznie zintegrowany z systemem operacyjnym NT i jego usługami katalogowymi (równocześnie jednak ograniczony wyłącznie do tej platformy).

W badaniach Netcraft trzecie miejsce na rynku zajmuje firma Netscape, a jej produkt Enterprise Web Serwer pracuje na platformach operacyjnych NT, Sun Solaris, HP-UX, IBM AIX, DEC Unix, SGI Irix, a w połowie tego roku będzie także na Linux.

Ponieważ Unix pracuje na platformach sprzętowych w wysokim stopniu skalowalnych, jest więc z definicji najlepszym systemem operacyjnym dla wielkich ośrodków, charakteryzujących się dużym natężeniu ruchu sieciowego. Największą liczbę zainstalowanych serwerów webowych na platformie Unixa ma Apache, za nim podąża thttpd Acme Laboratories i Stronghold firmy C2Net Software. Apache i thttpd są bezpłatne. Stronghold, który jest w istocie produktem Apache uzupełnionym o pełne wsparcie techniczne, kosztuje 995 USD (co nie jest zresztą zbyt wielkim wydatkiem w środowiskach korporacyjnych, dla których sprawne wsparcie techniczne jest elementem kluczowym).

Ponieważ w centrum zainteresowania użytkowników znalazł się ostatnio Linux, to można oczekiwać, że niedługo stanie się on jedną z popularniejszych platform serwerów webowych. Już teraz Apache, AOL Server (America OnLine), Roxen (Idonex), Zeus Web Server 3.0 (Challenger and Zeus Technology) obsługują platformę Linux. Secure Web Server 2.0 firmy Red Hat Software jest natomiast pierwszą ofertą na platformę Linux zawierającą obsługę SSL (Secure Socket Layer).

Istnieją także pakiety pracujące na platformie MacOS, chociaż nie zaleca się opierania poważnego biznesu na platformie Macintosh (czy też Windows 95/98), a to z powodu małej skalowalności i wydajności tych, z natury desktopowych, systemów. WebSTAR firmy StarNine Technology szczyci się największym udziałem w rynku serwerów webowych dla Macintosha (wg Netcraft).

Jeżeli ośrodek webowy ma być posadowiony na mainframe lub systemach skali pośredniej, to wybór jest, niestety, ograniczony. Jedynie Apache, Information Builders i Lotus oferują produkty dla tego sektora rynku serwerów webowych.

Spojrzenie w przyszłość

Instalacje intrasieci zaczęły pojawiać się bardziej masowo w roku 1997, a prawdziwa ich ekspansja nastąpiła w 1998 r. Rok 1999 natomiast, w opinii obserwatorów rynku, ma być rokiem ekstranetu - między innymi z powodu burzliwego rozwoju komunikacji business-to-business. Można więc oczekiwać większej konsolidacji wielu małych serwerów fizycznych w duże platformy sprzętowe. Przewiduje się, że w końcu roku 2000 pojedynczy serwer będzie zdolny do obsługi dziesiątków tysięcy wirtualnych domen.

Nie należy jednak oczekiwać, że wszystko będzie dostępne w "jednym pudełku". Niezależnie jaki serwer zostanie wybrany, to nadal trzeba będzie dokupić do niego oprogramowanie niezbędne do stworzenia odpowiedniego środowiska webowego.

Próbka serwerów WWW

Od roku 1997 na rynku serwerów webowych zaszły pewne zmiany: znikły niektóre małe firmy i pojawiło się wiele nowych. Wśród omawianych produktów, pochodzących od ośmiu dostawców, znalazły się również zupełnie świeże, pochodzące od firm Idonex i Zeus Technology.

Z ośmiu omawianych serwerów najlepsze cechy prezentuje Netscape Enterprise Server 3.6. Na drugim miejscu można wymienić Lotus Domino Application Server R5.

Enterprise Server góruje nad produktem Lotusa łatwością administrowania (serwer aplikacyjny Domino jest z natury bardziej złożony), ale z kolei Lotusowi można przyznać punkty za wyczerpujące mechanizmy raportowania. Oba produkty są łatwe do instalowania.

Spośród omawianych produktów Internet Information Server 4.0 Microsoftu (IIS) jest jedynym darmowym serwerem webowym na platformę NT. Jest on logicznym wyborem dla każdego, kto eksploatuje Windows NT Server 4.0, z uwagi na "rodzinne" powiązania tych pakietów.

Brak połączeń z bazą danych i mechanizmów ochrony obniża wartość WebSite Professional 2.0 firmy O'Reily & Associates. WebSite może zachęcać jednak łatwością administrowania i funkcją QuickStats, przetwarzającą dowolny format logu, niezwykle użyteczną dla szybkiego przeglądania statystyk określających, kto odwiedza ośrodek webowy i jak często.