W lutym 1992 r. Digital Equipment Corp. zaprezentował nowatorską architekturę procesora AXP o nazwie Alpha oraz opartą na niej rodzinę systemów komputerowych. Systemy AXP początkowo nie wzbudziły zainteresowania jakiego się po nich spodziewano, a związane z ich wprowadzeniem opóźnienia pogorszył brak oprogramowania oraz spektakularne kłopoty firmy - natury zarówno organizacyjnej jak i finansowej. Problemy nie skończyły się, ale wydaje się, że są coraz mniejsze. Druga generacja systemów AXP - DEC 2100 zadebiutowała w kwietniu br.

Niemal jednocześnie wprowadzono oszczędności i zmiany organizacyjne. Spowodowało to przyspieszenie prac dotyczących AXP. Serwery przyniosły Digitalowi 25% przychodów ze sprzedaży systemów AXP w II kw. 1994 r., podczas gdy w III kw. 1993 r. - tylko 10%.

VAX...

Jedną z najbardziej istotnych kwestii dla użytkowników jest obecnie pytanie czy pozostać na platformie VAX-a czy też przenieść się na systemy AXP. Digital nie zamierza porzucić VAX-a, mimo że AXP oferuje lepszą cenę i wydajność. Warto jednak - zaznaczyć w tym miejscu, że najnowsze modele VAX-ów prezentują w stosunku do poprzednich wersji lepszy stosunek ceny do wydajności aż o 60%. Dla stabilnych aplikacji (tzn. takich, z których użytkownik będzie stale korzystał) nowy VAX może być trafnym wyborem.

czy AXP?

W tym samym czasie AXP przyniósł wiele zmian. Najbardziej istotne, to rozszerzenie możliwości systemu operacyjnego oraz duże zróżnicowanie cen i wydajności w zależności od modelu. Każda z tych zmian może sprawić, że systemy AXP będą coraz bardziej atrakcyjne dla użytkowników.

W zakresie wydajności oraz stosunku ceny do wydajności systemy AXP są bardzo wysoko notowane od czasu ich wprowadzenia na rynek i Digital, zazwyczaj bardzo ostrożny, zaczął się chwalić trwałym przodownictwem w dziedzinie wydajności. Mimo że takie stwierdzenia są zawsze dyskusyjne, były one potwierdzone wynikami testów wzorcowych (benchmarks), a także pozycją w Kartach Satysfakcji Klientów. To właśnie wydajność była tą kategorią, w której Alpha przewyższała wszystkie inne produkty. O ironio, Vax otrzymał najniższą notę w tej kategorii.

Pod wpływem ideologii "pojedynczej architektury i pojedynczego systemu operacyjnego" Digital w latach 80. promował VAX/VMS jako zamkniętą całość. Historia oprogramowania AXP jest odwróceniem poprzedniego procesu. Zawiera on nie tylko nową wersję VMS - OpenVMS, ale także DEC OSF/1 (czyli inaczej mówiąc Unix) oraz Windows NT.

Strategia "rób to po swojemu" była myląca zwłaszcza dla użytkowników przyzwyczajonych do idei zunifikowanego komunikowania się. Tym niemniej związana z tym elastyczność była korzystna dla użytkownika.

Oczywiście nie wszystko różni oba systemy. Tak jak jego 32-bitowy poprzednik, AXP jest dostępny na jednym z trzech poziomów: minimalizującym cenę, maksymalizującym wydajność i uniwersalnym. Rozwój systemów AXP jest możliwy, podobnie jak w przypadku VAX 4000 i VAX 6000, poprzez upgrade - za pomocą wymiany procesorów na ich nowszą generację. Inną wspólną cechą jest system operacyjny OpenVMS.

Pogłoski o śmierci OpenVMS (niegdyś zwanego VAX/VMS) są mocno przesadzone. OpenVMS odnalazł swoje miejsce w świecie systemów otwartych. Digital rozszerzył swój flagowy system operacyjny o zgodność ze standardadmi XPG4 i Posix, zachowując cenę zbliżoną do Unixa. Na przekór wyjątkowemu rozwojowi Unixa oraz NT w zakresie czytelności ich koncepcji, OpenVMS stale przewyższa je w zastosowaniach typu mission-critical ze względu na wyjątkową niezawodność.

W nadchodzącym roku OpenVMS zostanie znacznie ulepszony poprzez zastosowanie nowego systemu rejestracji plików, 64-bitową strukturę plików, współpracę z bazami danych oraz system zarządzania zbliżony do Windows.

Co wybrać?

Firma uważając za kluczowe umożliwienia przejście od VAX-a do AXP, postanowiła przesunąć jedną trzecią środków przeznaczonych na rozwój AXP na pracę nad połączeniem obu systemów. Jednym z efektów tej taktyki było opracowanie specjalnego formatu danych i instrukcji AXP w celu ułatwienia migracji. Innym - rozwój VEST-a (VAX Executable Software Translator) - translatora kodu binarnego, który umożliwia użytkownikom VAX-a uruchomienie wielu aplikacji pisanych na VAX-a pod AXP bez powtórnej kompilacji, aczkolwiek często uniemożliwia to skorzystanie z wyższej wydajności AXP.