Jedną z kluczowych funkcji każdego systemu telekomunikacyjnego jest możliwość realizacji billingu. Co oczywiste, ma ona zasadnicze znaczenie dla operatora świadczącego określone usługi telekomunikacyjne. W praktyce to właśnie możliwości systemu billingowego określają usługi wdrażane przez operatora.

Nie chodzi jedynie o wiarygodność danych, tj. zdolność do prawidłowej rejestracji i klasyfikacji ruchu, choć jest to wymóg podstawowy. Predefiniowanie zmiennych stref czasowych, rejestracja ilości przesłanych danych, integracja z innymi systemami to tylko niektóre funkcje, jakie mogą być realizowane w ramach systemu billingowego.

Proces typowego billingu obejmuje ogromną liczbę operacji, poczynając od rejestracji połączeń na poziomie centrali, poprzez weryfikację i unifikację surowych danych pochodzących z central oraz przekazanie ich do systemu billingowego, aż po taryfikację, wystawienie faktur za usługi i ewentualną windykację należności.

W początkowej fazie rozwoju systemów telekomunikacyjnych pojęcie systemu billingowego było rozumiane przede wszystkim jako zdolność do rejestracji czasu połączeń, przy czym rejestracja dotyczyła głównie central sieci. W takim modelu głównym zadaniem systemu billingowego była agregacja czasów połączeń w poszczególnych strefach czasowych (T1,T2,T3) oraz rozbicie połączeń na poszczególne kategorie (lokalne, międzystrefowe itp.).

Podejście to zakładało zupełnie zdecentralizowany model przetwarzania danych. Z jednej strony, praktycznie nie istniał wtedy problem stosowania systemów od różnych dostawców. Z drugiej jednak - tak skonstruowany system praktycznie uniemożliwiał szybkie wdrażanie nowych usług (minimalna zmiana np. w planie taryfowym powodowała konieczność modyfikacji danych referencyjnych w wielu różnych systemach, dlatego też problemy z synchronizacją modyfikacji były ogromne). Kolejnym problemem była kwestia systemów interconnect (do obsługi rozliczeń w połączeniach międzyoperatorskich). Praktycznie każdy operator posiada określoną liczbę POI (Point of Interconnection), tj. punktów styku z innymi sieciami. W takich punktach jest realizowana wymiana ruchu międzysieciowego, który również jest poddany taryfikacji. W związku z istotnymi ograniczeniami technicznymi nie było możliwe prowadzenie częstych zmian umów międzyoperatorskich. Ponadto umowy te były zazwyczaj bardzo uproszczone (w praktyce operatorzy ustalali jedynie określone stawki za ruch w poszczególnych strefach czasowych).

Ewolucja systemów billingowych

Ewolucja telekomunikacji, wdrażanie nowych technologii i inne czynniki (przede wszystkim ekonomiczne) wymusiły na operatorach konieczność szybszego reagowania na zmiany na rynku usług. Pojawiła się konieczność szybkiego, scentralizowanego modyfikowania planów taryfowych, cenników oraz tworzenia usług dodatkowych. Warto również wspomnieć, iż równolegle rozwijała się koncepcja usług inteligentnych (IN) oraz Internet. Wszystko to doprowadziło do zmian w systemach billingowych.

Obecnie systemy billingu umożliwiają rozliczanie abonentów z wykorzystanych przez nich usług - przy uwzględnieniu wszystkich cech połączenia, takich jak czas jego trwania, odległość, pora dnia - oraz ewentualnie operatora docelowego. Przy obliczaniu należnej opłaty za usługę istotne są takie informacje, jak rodzaj abonenta, wybrana przez niego taryfa, ewentualne rabaty lub promocje. W efekcie daje to ogromną liczbę operacji wykonywanych przez system na bieżąco oraz jeszcze większą ilość archiwalnych danych, przechowywanych w bazie danych. To wszystko należy jeszcze pomnożyć przez liczbę abonentów (u dużych operatorów baza abonentów ma kilka, kilkanaście milionów rekordów).

W czasach ostrej rywalizacji o klienta możliwość naliczania opłat to jednak zbyt mało. Dlatego zaawansowane systemy billingowe służą również do analizy potrzeb klientów, przygotowywania ofert specjalnych i pozyskiwania klientów nowych usług, decydując o przewadze firm telekomunikacyjnych nad konkurencją.