Polskie litery w DOS-ie i w Windows

W zasadzie problem polskich liter w DOS-ie został rozwiązany wraz z pojawieniem się systemu MS-DOS w wersji 5.0. W ramach systemu dostarczany jest sterownik polskiej klawiatury, a definicje postaci ekranowej liter znajdują się w pliku EGA.CPI na stronie kodowej 852. Praktyka pokazuje, że rozwiązanie to nie zadawala nikogo, a zwłaszcza tych, którzy w ramach pracy zawodowej zgromadzili duże zbiory dokumentów zapisanych w nadal popularnych kodach Mazovii.

W zasadzie problem polskich liter w DOS-ie został rozwiązany wraz z pojawieniem się systemu MS-DOS w wersji 5.0. W ramach systemu dostarczany jest sterownik polskiej klawiatury, a definicje postaci ekranowej liter znajdują się w pliku EGA.CPI na stronie kodowej 852. Praktyka pokazuje, że rozwiązanie to nie zadawala nikogo, a zwłaszcza tych, którzy w ramach pracy zawodowej zgromadzili duże zbiory dokumentów zapisanych w nadal popularnych kodach Mazovii.

Należę do tych, którzy chwilowo nie zamierzają przechodzić na zapis dokumentów w zgodzie ze stroną kodową 852, choćby z tego powodu, że proponowany mi sterownik jest przystosowany do tzw. klawiatury maszynistki. Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka: piszę już tyle lat na neutralnej klawiaturze międzynarodowej z polskimi literami przypisanymi do odpowiedniej litery łacińskiej naciskanej razem z klawiszem CTRL (dysponuję także sterownikiem klawiatury działającym od naciśnięcia klawisza ALT), że pewnie już przy niej pozostanę.

Po zakupieniu komputera z kartą VGA musiałem ponownie rozwiązać problem polskich liter na ekranie. Przerobiłem plik EGA.CPI z systemu w wersji 4.01 w taki sposób, że zamiast stronicy kodowej 850 (strona zachodnioeuropejska) zawiera powtórzoną 437 (amerykańską), ale z numerem 850. W tej nowej stronicy kodowej 850 wstawiłem we właściwe miejsca, zgodnie z kodami Mazovii, definicje postaci ekranowych polskich liter i otrzymałem w ten sposób bardzo wygodną reprezentację ekranową. Pomysł docenią zwłaszcza ci, którzy próbują wywołać program Norton Commander z załadowaną jakąkolwiek stroną kodową (poza stroną amerykańską 437). Przerobiony plik, któremu nadałem nazwę EGA.ML, daje się używać także w systemie 5.0. Dla wywołania tej definicji polskich liter należy w pliku CONFIG.SYS umieścić następujące wiersze:

country=033,,c:\dos\country.sys

devicehigh=c:\dos\display.sys con=(ega,437,1)

oznaczające, że definiujemy sposób wyświetlania na ekranie korzystając z wbudowanej stronicy kodowej 437 i dodatkowej stronicy ładowalnej oraz że przyjmujemy konwencje dotyczące dowolnego kraju, w którym obowiązują strony kodowe 437 i 850 (w tym przypadku jest to Francja). W celu załadowania tej stronicy kodowej w pliku AUTOEXEC.BAT umieszczamy następujące trzy linie:

loadhigh c:\dos\nlsfunc.exe c:\dos\mode con codepage

prepare=((850) c:\dos\ega.ml)

chcp 850

Pierwsza uzupełnia system o funkcje umożliwiające przełączanie stron kodowych, druga przygotowuje dodatkową stronicę, ładowaną do pamięci karty VGA z pliku EGA.ML, trzecia przełącza system na wyświetlanie zgodnie ze standardem Mazovia. Jeżeli chcemy powrócić do stronicy amerykańskiej wystarczy wywołać polecenie

chcp 437

Stronę "polską" przywraca polecenie

chcp 850

Mój sterownik polskiej klawiatury nosi nazwę KLC.COM, działa przy naciśnięciu klawisza Ctrl i odpowiedniej łacińskiej litery (lub KLA.COM - naciskanie odpowiedniej łacińskiej litery z klawiszem Alt) i jest także ładowany z pliku AUTOEXEC.BAT.

(Pliki EGA.ML, KLA.COM, KLC.COM i KL.DOC dostępne są w redakcji ComputerWorld nieodpłatnie, pod warunkiem, że osoba zainteresowana nie będzie czerpać korzyści z ich rozpowszechniania i nadeśle własną dyskietkę oraz kopertę ze znaczkiem. Jeśli spodobają się, zachęcam do wpłacenia dowolnej kwoty na fundusz SOS J. Kuronia, PCK lub inny cel społeczny).

