Operatorzy, formułując zapisy umów na korzystanie z usług telekomunikacyjnych, często wykorzystują niewiedzę użytkowników o przysługujących im prawach.

Umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych należą do umów cywilnoprawnych (takich jak umowa sprzedaży, najmu czy dzierżawy). Przedmiotem tych umów jest zapewnienie łączności (tj. w uproszczeniu, przekazu sygnałów na odległość) w różnej formie i przy użyciu różnych mediów transmisyjnych.

Ze względu na szerokie spektrum wykorzystania łączności w życiu codziennym w Prawie telekomunikacyjnym przewidziano przepisy mające na celu ochronę interesów odbiorców usług telekomunikacyjnych (tj. abonentów, użytkowników oraz użytkowników końcowych). Zakres tej ochrony zależy od rodzaju świadczonej usługi telekomunikacyjnej. Większą ochroną zostali objęci korzystający z usług powszechnych (tj. usług telefonicznych świadczonych w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych).

Nie będzie dziś przesadą stwierdzenie, że świadczenie przez operatorów usług telekomunikacyjnych w sposób właściwy stanowi warunek funkcjonowania przedsiębiorcy na rynku. W niniejszym artykule wskazano na co przedsiębiorca, dokonując wyboru operatora telekomunikacyjnego, powinien zwrócić uwagę - zarówno przy podejmowaniu decyzji o zawarciu z danym operatorem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, jak i w czasie, gdy umowa jest wykonywana oraz przed podjęciem decyzji o jej rozwiązaniu. Ze względu na ograniczone ramy niniejszej publikacji są to tylko wybrane, ważniejsze wskazówki.

Jeszcze przed zawarciem umowy

Przystępując do oceny przesłanej nam przez operatora telekomunikacyjnego oferty na świadczenie usług telekomunikacyjnych, najpierw należałoby ustalić, czy operator ten w ogóle posiada przewidziane prawem uprawnienia do prowadzenia działalności telekomunikacyjnej. Najczęściej operator będzie wywodził swoje uprawnienie z dokonanego zgłoszenia działalności telekomunikacyjnej i braku sprzeciwu ze strony organu regulacyjnego. Samo zgłoszenie zatem to jeszcze nie wszystko i dla pewności przedsiębiorca powinien zażądać przedłożenia wydanego przez prezesa URTiP zaświadczenia o braku sprzeciwu.

Gdy świadczona usługa wymaga eksploatacji publicznej sieci telefonicznej (jak również sieci publicznej przeznaczonej do rozpowszechniania lub rozprowadzania programów radiowych lub telewizyjnych), wówczas operator powinien posiadać zezwolenie telekomunikacyjne.

Brak stosownych uprawnień może stać się przyczyną wydania przez urząd regulacyjny decyzji nakazującej wstrzymanie świadczenia usługi.

W przypadku usług powszechnych szczegółowej analizie należy poddać regulamin ich świadczenia. Operator jest bowiem zobowiązany do określenia zakresu i warunków ich wykonywania. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na maksymalne terminy rozpoczęcia świadczenia usług telekomunikacyjnych oraz tryb postępowania reklamacyjnego. Jeżeli zostaną spełnione przewidziane w regulaminie warunki, wówczas operator telekomunikacyjny ma obowiązek zawarcia z przedsiębiorcą umowy o świadczenie usług powszechnych w terminie 30 dni od złożenia przez niego wniosku o jej zawarcie. W przypadku niedotrzymania tego terminu, jak również terminu rozpoczęcia świadczenia usług telekomunikacyjnych, przysługuje odszkodowanie w wysokości określonej Prawem telekomunikacyjnym. Wysokość tę określono jako jedną trzydziestą miesięcznej opłaty abonentowej za każdy dzień zwłoki.

Warto pamiętać, że operator telekomunikacyjny nie może uzależniać zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych (jak również świadczenia przewidzianych tą umową usług) od (1) zawarcia innej umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych lub kupna urządzenia u określonego dostawcy, (2) niezawierania z innym operatorem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, (3) żądania przedkładania danych innych niż te, które operator może przetwarzać na podstawie Prawa telekomunikacyjnego.

Nic za darmo

W sytuacji, w której operator bezpłatnie użyczył przedsiębiorcy sprzęt telekomunikacyjny (modemy, routery itd.) w celu świadczenia usługi telekomunikacyjnej, należy pamiętać o ustaleniu, czy przedsiębiorcy przysługuje prawo do korzystania z oprogramowania potrzebnego do eksploatacji tego sprzętu. Z reguły operatorzy udzielają usługobiorcy licencji na korzystanie z oprogramowania jedynie w takim zakresie, jaki będzie niezbędny do realizacji przez operatora usług telekomunikacyjnych (w szczególności bez prawa do udzielania sublicencji). W przypadku braku takiego uprawnienia twórca oprogramowania może żądać zaniechania naruszenia przysługujących mu praw, wydania uzyskanych korzyści albo wręcz zapłacenia w podwójnej wysokości stosownego wynagrodzenia i to nawet wtedy, gdy działanie usługobiorcy, któremu udostępniono sprzęt telekomunikacyjny, będzie niezawinione.

Mając na względzie długotrwałość dochodzenia roszczeń przed sądami powszechnymi, warto rozważyć wprowadzenie zapisów o sądzie polubownym (jeśli przedsiębiorca działa przez pełnomocnika, należy pamiętać, że pełnomocnictwo do zawarcia umowy o arbitraż musi być pełnomocnictwem rodzajowym, bowiem pełnomocnictwo ogólne będzie niewystarczające).

Warto również zwrócić uwagę na to, że na podstawie ostatniej modyfikacji kodeksu cywilnego zostały zmienione zasady zawierania umów - w tym w zakresie składania i przyjmowania ofert drogą elektroniczną. Ponadto należy pamiętać o tym, że w obrocie profesjonalnym jest dopuszczalne tzw. modyfikujące przyjęcie oferty. W stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim przypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, ze zmianami zawartymi w odpowiedzi na nią.