Po latach eksperymentów z Linuksem w przedsiębiorstwie użytkownicy, analitycy i dostawcy zaczynają mówić jednym głosem o tym, gdzie stosowanie Linuksa ma uzasadnienie finansowe.

Linux jest często postrzegany jako bezpłatna alternatywa powszechnych systemów operacyjnych, takich jak Windows czy mutacje Uniksa. Wszystko ma jednak swoją cenę, nawet oprogramowanie open source. Pojawiają się więc wątpliwości, czy rzeczywiście jest on tańszy, gdy podliczy się wydatki związane z nabyciem systemu, koszty migracji, operacyjne oraz wsparcia serwisowego? Innymi słowy, czy TCO (Total Cost of Ownership - całkowity koszt posiadania) Linuksa są naprawdę niższe niż Uniksa lub Windows?

W uproszczeniu odpowiedź na te pytania może brzmieć: im większy jest zakres wdrażania Linuksa w infrastrukturze przedsiębiorstwa, tym bardziej prawdopodobne są oszczędności i większy zwrot wydatków na inwestycje towarzyszące temu wdrożeniu. A inwestycje, jakie powinny być brane pod uwagę, to szkolenia dotyczące Linuksa i narzędzi linuksowych oraz koszty migracji z Uniksa czy środowiska Windows. W dodatku na zwrot wydatków i oszczędności mogą wpływać coraz lepsze narzędzia zarządzania, a na rynku pracy - coraz bardziej doświadczeni administratorzy systemów Linux. Także niezależni dostawcy oferują lepsze wsparcie techniczne.

Koszty i korzyści z przejścia na Linuks nie dla wszystkich są takie same. Migracja z Uniksa na Linuksa ma zazwyczaj finansowe uzasadnienie: koszty szkoleń są minimalne, a koszty sprzętu zmniejszają się znacząco. Jednak już migracja z Windows na Linuksa daje wyższe koszty szkoleń i mniejsze oszczędności przy zakupie niezbędnego sprzętu.

Wyliczenie TCO dla Linuksa nie jest łatwe. Model obliczeniowy jest bardzo złożony: z wieloma niewiadomymi i dużą liczbą założeń.

Koszty sprzętu i oprogramowania

Korzyści z zastąpienia drogiego sprzętu uniksowego, opartego na procesorach RISC, znacznie tańszymi, powszechnie stosowanymi rozwiązaniami intelowskimi, to jeden z głównych czynników decydujących o zastosowaniu Linuksa.

Po stronie oprogramowania różnice w kosztach są mniej oczywiste. Badania przeprowadzone przez IDC, Meta Group i Robert Frances Group pokazują, że koszty licencji Linuksa są niższe niż w przypadku systemów Windows. Jednak niektórzy analitycy zwracają uwagę, że nie można zrobić prostego porównania. Na przykład przy budowaniu aplikacji kosztów nie rozważa się w kategoriach "Windows czy Linux", ale "Java na platformie Linux kontra platforma Windows". Microsoft włącza wiele elementów funkcjonalnych do Windows, SQL Server czy .Net framework. Jeżeli więc zamierza się tworzyć i wdrażać aplikacje w ramach określonego, jednorazowego wydatku, to platforma Windows ma przewagę - w tej samej cenie oferuje całe mnóstwo wbudowanych możliwości.

Z kolei w przypadku Linuksa często niedostrzeganą zaletą, przekładającą się na koszty, jest elastyczność, jaką ten system zapewnia w przyszłych migracjach i uaktualnieniach. Linux pozwala na ścisłe kontrolowanie ścieżki uaktualniania zarówno od strony sprzętu, jak i oprogramowania.

Koszty migracji

Przy rozważaniu przejścia na Linuksa z platform Unix czy Windows powinno się brać pod uwagę jednorazowe koszty migracji. Jednym z poważnych czynników finansowych jest szkolenie administratorów systemowych pod kątem szybkiego opanowania Linuksa.

W praktyce umiejętności nabyte przy Uniksie są bliższe umiejętnościom wymaganym przy Linuksie, co obniża koszt migracji z Uniksa do Linuksa. Dla administratorów zżytych z NT przejście na Linuksa będzie znacznie większym wyzwaniem.

Możliwość bezpłatnego sprowadzenia Linuksa przez Internet daje okazję do wstępnego testowania jego funkcjonalności przed potencjalnym wdrożeniem. To niewątpliwa zaleta w stosunku do Windows, ale może też rodzić pewne mentalne niebezpieczeństwo. Myśl o tym, że Linuksa można sprowadzić za darmo, może prowadzić do zafałszowanego obrazu kosztów związanych z wdrożeniem systemu.

Dodatkowe koszty migracyjne obejmują:

• kod, który musi być na nowo przepisany;

• dane, które trzeba poddać procesowi migracji;

• prace nad zintegrowaniem systemów zaplecza wspierającego;

• oprogramowanie, które musi być zakupione, aby odtworzyć możliwości i wydajność obecnej platformy, którą ma zastąpić Linux.

Jednorazowe koszty migracji będą niższe, jeżeli dotychczasowe aplikacje pracują z warstwą pośredniczącą. Ułatwi to dołączenie ich pod Linuksa - takim przykładem są serwery aplikacyjne. Stosowane dzisiaj coraz powszechniej nowe praktyki projektowe i cykle wdrożeniowe pozwalają na znaczne zmniejszenie kosztów migracji.