Amerykańska firma software'owa Cascade Marketing International wraz z Rosyjską Akademią Nauk przystąpiła do tworzenia ok. 50 programów, dokumentujących najważniejsze ocalałe kompleksy zabytkowe Rosji. Programy pozwalają na poznanie historii zabytków, ich map i architektury oraz zbiorów, w dwóch wersjach językowych (angielskiej i rosyjskiej).

Dwa pierwsze na razie dostępne są na "dyskietkach", natomiast do końca tego roku powinny już być w wersji CD-ROM, zarówno dla DOS jak i dla Windows. Wymagania sprzętowe, przy dobrej jakości grafiki, są nieduże: komputer PC (XT, AT, PS/1, PS/2 lub kompatybilne), RAM 640K, MS DOS lub PC DOS (wersja 3.3 lub późniejsza), karta graficzna VGA lub SVGA 256K RAM video, kilka (VGA) lub kilkanaście (SVGA) Mb wolnego miejsca na twardym dysku (na jeden program) oraz (opcjonalnie) mysz. Użytkownik może w ciszy i spokoju własnego "kącika komputerowego" obejrzeć całość lub wybrane pozycje ze zbiorów, również w powiększeniach i zapoznać się z historią każdej pozycji. Obrazy i grupy tematyczne są łatwo dostępne poprzez kliknięcie odpowiedniej sekwencji przycisków. Brak jest opcji drukowania, co w odniesieniu do fotografii można w zasadzie zrozumieć: programy oferowane są także dla sprzętu niezbyt wysokiej klasy, wyposażanego często w nienajwyższej klasy drukarki. Niemożność jednak wydrukowania tekstu opisowego jest dużą wadą programów, szczególnie przy wykorzystywaniu ich w bibliotekach i innych pokrewnych instytucjach.

Lavra

Pierwszy z serii programów prezentuje cerkiewny zespół klasztorny zwany Troicko-Siergiejewską Ławrą, położony w jednym z najstarszych rosyjskich miast Zagorsku, 72 km na północny wschód od Moskwy. To, że klasztor dotrwał do dzisiejszych czasów w stanie praktycznie nienaruszonym, zawdzięczać należy jego fortecznemu charakterowi oraz faktowi, że nigdy nie został zdobyty przez obce wojska (m.in. w latach 1608-1610 przetrzymał 16-miesięczne oblężenie armii Stefana Batorego) i był zawsze symbolem rosyjskiej niezależności narodowej. Dodatkowo, popierając wielokrotnie ludowe pospolite ruszenia był, mimo swojego sakralnego charakteru, dobrym politycznym uzupełnieniem nadbudowy ZSRR (w 1920 r. Lenin podpisał dekret o ochronie zabytku) i dlatego oparł się również fali niszczenia obiektów cerkiewnych w I-szej połowie XX-go wieku.

Program "Lavra", tworzony głównie przez moskiewskich programistów, umożliwia przeglądanie sekwencyjne lub indywidualne siedemdziesięciu dobrej jakości fotografii, zawierających malarstwo, ikony, wykopaliska archeologiczne i budynki klasztorne oraz wizerunki ich właścicieli. Obrazy wyposażone są w wyczerpujący opis, uaktywniany na żądanie. Użytkownik ma możliwość "poruszania się" po mapie zespołu klasztornego z możliwością "zatrzymania się" i obejrzenia widoków z danego miejsca. Opcje PAN i ZOOM pozwalają zobaczyć każdy z obrazów z większej lub mniejszej niż standardowa odległości, dzięki czemu efektownie wyglądają niektóre panoramy, jak i zbliżenia.

The Hermitage, Volume 1: An Introduction Jest to pierwsza część cyklu prezentującego petersburski Ermitaż. Nazwę tę, oznaczającą samotnię, miejsce odosobnienia, nadała w XVII w. caryca Katarzyna II swojemu prywatnemu muzeum, mieszczącemu się w małym budynku sąsiadującym z Pałacem Zimowym i dostępnemu tylko kilku wybranym osobom. Do dnia dzisiejszego w Ermitażu zgromadzono ok. 3 mln eksponatów, reprezentujących kulturę i sztukę z całego świata, od epoki kamiennej do czasów nowożytnych, co stawia go w czołówce największych muzeów świata.

Program jest podobny w konwencji do poprzedniego. Można, przeglądając listę tematów, wybrać z niej interesujący nas obiekt, dołączyć do niego tekst z opisem eksponatu, a także powiększać obraz w celu lepszego obejrzenia szczegółów. "Wycieczka" wybraną trasą po muzeum umożliwia ponadto poznanie topografii obiektu zwielokrotniając wrażenie zwiedzania.

Zapowiedzi

W następnej kolejności na rynku ukaże się (do końca roku)kontynuacja serii prezentującej Ermitaż: Pałac Zimowy (The Winter Palace) - była carska rezydencja, Carski skarbiec (Treasures of the Tsars) - zbiór klejnotów oraz Złoto greckie i scytyjskie (Greek and Scythian Gold) - starożytne wyroby złotnicze. Należy przypuszczać, że jakością grafiki oraz łatwością obsługi dorównają swoim dwóm poprzednikom i staną się wraz z nimi dobrą ofertą dla wielu bibliotek, a

także indywidualnych miłośników sztuki i historii. Niestety należy liczyć się z tym, że zgromadzenie kompletu programów będzie wymagało zasobów finansowych na poziomie minimum 5 tys. USD. Sugerowana przez Cascade Marketing International cena detaliczna programu "Lavra" to 90 USD, natomiast "The Hermitage, Volume 1: An Introduction" został wyceniony na 130 USD (na terenie USA). Zajmująca się dystrybucją tych programów na rynku rosyjskim, moskiewska firma JV "Intersoft" nie podaje, w swoich materiałach reklamowych cen, ale prawdopodobnie nie odbiegają one zbytnio od oferowanych na rynku północnoamerykańskim. W Polsce, na razie żadna z firm oferujących oprogramowanie nie ma ich w swojej ofercie.

Na ostatnich targach CEBIT w Hanowerze (16-23 marca 1994) zaprezentowano dwa pierwsze interaktywne programy: "The Hermitage, Volume 1: An Introduction" oraz "Lavra", umożliwiające poznanie światowej klasy zabytków Rosji i pozwalające na przeżycie wrażeń, nieporównywalnych z oglądaniem albumów fotograficznych.