Na rynku jest oferowanych wiele porównywalnych systemów miedzianego okablowania strukturalnego. W gąszczu parametrów gubią się czasem nawet eksperci. Wybór okablowania przyprawia klientów o ból głowy. Na szczęście decyzję podejmuje się zazwyczaj raz na kilkanaście lat.

Bólu głowy, związanego z wyborem okablowania strukturalnego, można przynajmniej częściowo się pozbyć po zapoznaniu się z podstawowymi parametrami charakteryzującymi okablowanie. Zaliczają się do nich m.in. straty odbiciowe (Return loss), opóźnienie, tłumienność, przesłuch zbliżny (NEXT), przesłuch zdalny ELFEXT czy ACR. Zostały one ściśle określone przez normy, ustalone przez komitety amerykańskie, europejskie i międzynarodowe. Podobnie określono graniczne wartości tych parametrów dla każdej klasy czy kategorii okablowania.

Kilka słów o normach

Pierwsze amerykańskie standardy systemów okablowania strukturalnego EIA/TIA 568 (568A, 568B) powstały na początku lat 90. Stosunkowo szybko ulegały kolejnym modyfikacjom. Wkrótce potem powstały normy międzynarodowe ISO 11801. Określają one wymagania systemu z podziałem okablowania według klas aplikacji: A, B, C, D, E i F. Normy europejskie EN 50173 (EN 50174) wzorowane są na normach ISO dla klas zastosowań od A do F.

Okablowanie klasy A jest przeznaczone do świadczenia usług telefonicznych z pasmem częstotliwości do 100 kHz. W zastosowaniach głosowych, wymagających pasma częstotliwości do 1 MHz, stosowane jest okablowanie klasy B. Pozycję wyżej znajduje się okablowanie klasy C, określanej również jako kategoria 3, które ma zastosowanie w sieciach lokalnych, wykorzystujących pasmo częstotliwości do 16 MHz. Klasa D (kategoria 5) jest przeznaczona dla sieci lokalnych i obejmuje aplikacje wykorzystujące pasmo częstotliwości do 100 MHz. Najpopularniejsze obecnie systemy okablowania strukturalnego należą do rozszerzonej kategorii D, określanej również jako 5e. W kategorii tej zaostrzono niektóre parametry, co gwarantuje wykorzystanie okablowania tej kategorii dla sieci używających protokołu 1000Base-T (szybkość 1 Gb/s). Klasa E (kategoria 6) obejmuje okablowanie, którego parametry są określane do częstotliwości 250 MHz. Natomiast klasa F (kategoria 7) jest przeznaczona do tych zastosowań, które wymagają pasma do 600 MHz.

Folia czy ekran

Podczas wyboru trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na rodzaj kabla. Kable miedziane są dostępne w kilku wariantach. Pierwsza opcja to UTP (Unshielded Twisted Pair), czyli tzw. skrętka nieekranowana, dalej FTP (Foiled Twisted Pair) - skrętka foliowana i STP (Shiel- ded Twisted Pair) - skrętka ekranowana oraz S-FTP (Shielded-Foiled Twisted Pair), będący połączeniem skrętki foliowanej i ekranowanej.

Kable UTP to podstawowe medium przy budowie sieci lokalnych, umożliwiających transmisję z przepustowością nawet do 1 Gb/s na odcinku 100 m. Skrętka foliowana FTP pozwala budować sieci komputerowe o rozpiętości nawet do kilku kilometrów. W odróżnieniu od UTP przewody prowadzone w ramach kabla są oplecione folią, co daje efekt ekranowania. W kablu prowadzone jest również oddzielne uziemienie.

Najbardziej wytrzymała na zakłócenia zewnętrzne jest skrętka STP. Każda para przewodów w kablu jest indywidualnie ekranowana. Kabel STP znajduje zastosowanie głównie w środowiskach narażonych na oddziaływanie pól elektromagnetycznych.

To co najważniejsze

Wydajność i jakość kabla są charakteryzowane przez parametry elektryczne. Wprawdzie nie wszyscy eksperci są skłonni do wskazywania ważniejszych i mniej ważnych parametrów, to jednak najczęściej do tych najważniejszych zalicza się cztery: Return loss, ELFEXT, Delay skew oraz współczynnik ACR.

Pierwszy z nich, czyli Return loss, cechuje kabel pod względem tzw. strat odbiciowych; wartość wyrażana jest w decybelach. Dla okablowania najpopularniejszej obecnie kategorii 5e wartość tego parametru wynosi 10 dB. Parametr Return loss określa stosunek mocy sygnału wprowadzonego w tor transmisyjny do mocy sygnału odbitego, który powstaje na skutek niedopasowania impedancji toru transmisyjnego. Nieregularności w łączu powodują odbicie transmitowanego impulsu. Odbity sygnał może stanowić źródło zakłóceń dla sygnału użytecznego. Szczególnego znaczenia Return loss nabiera, jeśli planowana jest transmisja w dwóch kierunkach w tym samym torze transmisyjnym.

Kolejny ważny parametr to ELFEXT (Equal Level Far-End Crosstalk) - przesłuch zdalny między dwiema parami, czyli zakłócenie mierzone na przeciwnym końcu kabla niż sygnał wywołujący zakłócenie. Jest ono wyrażane w decybelach. Dla okablowania kategorii 5e jego wartość wynosi 17,4 dB. Parametr ten zbliżony jest do innego, określanego jako FEXT (Far-End Crosstalk), jednak ELFEXT jest, w przeciwieństwie do FEXT, niezależny od długości badanego toru, gdyż uwzględnia tłumienie wnoszone przez tor transmisyjny. Zależność od tłumienia w przypadku FEXT sprawia, że jest to parametr łatwy do pomiaru, jednak trudny do znormalizowania. Dlatego też większą uwagę warto zwrócić na ELFEXT.