Nowe generacje 64-bitowych serwerów i architektura blade przyjmują się na polskim rynku bardzo powoli. Króluje platforma x86-32.

IDC ocenia, że na świecie w 2003 r. sprzedano 5,3 mln serwerów, w tym 87% stanowiły komputery oparte na 32-bitowej architekturze x86.

Według Gartnera na rynku światowym największe obroty w sprzedaży serwerów w 2003 r. osiągnął IBM - 14,8 mld USD (10-proc. wzrost w porównaniu z 2002 r.). Firma ta uzyskała 32-proc. udział w rynku pod względem wartości, wyprzedzając HP (12,5 mld USD, 27% rynku, wzrost o 5%). Największy, 22-proc. wzrost obrotów odnotował Dell (4 mld USD, ok. 9-proc. udział), plasując się na czwartym miejscu w tym rankingu za Sun Microsystems (5,5 mld USD, spadek o 15%). Mimo spadku sprzedaży Sun pozostał liderem na rynku systemów unixowych z 32-proc. udziałem, ale jego przewaga nad HP stopniała do mniej niż 1%.

W roku 2003 HP był liderem w sprzedaży serwerów intelowskich z 33,8-proc. udziałem w rynku i 5-proc. wzrostem obrotów. Z kolei w Europie - wg IDC - sprzedano 1,3 mln serwerów (wzrost o 19,2%), a obroty zwiększyły się do 13,1 mld USD (wzrost o 6,1%). Jeśli chodzi o systemy 64-bitowe, warto zauważyć, że na świecie sprzedano 19 tys. serwerów z procesorami Itanium oraz 35 tys. komputerów wyposażonych w procesory AMD Opteron. W porównaniu z 5,3 mln wszystkich sprzedanych serwerów są to wciąż liczby znikome.

Króluje segment MŚP

W Polsce tendencje rynkowe były podobne jak na świecie. Spadek sprzedaży serwerów RISC wyniósł ok. 23%, choć uwzględniając inne platformy poza x86, wartość ta zmniejsza się do 14%.

15-procentowy, sumaryczny wzrost sprzedaży serwerów był jednak mniejszy niż średnia europejska (ponad 19%), a wartość lokalnego rynku praktycznie się nie zmieniła (w Europie nastąpił średni wzrost o ok. 6%). Wynika to przede wszystkim z nieco innej struktury popytu - na masowym rynku w Polsce są sprzedawane przede wszystkim najtańsze modele sprzętu. Można zauważyć, że platformy x86 mają aż 94-proc. udział, podczas gdy średnia światowa stanowi tylko 87%.

Do tego typu struktury popytu swoją ofertę dopasowują producenci. Większość z nich podkreśla, że zamierza koncentrować się na rynku MŚP. Łukasz Świątek z Sun Microsystems mówi, że choć firma przede wszystkim "będzie się starała umacniać swoją pozycję na rynku korporacyjnym EMM (Enterprise and Mid Market), to największej sprzedaży oczekuje w segmencie tanich systemów klasy workgroup".

Według IDC 46% obrotów związanych ze sprzedażą systemów unixowych należało w Polsce do HP. Firma ta jest również liderem w sprzedaży serwerów x86, gdzie osiągnęła 31,3-proc. udział, a więc minimalnie tylko mniejszy niż na rynku światowym.

Popyt na serwery z Itanium, a także komputery z 64-bitowymi procesorami AMD Opteron był w Polsce minimalny - serwery z Itanium to zaledwie 0,7% rynku. Ale jeśli porównać tę liczbę z udziałem tego typu komputerów na rynku światowym, gdzie wyniósł on mniej niż 0,5%, można wysnuć wniosek, iż polscy użytkownicy należą do liderów w implementacji nowych technologii. W praktyce minimalne było również zapotrzebowanie na serwery blade.

Jak twierdzi Paweł Wójcik, odpowiedzialny w Fujitsu Siemens Computers za sprzedaż serwerów intelowskich, "serwery blade i procesory 64-bitowe są w Polsce implementowane bardzo powoli i z rezerwą, a na zwiększenie sprzedaży trzeba będzie jeszcze poczekać".

Warto jednak zauważyć, że w 2003 r. uruchomiono na Politechnice Gdańskiej superkomputer wyposażony w 256 procesorów Itanium 2 1,3 GHz. Został on zbudowany przez Optimusa i znalazł się na 231. miejscu listy TOP500 (500 największych komputerów na świecie), opublikowanej w listopadzie.

W Polsce mocną pozycję mają też lokalne firmy składające komputery, które wprowadziły na rynek co piąty sprzedany serwer.

Początki 64-bitowej transformacji

64-bitowe procesory i serwery są dostępne na rynku już od wielu lat. Można tu wymienić procesory RISC UltraSparc firmy Sun Microsystems, procesory HP PA-RISC, których architekturę opracowała pierwotnie MIPS Technologies, a następnie rozwijały niezależnie m.in. Toshiba, Silicon Graphics i Digital Equipment (firma przejęta przez HP), procesory Intel Itanium wykorzystujące nową, oryginalną architekturę EPIC oraz najnowsze układy IBM PowerPC 970 (przez Apple nazywane G5).

Ale wprowadzone w ub.r. procesory AMD Opteron (kwiecień 2003 r.) i Athlon 64 (wrzesień 2003 r.) mogą się zapisać w historii jako układy, które rozpoczęły kolejną rewolucję platform komputerowych i transformację od 32- do 64-bitowych systemów przetwarzania danych na rynku masowym.

Inaczej niż w przypadku procesorów Itanium, które wykorzystują zupełnie nowy zestaw instrukcji IA-64, AMD zdecydowała się na rozszerzenie istniejącej listy rozkazów IA-32 o instrukcje 64-bitowe, budując architekturę AMD64. Umożliwia to rozszerzenie dostępnej przestrzeni adresowej i uruchamianie aplikacji 64-bitowych, ale jednocześnie pozwala na pracę starszych wersji programów 32-bitowych bez potrzeby rekompilacji lub emulacji istotnie obniżającej wydajność.