Standardy na zapleczu

Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej polska administracja będzie musiała włączyć się w paneuropejski system wymiany informacji. Obowiązują tu standardy tworzone w ramach programu IDA, traktowanego jako swoiste zaplecze teleinformatyczne Unii.

Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej polska administracja będzie musiała włączyć się w paneuropejski system wymiany informacji. Obowiązują tu standardy tworzone w ramach programu IDA, traktowanego jako swoiste zaplecze teleinformatyczne Unii.

Przy okazji akcesji Polski do Unii Europejskiej omawia się szczegółowo wiele aspektów owego niezmiernie skomplikowanego procesu. Dziwne, ale umyka przy tym jeden z najważniejszych - fakt, że wraz z akcesją administracja Polski włączy się do paneuropejskiej sieci wymiany danych obejmującej administracje państw Wspólnoty i administracje krajów członkowskich. A wszak to administracja jest "pierwszą linią" stykającą się z teorią i praktyką działania Unii Europejskiej. Szczególną rolę w tym procesie odgrywa Program Wspólnot Europejskich IDA II, którego znaczenie będzie wkrótce jeszcze większe.

IDA jest jednym ze starszych Programów Wspólnotowych. Jego historia sięga lat 90., kiedy to wraz z rozwojem instytucjonalnym Unia Europejska zadecydowała o stworzeniu aparatu wymiany informacji w obrębie jej instytucji oraz administracji krajów członkowskich. W rezultacie w 1995 r. został formalnie uruchomiony Program IDA, który miał służyć koordynacji i wspieraniu działań w obrębie systemów teleinformatycznych tworzonych w administracjach krajów członkowskich i instytucjach UE.

W roku 1999 zapoczątkowano II fazę IDA (stąd IDA II), która kończy się z końcem 2004 r. Warto dodać, że w planie działania eEurope 2002 program IDA został wskazany jako jedno z jego głównych narzędzi realizacyjnych - szczególnie w obszarze zapewnienia interoperacyjności systemów administracji wspólnotowych oraz świadczenia usług klasy e-government dla obywateli i przedsiębiorstw.

Cele

Misją Programu IDA (Interchange of Data between Administrations) jest koordynacja procesu tworzenia transeuropejskich sieci telematycznych pomiędzy administracjami. Wszędzie tam, gdzie niezbędna jest wymiana danych w skali europejskiej, działa Program IDA, który jest zarazem narzędziem niezbędnego reengineeringu procesów biznesowych administracji.

Generalnie prace Programu IDA skupiają się na następujących celach:

  1. Wspieranie implementacji sieci sektorowych w obszarach priorytetowych Wspólnot.
  2. Rozwijanie narzędzi współdziałania i ich wykorzystania w sieciach sektorowych.
  3. Rozszerzanie korzyści płynących z sieci na przedsiębiorstwa i obywateli Wspólnot.
  4. Współpraca z administracjami krajowymi.
  5. Współpraca z innymi podmiotami UE w wymienionym obszarze.
IDA jest jednym z obszerniejszych Programów Wspólnot. Obejmuje wiele projektów realizowanych wg jednolitych zasad metodycznych, organizacyjnych i finansowych, a zwłaszcza z wykorzystaniem wspólnej infrastruktury i architektury systemowej. Można je podzielić na dwie grupy: projekty horyzontalne (HAM) i projekty sektorowe (PCI).

Pierwsze mają na celu tworzenie wspólnej infrastruktury sieciowej - przede wszystkim głównej wewnętrznej sieci teleinformatycznej Wspólnot TESTA, standardów architektury wykorzystujących ją systemów, interoperacyjności i zasad metodycznych realizacji systemów informatycznych, a także gotowych narzędzi informatycznych, które mogą być wykorzystywane nieodpłatnie w administracji krajów Wspólnot (takich jak słynny pakiet pracy grupowej Komisji Europejskiej CIRCA).

W drugiej grupie znajdują się działania zmierzające do tworzenia systemów teleinformatycznych dla konkretnych obszarów merytorycznych nadzorowanych przez odpowiednie Dyrekcje (jak rolnictwo, ochrona zdrowia, środowiska itd.) z wykorzystaniem infrastruktury zbudowanej w ramach projektów horyzontalnych IDA.

Sieć

TESTA (Trans-European Services for Telematics between Administrations) jest wydzieloną siecią transmisji danych służącą do wymiany informacji pomiędzy administracjami krajowymi oraz wspólnotowymi. Obecnie jest to sieć wykorzystywana przez zdecydowaną większość systemów sektorowych Komisji. Przewiduje się, że ich liczba w najbliższym czasie znacząco wzrośnie.

Standardy na zapleczu

Model logiczny sieci TESTA

Z technicznego punktu widzenia TESTA jest siecią opartą na protokole TCP/IP, galwanicznie separowaną od Internetu. W ramach sieci TESTA funkcjonuje wewnętrzna poczta elektroniczna, system pracy grupowej bazujący na pakiecie CIRCA (rozwijanym przez IDA), a przede wszystkim system wewnętrznej infrastruktury klucza publicznego (PKI). Sieci sektorowe funkcjonują w ramach TESTA jako VPN. Obecnie TESTA służy do przesyłania informacji jawnych (niekiedy wykorzystuje się szyfrowanie sprzętowe). Trwają prace nad akredytacją sieci TESTA do przesyłania informacji o charakterze EU RESTRICTED (zastrzeżone), co ma nastąpić jeszcze w 2004 r. Następnym etapem ma być akredytacja TESTA do poziomu EU CONFIDENTIAL (poufne) - proces ten zacznie się najprawdopodobniej w 2006 r.