Czytelnik ma prawo zapytać dlaczego tak dużo mówimy o polskich literach w DOS-ie, zamiast mówić o Windows? Sprawa jest o tyle ważna, że tylko tak zainstalowane polskie litery przenoszą się do pełnoekranowego okienka DOS-u w Windows. Jeżeli z Windows wywołamy DOSPrompt, to będzie on miał nadal zdefiniowane polskie litery na ekranie i będzie działał sterownik klawiatury. Inne metody, polegające na ładowaniu definicji polskich liter do pamięci karty VGA (lub EGA) za pomocą powszechnie dostępnych programów, na przykład FONTEDIT (program opracowany przez współpracowników PC MAGAZINE i rozpowszechniany w sieci tego pisma, a także dostępny w Polsce w wielu BBS-ach), nie działają dobrze. Każde wywołanie dowolnego programu graficznego powoduje zniszczenie definicji i konieczność powtórnego ładowania znaków. Ponadto znaki te nie przenoszą się do DOS-owego okienka w Windows.

Aby polskie znaki zainstalowane w DOS-ie poprawnie pojawiały się w pełnoekranowym oknie DOS-owym z programu Windows 3.1, należy koniecznie operację instalowania i przełączenia strony kodowej na polską (w tym przypadku przerobioną stronę 850) wykonać przed instalacją programu Windows!

Polskie litery w Windows

W Polsce pojawiło się wiele rozwiązań programowych umożliwiających wprowadzenie polskich liter do programu Windows. Opiszę tylko tę instalację, którą znam, bo jej używam: PolWin 2.1 warszawskiej firmy MSP. Program ten instaluje polskie litery tylko w wersji 3.0 Windows, odmawia natomiast instalacji w wersji 3.1. Mam nadzieję, że obecny już w Polsce program w wersji 3.1, będzie niedługo przystosowany do języka polskiego, przynajmniej tak, że będzie zawierał skalowalne polskie litery. Na razie zadowalajmy się tym co mamy, to jest możliwością instalacji polskich liter nieskalowalnych. Wprowadzanie polskich liter według dokumentacji firmy MSP jest proste do momentu, gdy w dokumentacji napisano "...następnie zainstaluj softfonty (..) programem Font Installer w standardowy sposób, opisany w instrukcji do MS-Windows". I tu zaczynają się schody. Aby ułatwić życie wszystkim tym, którzy instalują polskie litery do drukarki laserowej podaję opis tego procesu.

Każdy krok procesu instalowania polskich liter w wersji 3.0 jest zilustrowany zrzutem właściwego okienka z ekranu komputera.

1. Wywołujemy (tupiemy dwukrotnie myszą w ikonę) Control Panel.

2. Wywołujemy Printers. Ponieważ przy instalacji Windows została zainstalowana drukarka Hewlett Packard LaserJet, pojawia się w okienku jako drukarka aktywna.

3. Wywołujemy Configure.

4. Wywołujemy Setup. Jeśli w drukarce mamy zainstalowane więcej niż 1 MB pamięci, to możemy zmienić rozdzielczość grafiki na 300 punktów na cal.

5. Wywołujemy Fonts. Pojawiają się dwa puste okienka, z informacją, że żadne fonty nie zostały zainstalowane.

6. Wywołujemy Add fonts. Pojawia się okienko, w którym wpisujemy nazwę katalogu z wkopiowanymi plikami fontów ładowalnych drukarki. Program PolWin umieszcza je normalnie w katalogu C:\WINDOWS\PLHPFONT. Naciskamy Enter.

7. Wywołany zostaje program instalacyjny fontów do drukarki (Printer Font Installer). W prawej części pojawia się wykaz fontów znajdujących się w wymienionym przez nas katalogu.

8. Zaznaczamy klawiszem myszy po kolei każdą nazwę fontu, co uaktywnia opcję Add. Po zakończeniu czynności wybieramy opcję Add.

9. W nowym okienku piszemy dokładnie tę samą nazwę katalogu, w którym już znajdują się fonty, to jest C:\WINDOWS\PLHPFONT.

10. Fonty zostają przeniesione do okienka z lewej strony programu instalacyjnego. Program ponadto tworzy pliki miary fontów (o nazwie fontu, z rozszerzeniem .PFM). Wybieramy teraz wszystkie pliki fontów i naciskamy opcję Edit.

11. Wybieramy po kolei pliki fontów i wybieramy opcję Edit. W rubryce Name dopisujemy na końcu nazwy pojawiającego się fontu jedną spację i duże litery PL i naciskamy Enter.

Teraz wystarczy wyjść z programu naciskając kilkakrotnie Enter, aby powrócić do Control Panel. W taki sposób zostały zainstalowane polskie znaki do drukarki laserowej w Windows 3.0.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200