Przyszłość oprogramowania

Coraz częściej istnieje potrzeba przygotowania dokumentów zawierających różne media: tekst, obrazy, grafikę czy dźwięk. Wymaga to użycia wielu narzędzi, z których wykorzystujemy jedynie część możliwości. OpenDoc jest propozycją rozwiązania tego rodzaju problemów dla wygody użytkownika i korzyści programisty.

Coraz częściej istnieje potrzeba przygotowania dokumentów zawierających różne media: tekst, obrazy, grafikę czy dźwięk. Wymaga to użycia wielu narzędzi, z których wykorzystujemy jedynie część możliwości. OpenDoc jest propozycją rozwiązania tego rodzaju problemów dla wygody użytkownika i korzyści programisty.

Specyfikacja OpenDoc została opracowana wspólnie przez IBM, Novell, Borland i Apple. Celem jej jest ułatwienie używania komputerów i ujednolicenie sposobów obsługi aplikacji, niezależnie na jakiej platformie się ich używa. Z punktu widzenia programisty przygotowanie aplikacji, która po niewielkich zmianach będzie działać na wielu platformach, stanowi argument nie do pobicia.

Trochę historii

Kilkanaście lat temu wszystko, co się robiło na komputerze, było związane z tekstem i liczbami. Pierwszy graficzny interfejs użytkowy, wprowadzony na rynek przez Apple w komputerze Macintosh, pokazał nową jakość pracy z komputerem.

Obecnie wielu użytkowników tworzy skomplikowane dokumenty zawierające różne media wypowiedzi: tekst, tablice, obrazy, grafikę, dźwięk, sekwencje wizyjne itd. Obecnie każde z tych mediów wymaga różnych narzędzi do pracy z dokumentem: edytora tekstowego, programu graficznego, programu do obróbki zdjęć oraz wyrafinowanych metod przenoszenia różnych części do dokumentu końcowego. Jest to proces trudny i podatny na błędy operacyjne, powodujące często utratę całości dokumentu, nie tylko jego ostatnio opracowywanej części. Co gorsza, z powodu presji konkurencji, nowe produkty mają coraz więcej możliwości, wymagających od użytkownika coraz więcej wysiłku, a więc mało przydatnych. Powstaje paradoksalna sytuacja, gdy produkt nowszy jest mniej użyteczny, niż jego od dawna używana wersja.

Co to jest OpenDoc?

OpenDoc jest to propozycja architektury złożonych dokumentów, mająca na celu zmniejszenie wysiłku użytkownika w używaniu oraz programisty w przygotowaniu aplikacji, a jednocześnie uczynienia jej bardziej elastyczną i przystosowaną do pracy grupowej nad dokumentem. Oferuje podejście ewolucyjne, polegające na dostarczaniu niezależnych modułów programowych (części), które użytkownik może łączyć na wiele sposobów. W wyniku powstaną nowe sposoby używania i przygotowania oprogramowania dla komputerów osobistych.

W większości współczesnych aplikacji potrzebna jest możliwość redagowania tekstów, nawet w arkuszach obliczeniowych czy programach graficznych. Niektóre aplikacje wymagają dużych możliwości edycyjnych, inne mniejszych. Jednakże korzystając z tekstu w tych aplikacjach musimy za każdym razem uczyć się nowego edytora. W efekcie, posługując się tekstem w trzech aplikacjach poznajemy trzy edytory tekstowe. A wygodniej było by używać jednego modułu ulubionego edytora, za każdym razem tego samego.

W architekturze OpenDoc, opartej na obiektowym podejściu do każdego elementu (obiektu) programu, tekst akapitu jest utożsamiany z modułem edytora tekstowego. Na dodatek, w każdej aplikacji można używać tego samego modułu edytora tekstowego. Wystarczy więc nauczyć się używać go tylko raz.

Technologia

Projekt OpenDoc zakłada możliwość budowania złożonych dokumentów o postaci dowolnie dostosowanej do potrzeb użytkownika. Dokumenty te będzie można swobodnie przenosić między różnymi platformami sprzętowymi i będą one w stanie współpracować z innymi technologiami złożonych dokumentów, np. oferowanymi przez OLE 2. OpenDoc ma być architekturą otwartą: kod źródłowy będzie dostępny dla twórców oprogramowania. Ponieważ w OpenDoc można dowolnie wymieniać moduły, to twórcy oprogramowania mogą realizować dowolny zestaw potrzebnych im właściwości.

Można sobie wyobrazić, że twórca aplikacji użyje modułu edytora tekstowego i modułu sprawdzania ortografii z WordPerfecta, modułu graficznego z CorelDraw, a modułu arkusza obliczeniowego z Lotus 1-2-3.

