Sprawdził się gorszy ze scenariuszy przewidywanych przez nas dwa lata temu: długotrwała recesja gospodarki w końcu dosięgła sektor teleinformatyczny.

Sektor jednak ma olbrzymi potencjał, a dynamika jego rozwoju wzbudza podziw od wielu lat. Jak zatem wygląda bilans osiągnięś i porażek pierwszego etapu walki z recesją, bilans roku 2000?

Spośród uczestników ankiety Computerworld wybraliśmy wszystkie 344 firmy, które podały przychody osiągnięte w całym badanym okresie 1998-2000. Ze zrozumiałych względów nie wzięliśmy pod uwagę TP SA. Przeciętne przychody ogółem w omawianej grupie firm przedstawia rysunek 1.

Tempo wzrostu znacznie się obniżyło. Liczby wskazują na niespełna 32% wzrostu w roku 1999, natomiast rok później już tylko 10,2%. Liczby te nie obrazują kondycji sektora jako całości, ponieważ badana grupa reprezentuje "mocniejszą" jego częśś (firmy słabsze i upadające na ogół nie odpowiadają na ankietę). Jednak szacowana korekta w dół dla roku 2000 musi byś mniejsza niż dla roku 1999, ponieważ w 2000 r. znaczne sukcesy odniosły firmy wielkie i duże. Biorąc to pod uwagę, można ostrożnie szacowaś, że przeciętne przychody sektora w roku 1999 wzrosły o około 22-24%, a w roku 2000 wzrost wyniósł 8-9,5%. To o co najmniej 3 punkty procentowe więcej niż wyniosła inflacja w 2000 r. na rynku B2B i B2C łącznie, liczona od grudnia do grudnia.

W roku 2000 nastąpił dalszy wzrost zatrudnienia ogółem w sektorze. Zatem wyniki sprzedaży oraz wyniki społeczne pozwalają stwierdziś, że sektor teleinformatyczny w Polsce w 2000 r. osiągnął wzrost, mimo recesji gospodarczej.

Zróżnicowanie tempa wzrostu

Zmiany wielkości przychodów w sektorze IT wykazują znaczne zróżnicowanie: są firmy upadające, których przychody maleją rocznie o kilkadziesiąt procent, są i takie, które zwiększają sprzedaż nawet dziewięciokrotnie. Zadaliśmy sobie pytanie, w jaki sposób recesja wpłynęła na zróżnicowanie przychodów ogółem. Dane w ankiecie na ten temat okazały się obszerne: przychody z lat 1998, 1999 i 2000 r. podało 521 firm. Mogliśmy więc uzyskaś odpowiednio szczegółowy obraz recesji¹. Ilustrują ją histogramy zamieszczone na rysunku 2.

Jak każdego roku, nieco ponad połowa firm wykazała wzrost przychodów w granicach 0-50%. Istotne zmiany nastąpiły natomiast w sąsiednich przedziałach. Z 18 do 28% wzrosła liczba firm, które odnotowały spadek przychodów, natomiast ubyło firm rozwijających się w tempie 50-100%: w roku 1999 zanotowano w tej kategorii 20% przedsiębiorstw, a w 2000 r. tylko 12%. Nieznacznie zmniejszyła się (o ok. 2,5 punktu procentowego) liczba firm o najwyższym tempie wzrostu.

Wielcy i mali w okresie recesji

Uderzającym zjawiskiem w dobie recesji jest wzrost przychodów dużych i największych firm, wyższy niż przeciętny w sektorze. Jeszcze w roku 1999 firmy duże zwiększały swoje przychody wolniej niż wszystkie firmy badane przeciętnie. Rok później, mimo recesji, wzrost firm dużych był nieco szybszy niż przeciętny. W firmach o największych przychodach wzrost był znacznie szybszy od przeciętnego przez cały badany okres.

Tempo wzrostu przychodów ogółem, przychodów z poszczególnych dziedzin działalności oraz zyski badaliśmy w odniesieniu do czterech grup przedsiębiorstw: małych, średnich, dużych i wielkich. Rysunek 3 ilustruje sposób wyróżnienia tych czterech grup. Przykład dotyczy roku 2000. Badane firmy uszeregowano według przychodów ogółem, od najmniejszych do największych. Aby stał się on bardziej czytelny, do rysunku 2 wybrano co piątą firmę. Zauważmy, że największe przychody są aż 10 000 razy wyższe od najmniejszych. Dlatego pionowa oś na wykresie ma skalę logarytmiczną.