W odróżnieniu od większości państw Europy Środkowo-Wschodniej, polski rynek komputerów PC był od początku zdominowany przez lokalnych producentów, którzy składali sprzęt, wykorzystując tanie elementy sprowadzane z Dalekiego Wschodu.

Niektóre z tych firm, jak Optimus, JTT, Inwar czy Baza, wyrosły na lokalnych potentatów, ale w dalszym ciągu duży, kilkudziesięcioprocentowy udział w sprzedaży PC mają firmy małe, składające kilkadziesiąt, kilkaset komputerów rocznie. Jednocześnie na polskim rynku obecna jest większość dużych firm światowych, takich jak Compaq, IBM, Dell, Hewlett-Packard, które nadal koncentrują się na sprzedaży komputerów dla odbiorców firmowych. Efektem jest wyraźny podział: komputery montowane w Polsce lub produkowane przez mniej znane firmy dalekowschodnie są kupowane głównie przez użytkowników indywidualnych lub małe firmy, a sprzęt markowy trafia do dużych instytucji, korporacji lub organizacji. Można zaobserwować też dwie inne tendencje - z jednej strony ceny komputerów znanych firm szybko zmniejszają się, z drugiej - wyraźnie wzrasta zainteresowanie polskim rynkiem ze strony producentów elementów i podzespołów, co sprzyja lokalnym firmom montującym komputery PC. Oceniamy, że w 1997 r. sprzedano w Polsce ok. 700 tys. komputerów PC (w 1996 r. - ok. 550 tys.). O wzroście tym zdecydowała dynamika małych firm montujących, których produkcja wzrosła nawet o 90%, gdyż rodzimi producenci przeżywali raczej stagnację, a rynek odbiorców korporacyjnych dla zagranicznych producentów jeszcze dostatecznie nie zwiększył się.

Kuszenie wielkich

Obecnie wśród znanych zachodnich producentów pojawiło się hasło "Mniej niż 800 USD", a niektóre firmy, np. Acer, już zapowiadają wprowadzenie modeli w cenie 500 USD. Szybciej, niż można było oczekiwać, tego typu sprzęt pojawił się również w Polsce - w tym zakresie konkurują głównie Compaq, IBM i Hewlett-Packard. Obniżenie ceny sprzętu wiąże się z zastosowaniem względnie słabych procesorów, ubogim wyposażeniem, a oprócz tego w standardowej konfiguracji z zasady nie uwzględniono monitora. Nie są to więc komputery dla użytkowników indywidualnych. Ich wprowadzenie do sprzedaży może jednak istotnie wpłynąć na osłabienie pozycji polskich firm, które - jak Optimus lub JTT - starają się o zwiększenie udziału w bardziej lukratywnym rynku odbiorców korporacyjnych i instytucjonalnych.

Duże firmy zachodnie próbują zwiększyć swój udział w masowym rynku małych firm, oferując np. tanie serwery dla małych sieci LAN, które mogą konkurować cenowo ze sprzętem montowanym w Polsce. Jednocześnie wzrasta konkurencja: pojawiają się nowe firmy, np. Kyocera (drukarki) lub Fujitsu (notebooki), które również usiłują zaistnieć na polskim rynku.

Przed kilku laty przedstawiciele firm montujących komputery PC odbywali podróże na Tajwan, do Korei lub przynajmniej na targi CeBIT w Hanowerze, by negocjować ceny i dostawy podzespołów, natomiast procesory były kupowane z niepewnych źródeł lub na końcu długiego łańcucha pośredników. Obecnie, zarówno znani, jak i mniejsi dostawcy elementów komputerowych zaczęli wykazywać duże zainteresowanie polskim rynkiem. Już od pewnego czasu Intel i AMD intensywnie promują swoje procesory, oferując je małym odbiorcom na atrakcyjnych warunkach. Aktywnie działają również Iomega, Imation (napędy dyskietek o wysokiej gęstości) oraz Seagate, Quantum, Western Digital (dyski). Nie trzeba również jeździć za granicę, żeby spotkać się z przedstawicielami tajwańskich producentów płyt głównych, takich jak Asus czy FIC.

Szczególnie widoczne jest zainteresowanie polskim rynkiem ze strony producentów tajwańskich. Jest to korzystne dla małych lokalnych producentów. Z tego względu Optimus wyraża coraz mniejsze zainteresowanie produkcją komputerów, koncentrując plany rozwoju na telekomunikacji, a przede wszystkim integracji systemów. Optimus zamierza wraz z Lockheed Martin utworzyć mocną firmę, świadczącą usługi integracyjne. Jakby wbrew tej tendencji, pojawiają się nowi producenci, jak KSK z Katowic, który dotąd był znany głównie z działalności dystrybucyjnej. Firma ta ostatnio rozpoczęła znaczne inwestycje w zakłady montażu komputerów o planowanej zdolności produkcyjnej kilkunastu tys. sztuk rocznie.

Tym, co odróżnia polski rynek od światowego, jest mała liczba fuzji lub znaczących przejęć i koncentracji firm. Zachodni analitycy rynku przewidują, że za kilka lat pozostanie na świecie tylko kilku - czterech, pięciu liczących się producentów komputerów. Potwierdzeniem tych przewidywań mogą być fuzje na najwyższym szczeblu - NEC i Packard Bell lub przejęcie Digitala przez Compaq. Pod tym względem sytuacja w Polsce wygląda na bardziej ustabilizowaną.