Systemy baz danych zawierają często skomplikowane struktury danych i procedury ich obsługi, które efektywnie może wykorzystać jedynie osoba mająca duże doświadczenie i rozległą wiedzę w tej dziedzinie.

W porównaniu z tradycyjnymi bazami, Adabas oferuje prostą strukturę. Podstawą architektury tej bazy jest całkowite rozdzielenie pamiętania danych i struktur dostępu. Pozwala to na pełne rozdzielenie zarządzania danymi od zarządzania strukturami dostępu do bazy.

Niezależna od systemu dostępu struktura pamiętania danych zapewnia następujące korzyści:

* Odczyt/uaktualnianie danych są zorientowane na pola.

* Do istniejących plików można łatwo dodać nowe pola.

* Można usunąć/dodać klucze (deskryptory) bez potrzeby ładowania pliku danych.

* Rozmiar pliku i częstość uaktualniania nie mają wpływu na szybkość dostępu do bazy.

* Reorganizacja bazy w celu odzyskania miejsca na dysku nie jest potrzebna.

Uproszczony model systemu Adabas składa się z dwóch elementów: systemu pamiętania danych i systemu zarządznia nimi, tzw. Associatora.

Struktura pamiętania bazy

System pamiętania zawiera aktualne rekordy w formie upakowanej. Upakowanie polega na usuwaniu pustych miejsc z pól tekstowych i początkowych zer z pól numerycznych. Zmniejsza to o ok. 40% pamięć potrzebną do zapamiętania bazy. Ponadto jedna operacja wejścia/wyjścia, polegająca na przesłaniu bloku dyskowego do pamięci, powoduje przesłanie więcej niż jednego rekordu, zwiększając wydajność dostępu.

Pojedynczy blok dyskowy ma zmienną liczbę rekordów logicznych oraz trochę miejsca (wypełniacza), umożliwiającego wzrost rozmiaru rekordów, bez potrzeby ich migracji do innych bloków dyskowych. Rozmiar wypełniacza ustalany jest zależnie od przewidywanej częstości i rodzaju uaktualniania zawartości rekordów.

Zarządzanie przestrzenią dyskową

Pamięć dyskowa przydzielana pojedynczej bazie danych jest podzielona na pewną liczbę logicznych plików. Każdy z tych plików otrzymuje określoną część przestrzeni bazy. Jeżeli przestrzeń w jednym pliku zostanie zapełniona, Adabas automatycznie przydziela większą przestrzeń dla tego pliku ze wspólnej puli przestrzeni dyskowej.

Wspólna przestrzeń bazy może być podzielona na kilka zestawów danych, znajdujących się na jednym lub wielu dyskach fizycznych.

Po zapełnieniu całej przestrzeni dyskowej, przydzielonej bazie, następuje automatyczne zwiększenie tej przestrzeni, przez zwiększenie liczby zestawów danych lub zwiększenie ich rozmiaru.

Associator

Associator to system zarządzania danymi. Składa się on z:

* Odwróconej listy pól kluczowych.

* Tablic konwertera adresów.

* Bloków kontrolnych.

Odwrócona lista

Adabas utrzymuje odwróconą listę każdego pola w pliku bazy, które zostało wskazane jako pole kluczowe (deskryptor). Deskryptor można zdefiniować w chwili tworzenia bazy lub później, za pomocą dołączonego programu. Jako klucza można używać części pola (subdeskryptor) lub kombinacji wielu pól (superdeskryptor). Dopuszczalne są także deskryptory oparte na algorytmach dostarczonych przez użytkownika (hyperdeskryptory) lub deskryptory oparte na właściwościach fonetycznych ("brzmi jak..."), przystosowane do lokalnego języka.

Odwrócona lista każdego deskryptora jest uporządkowana w jego kolejności rosnącej. Składa się ona z trzech elementów: nazwy pola (deskryptora), liczby rekordów, w których dana nazwa występuje oraz wewnętrznego numeru rekordu (internal sequence number - ISN) w bazie, w którym nazwa występuje. Przykładowa lista odwrócona dla pola zawierającego nazwy miast będzie miała następującą postać:

Wartość Liczba pozycji ISN

Londyn 25 03, ...

Paryż 83 44, 65, ...

Warszawa 12 02, 11, 33, 45, ...

Zurich 65 18, ...

Na tej liście Warszawa występuje w 12 rekordach, których wewnętrzne numery to 02, 11, 33, 45 itd. Te wewnętrzne numery nie oznaczają numerów rekordów, ale numery wierszy tabeli konwertera adresów.