Elementami składowymi architektury OpenDoc są:

Dokumenty. Tradycyjny dokument ma określony typ, wiążący go z programem do oglądania, modyfikowania lub drukowania jego zawartości. Dokument OpenDoc zawiera wiele bloków (części dokumentu), dynamicznie powiązanych z odpowiednimi właściwościami funkcjonalnymi.

Kontenery zawartości. Każda część dokumentu zawiera dane - wewnętrzną zawartość części (tekst, rysunek, dane z arkusza), której typ określa twórca tej części. Jednakże oprócz tej wewnętrznej zawartości każda część może zawierać inne części. Dokument można wyobrażać sobie jako strukturę hierarchiczną części: część główna (root) zawiera wszystkie inne części. Ponadto, każda część - ze względu na otwartość architektury - powinna móc zawierać części dowolnego typu.

Edytory części. Edytor części jest to niezależny program, który może manipulować i wyświetlać określony typ części. Edytor części jest podstawowym elementem składowym dla kompletnych aplikacji i do budowy złożonych dokumentów. Przewiduje się, że nowe aplikacje będzie się składać z edytorów części, tak jak dzieci budują domki z klocków Lego.

Model zawartości - ramy

Każdą część dokumentu można także traktować jako granicę między różnymi typami zawartości. Każda część prezentuje użytkownikowi swą zawartość w inny sposób - pokazuje model obiektów i operacji, które jest w stanie na nich wykonywać. Rama jest to więc właściwie inne określenie na interfejs użytkowy, zawierający menu, pokrętła, suwaki i inne środki manipulowania zawartością.

Przeglądarki i edytory

Przykładem możliwości funkcjonalnych OpenDoc są przeglądarki części, pozwalające na wyświetlenie (wydrukowanie) zawartości dokumentu, ale nie na jego modyfikowanie. Edytor części ma większe możliwości, gdyż można z jego pomocą dowolnie modyfikować części. Przeglądarki mają znaczenie w środowisku pracy grupowej, gdzie tylko niektóre osoby mają uprawnienia do modyfikowania dokumentów. Przeglądarki części powinny więc być dostępne za darmo, natomiast edytory części będą podstawą oferty handlowej. Twórcy oprogramowania powinni opracowywać zarówno przeglądarki, jak edytory używanych typów części.

Magazyn

System zapamiętywania złożonych dokumentów jest ważnym elementem całości. Złożony dokument będzie składał się z wielu części, więc musi istnieć precyzyjny mechanizm indeksowania pozwalający na odniesienie części dokumentu do odpowiedniego bloku w pliku (w strumieniu danych) oraz na stworzenie odnośników między poszczególnymi częściami. Musi on pozwolić na połączenie zawartości pliku z częścią, bez powodowania zaburzeń w formacie dokumentu. Mechanizm pamiętania dokumentów powinien także zapewnić dostęp grupowy do nich.

Obiekty

Cała architektura OpenDoc jest oparta na modelu obiektowym. Wywołania między obiektami są zgodne ze specyfikacją System Object Manager (SOM), opracowaną przez IBM, opartą na standardzie przemysłowym obsługi obiektów CORBA (Common Object Broker Requester Architecture).

Platformy

Przewiduje się, że OpenDoc będzie początkowo dostępny dla Macintosha, OS/2 i Windows. Współpraca z OLE na platformie Windows odbywać się będzie przez moduł OpenDoc OLE Objects.

Zalety

OpenDoc służy do tworzenia aplikacji z modułów dostarczanych przez niezależnych twórców oprogramowania, łączonych przez użytkownika końcowego lub programistę w aplikację, w której te wszystkie moduły mogą ze sobą ściśle współpracować, przenosić dane, kopiować i wywoływać odpowiednie moduły programowe do ich obróbki. W przeciwieństwie do swego głównego rywala, czyli OLE z Windows, OpenDoc ma możliwość wywoływania wielu połączeń obiektów między sobą (np. w celu wyświetlania jednocześnie kilku obiektów na ekranie). Można więc będzie pokazywać tabelkę ze stale uaktualnianymi notowaniami giełdowymi i inną z notowaniami na giełdzie w Nowym Jorku lub z kursami walut. OLE jest w stanie komunikować się tylko z jednym serwerem danych, nie może

więc uaktualniać więcej niż jednego obiektu naraz.

Twórcy i zwolennicy OpenDoc

Obecnie pojawiła się już pierwsza testowa wersja części do tworzenia aplikacji (dokumentów) OpenDoc. Pod koniec 1995 r. pojawi się prawdopodobnie wersja handlowa produktów zgodnych z OpenDoc.

Głównymi twórcami specyfikacji są IBM, Apple i Novell Applications Group (dawniej WordPerfect), zwolennikami biorącymi czynny udział - Taligent i Xsoft (oddział Xerox Corp.). W opracowaniu modułów dla OpenDoc zamierzają wziąć udział również Symantec oraz Borland.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200