Budowa sieci TESTA rozpoczęła się w 1996 r., a w roku w 2000 rozpoczęto tzw. drugą fazę projektu (TESTA II) związaną z jej gruntowną przebudową w kierunku tzw. pełnej struktury domenowej. Prace nad nową edycją sieci (tzw. TESTA III) zakładają, że TESTA będzie główną, wewnętrzną siecią komunikacyjną Wspólnot. Będzie ona wykorzystywana przez wszystkie systemy sektorowe Komisji, przesyłające dane, których nie można wymieniać przez Internet. Plan zakłada ponadto, że nowa sieć będzie administrowana przez Komisję, ale dostępna dla systemów innych instytucji wspólnotowych (jak Rada UE, Parlament, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy itd.).

Standardy

Równolegle z pracami nad infrastrukturą sieciową został stworzony dokument nazywany IDA Architecture Guidelines (IDA AG), który miał stanowić wytyczne w zakresie architektury dla paneuropejskich systemów informatycznych wykorzystujących infrastrukturę sieciową IDA. Dokument ten stał się obecnie de facto punktem odniesienia także dla systemów budowanych wewnątrz administracji krajowych i Wspólnot.

Generalną zasadą IDA AG jest oparcie systemów informacyjnych administracji na standardach międzynarodowych (ISO, ITU) i uznanych technologiach bazujących na otwartych standardach (m.in. IETF, W3C, OASIS, Unicode, OMG, OMA, WfC/BPMI i Java).

Dlaczego musimy być na zapleczu

W mass mediach porusza się wiele aspektów akcesji, ale bardzo mało mówi się o konieczności przyłączenia krajowej administracji do wspólnotowych sieci teleinformatycznych i wynikających stąd konsekwencjach. W UE funkcjonuje wiele wydzielonych sieci transmisji danych między administracjami krajów członkowskich i administracją Wspólnot. Są to sieci dla obszarów merytorycznych Wspólnot (tzw. sektorów) realizujących praktycznie zapisy wielu Dyrektyw, które Polska musi spełnić wraz z akcesją do Unii Europejskiej. Innymi słowy, przejmując acquis communautaire, Polska musi uruchomić wspomniane systemy w administracji. W zdecydowanej większości systemy te wykorzystują opisaną tutaj sieć TESTA.

Wraz z podpisaniem przez Polskę tzw. Memorandum of Understanding Zespół Programu IDA rozpoczął przygotowania (w tym finansowe) do uruchomienia węzła sieci TESTA w naszym kraju i wsparcie procesu podłączania sieci sektorowych "od strony Unii Europejskiej". Jest to zadanie całkowicie realizowane przez stronę europejską i przez nie finansowane. Węzeł sieci TESTA już funkcjonuje w DRP MSWiA. Trwają intensywne prace nad infrastrukturą krajową umożliwiającą podłączenie urzędów administracji krajowej do poszczególnych sieci sektorowych.

Jaki wpływ na funkcjonowanie polskiej administracji będą miały: program IDA i jego następca IDABC? Zasadniczą sprawą jest standaryzacyjny charakter Programu IDA, który zostanie wzmocniony w jego nowej fazie. Dlatego też Program IDA skonstruowany jest odmiennie od lepiej znanych w Polsce programów Wspólnot, takich jak eContent, eTEN czy II Linii Tematycznej (IST) 6. Programu Ramowego Badań i Rozwoju. Z punktu widzenia metodyki IDA to program implementacyjny obejmujący budowę paneuropejskich systemów informacyjnych dla administracji krajów członkowskich i wspólnotowej. Zadanie to jest realizowane z wykorzystaniem usługodawców zewnętrznych, przy czym to Komisja zamawia usługi, które obejmują kraje członkowskie i instytucje wspólnotowe.

Można zatem powiedzieć, że IDA to takie "wspólne działanie", w którym uczestniczą nie tyle pojedyncze instytucje, ile administracje krajowe i instytucje wspólnotowe. Nie ma zatem w IDA konkursu projektów (i składania wniosków), jak w przypadku wspomnianych Programów, a w szczególności eTEN czy eContent. Oznacza to, że udział w IDA wymaga wewnętrznej koordynacji działań w administracji, a nie rywalizacji w "kolejce po euro".

Jakie zmiany przyniesie nowa edycja Programu, czyli IDABC? Jak już wspomniano, nastąpi przesunięcie akcentów z problematyki sieci łączących administracje w kierunku budowy i związanej z tym standaryzacji pan-europejskich usług e-government dla biznesu i obywateli.

Standaryzacja IDABC stanie się de facto programem standaryzacyjnym UE w obszarze systemów administracji. Odnosząc to do krajowych uwarunkowań, niezbędne stanie się stworzenie krajowych standardów interoperacyjności ściśle powiązanych z "europejskim zwornikiem". Należy zadbać, ażeby osoby uczestniczące w tworzeniu tych standardów w kraju ściśle współdziałały z partnerami na szczeblu UE. Rozszerzenie zakresu IDABC na nowe obszary i ścisłe powiązanie z innymi programami społeczeństwa informacyjnego sprawia, że konieczna jest koordynacja udziału polskich instytucji we wszystkich tego typu programach i zapewnienie stosownego przepływu informacji. Chodzi o to, abyśmy w instytucjach europejskich mówili jednym głosem i byli tam reprezentowani przez odpowiednio przygotowanych reprezentantów krajowych.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200